Theo tài liệu tình báo do Debka thu thập được, tháng 8/2015, vài tuần trước thềm chiến dịch can thiệp quân sự của Nga tại Syria, Tổng thống Vladimir Putin đã chọn Thượng tướng Alexander Dvornikov để gửi gắm trách nhiệm chỉ huy trưởng các lực lượng quân đội Nga tại Syria và Iraq.
Ông Putin đưa ra quyết định này sau một cuộc tranh cãi nảy lửa giữa các quan chức và tướng lĩnh cấp cao của quân đội Nga, về việc ai sẽ được giao trọng trách lãnh đạo một trong những chiến dịch quân sự quy mô nhất dưới "triều đại" Vladimir Putin.
Rất nhiều tướng lĩnh "có số má" đề cử một tướng không quân dày dạn kinh nghiệm, vì chiến dịch của Nga tại Syria sẽ chủ yếu xoay quanh các đợt không kích. Trong đó, Thượng tướng Victor Bondarev, chỉ huy Các lực lượng Quốc phòng Trên không Nga (VKO), được coi là gương mặt sáng giá nhất.
Tuy nhiên, ông Putin đã gây bất ngờ lớn khi "chấm" tướng Dvornikov. Vì theo Tổng thống Nga, năng lực ngoại giao và khả năng chỉ huy tác chiến trên bộ cũng quan trọng không kém những hiểu biết về không chiến.
Ông Putin gặp tướng Dvornikov năm 1989 trước tại Berlin, trong những ngày tháng cuối cùng của Liên Xô. Và 26 năm sau, tại Moscow, Thượng tướng lục quân Nga Alexander Dvornikov đã được ông chủ điện Kremlin "chọn mặt gửi vàng".
Từng giữ cương vị tham mưu trưởng cũng như tư lệnh bộ binh cơ giới trong cuộc chiến chống khủng bố Hồi giáo tại Bắc Caucasus (2000-2003), tướng Dvornikov được kì vọng sẽ chuyển hóa kinh nghiệm sẵn có của ông để đem lại thành công cho chiến dịch của Nga tại Syria.
Pháo binh Nga tác chiến tại Bắc Caucasus năm 2000. Ảnh: AP
Trọng trách tại Trung Đông
Ở cương vị mới, tướng Dvornikov được giao trọng trách điều hành bộ tư lệnh quân đội Nga tại Damascus, cũng như bộ tư lệnh quân đội Nga tại Baghdad.
Thượng tướng Alexander Dvornikov sinh ngày 22/8/1961, tại thành phố Ussuriisk, thuộc vùng Primorsky Krai, Viễn Đông Nga. Ông nhập ngũ năm 1982, tác chiến tại Quân khu Viễn Đông. Tại đây, ông giữ cương vị trung đội trưởng, sau đó lên đại đội trưởng và tiểu đoàn trưởng.
Năm 1991, Thượng tướng Dvornikov tốt nghiệp Học viện quân sự M.V Frunze, sau đó được bổ nhiệm làm tiểu đoàn trưởng tiểu đoàn bộ binh cơ giới đóng tại Đông Đức.
Trong khoảng thời gian từ 1995 đến 2000, ông giữ chức Tham mưu trưởng, và sau đó là Sư đoàn trưởng tại Severo, thuộc quân khu Caucasus. Năm 2005, Tướng Dvornikov hoàn thành khóa học tại Học viện Chỉ huy tham mưu Liên bang, được bổ nhiệm làm Phó Tư lệnh, rồi Tư lệnh quân khu Siberia.
Từ 2008-2010, ông chuyển sang nắm cương vị Phó Tư lệnh Quân khu Viễn Đông. Năm 2010 cũng là thời điểm Quân đội Nga tiến hành đợt cải tổ mạnh mẽ sau khi ông Sergei Shoigu nhậm chức Bộ trưởng Quốc phòng, giảm quy mô từ 7 quân khu xuống còn 5. Tháng 4/2012, Dvornikov được bổ nhiệm làm Phó Tư lệnh, Tham mưu trưởng Quân khu Trung tâm.
Tại trung tâm chỉ huy, ông Dvornikov mỗi ngày sẽ "đàm đạo" cùng 3 đồng nghiệp: Tổng tham mưu trưởng quân đội chính phủ Syria - Đại tướng Ali Abdullah Ayyoub, Đại tướng chỉ huy Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) Key Parvar, và Thủ lĩnh lực lượng Hezbollah tại Syria, Mostafa Bader el-Din.
Trước khi biến mất một cách bí ẩn hồi tháng 11 năm ngoái, tư lệnh quân đội Iran tại Syria và Iraq - tướng Qassem Soleimani, cũng thường hội đàm cùng các tướng nói trên tại trung tâm chỉ huy.
Hai trung tâm chỉ huy của Nga đặt tại Damascus và Baghdad luôn tương tác cùng nhau và cập nhật 24/7 mọi thông tin mới nhất cho tướng Dvornikov.
Hãng tin Debka đánh giá, cương vị của tướng Dvornikov mang theo trọng trách vô cùng to lớn, với áp lực phải đưa ra những quyết định quan trọng không chỉ trong tác chiến mà còn cả về mặt ngoại giao, để bảo vệ lợi ích quốc gia của Nga trong môi trường chính trị cực kì nhạy cảm ở Trung Đông.
Theo Debka, chính phủ Saudi Arabia, những người đang hậu thuẫn nhiều lực lượng nổi dậy Syria, luôn coi tướng Dvornikov là "cái gai trong mắt", là địch thủ số một tại Syria; bởi bên cạnh việc không kích IS, ông cũng không quên "chăm sóc" các lực lượng nổi dậy.
Đương nhiên, không phải lúc nào ông Dvornikov cũng có thể "chiều lòng" tất cả.
Còn nhớ, sau khi thủ lĩnh cấp cao Samir Quntar của Hezbollah thiệt mạng vào ngày 20/12, phía Saudi đã đăng tải hình ảnh tướng Dvornikov bị phía Iran sập cửa từ chối không cho gặp mặt, khi ông tới trung tâm chỉ huy của Iran tại Damascus để chia buồn về cái chết của Quntar.
Máy bay Israel không kích tại Syria. Ảnh: Vice News
Theo Debka, phía Iran đã nổi xung với tướng Dvornikov vì ông này và không quân Nga để mặc cho máy bay Israel tự do bắn rocket nhắm vào nơi ẩn náu bí mật (đã bị Tel Aviv phát hiện) của Quntar ngay tại thủ đô Damascus.
Sự cố này là minh chứng cho thấy độ "khó nhằn" trong công việc của tướng Dvornikov, khi một mặt ông phải hợp tác quân sự với Iran và Hezbollah, nhưng mặt khác lại phải tôn trọng những thỏa thuận mà "sếp lớn" Putin đã đề ra với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu.
Nhưng có lẽ cũng chính vì khó như vậy, nên ông Putin mới chọn tướng Dvornikov, một Thượng tướng lục quân dày dạn kinh nghiệm với năng lực ngoại giao xuất chúng, để lãnh đạo không quân Nga tại Trung Đông.
