Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ James Mattis sẽ từ chức sớm hơn 2 tháng so với kế hoạch ban đầu. Tuy nhiên, Thứ trưởng Patrick Shanahan, người sẽ tạm thay thế ông Mattis gánh vác cơ quan quan trọng và phức tạp nhất của chính phủ Mỹ, lại không có kinh nghiệm về chính sách quân sự và ngoại giao nào.
Ông Shanahan sẽ dẫn dắt Lầu Năm Góc cho tới khi Tổng thống Donald Trump chỉ định nhân sự mới chính thức cho vị trí Bộ trưởng Quốc phòng. Ông Shanahan sẽ chịu trách nhiệm thực hiện các mệnh lệnh của Tổng thống về việc rút các binh sỹ Mỹ khỏi Syria, và có thể là cả Afghanistan.
Một quan chức quốc phòng xác nhận với CNN ngày 24/12 rằng, ông Shanahan đã hủy chuyến đi nghỉ của mình và đang trở lại Washington.
Là một cựu lãnh đạo doanh nghiệp, hồ sơ của ông Shanahan ở Bộ Quốc phòng khá hạn hẹp vì ông chưa từng có nghiệm nào trong các vấn đề quốc tế hay chống khủng bố.
Ví dụ gần đây nhất về người đứng đầu Bộ Quốc phòng mà chưa từng phục vụ trong quân đội trước đây là ông Ashton Carter – Bộ trưởng Quốc phòng dưới thời Tổng thống Barack Obama.
Suốt 17 tháng qua, ông Shanahan là nhân vật số 2 ở Lầu Năm Góc, ông gần như quản lý các vấn đề cải cách nội bộ, các vấn đề ngân sách và Lực lượng vũ trụ mới mà Tổng thống Trump đề xuất thành lập.
Một quan chức cấp cao trong chính quyền nói với phóng viên hôm 23/12 rằng, ông Shanahan đã “điều hành (Lầu Năm Góc)” trong khi Bộ trưởng Mattis tập trung vào chính sách và mối quan hệ với các đồng minh.
“Có lẽ không ai biết về công việc nội bộ của Lầu Năm Góc hơn Pat”, quan chức này nói.
Ông Shanahan được Thượng viện phê chuẩn năm ngoái với số phiếu 92 phiếu thuận và 7 phiếu chống. Nhưng quá trình bổ nhiệm ông không phải là hoàn toàn suôn sẻ.
Thượng nghị sỹ đảng Cộng hòa bang Arizona John McCain khi đó không hài lòng với câu trả lời của Shanahan về chính sách ngoại giao và từng không muốn ông Shanahan được bổ nhiệm vị trí Thứ trưởng Quốc phòng.
Trong phiên điều trần tháng 6/2017, ông McCain nói rằng ông cảm thấy rất bối rối bởi câu trả lời viết tay của ông Shanahan liên quan đến vấn đề cung cấp vũ khí cho Ukraine.
Trong bản trả lời viết tay, ông Shanahan nói rằng đó là một vấn đề mà ông sẽ “lên kế hoạch xem xét chặt chẽ nếu ông được bổ nhiệm” vì ông không có quyền tiếp cận với các thông tin mật.
“Câu trả lời đó chưa thỏa mãn tôi”, thượng nghị sỹ McCain, khi đó là Chủ tịch Ủy ban quân lực thượng viện nói trong phiên điều trần.
Shanahan khi đó nói rằng ông ủng hộ việc trang bị cho Ukraine các vũ khí phòng vệ, nhưng Thượng nghị sỹ McCain đã cảnh báo ông rằng: “Đó không phải là sự khởi đầu tốt đẹp. Đừng làm như vậy một lần nữa, Shanahan, nếu không tôi sẽ không đưa tên ông vào cuộc bỏ phiếu trước ủy ban này”.
Ông McCain cũng đặt ra những lo ngại về lai lịch của ông khi còn là lãnh đạo tập đoàn Boeing. “Tôi phải có sự tin tưởng rằng con cáo sẽ không được đem vào chuồng gà”, ông McCain nói, bày tỏ lo ngại khi lãnh đạo của một trong 5 nhà thầu quốc phòng lớn sẽ đảm nhận vai trò lãnh đạo ở Lầu Năm Góc.
Ông Shanahan gia nhập Boeing từ năm 1986 và làm việc về những gói thầu quốc phòng lớn suốt hơn 30 năm trước khi vào Lầu Năm Góc./.