Công báo của chính phủ Philippines đưa tin ngày 30-11 (giờ địa phương), trước Tòa Trọng tài thường trực ở La Haye (Hà Lan), phái đoàn Philippines tiếp tục phiên điều trần thứ hai về vụ kiện “đường chín đoạn” của Trung Quốc.
Phiên điều trần thứ nhất diễn ra từ đầu tháng 7. Đến ngày 29-10, Tòa Trọng tài thường trực thông báo đủ thẩm quyền xem xét vụ kiện của Philippines.
Do đó ngày 24-11, phái đoàn Philippines bắt đầu phiên điều trần thứ hai.
Phái đoàn Philippines do Ngoại trưởng Philippines Albert del Rosario và cố vấn pháp luật Florin Hilbay dẫn đầu.
Tiếp tục phiên điều trần thứ hai hôm 30-11, Tòa Trọng tài thường trực đã đặt câu hỏi.
Các thành viên trong phái đoàn Philippines thay phiên trả lời gồm luật sư Mỹ Paul Reichler (phụ trách ban pháp lý của phái đoàn Philippines), luật gia Lawrence Martin (Công ty luật Foley Hoag, Mỹ), các giáo sư Philippe Sands (ĐH London, Anh), Bernard Oxman (ĐH Luật Miami, Mỹ), Alan E. Boyle (Trường Luật Edinburgh ở Anh) và luật sư Andrew Loewenstein (Công ty luật Foley Hoag).
Hai chuyên gia giám định do Philippines mời gồm GS-TS Kent E. Carpenter (ĐH Old Dominion, Mỹ) và GS-TS Clive Schofield (ĐH Wollogong, Úc) cũng tham gia trả lời các câu hỏi liên quan đến chuyên ngành nghiên cứu.
Báo The Philippine Star đưa tin trong bài phát biểu trước Tòa Trọng tài thường trực, Ngoại trưởng Philippines Albert del Rosario tin tưởng tòa sẽ giải quyết bằng một giải pháp công bằng.
Ông khẳng định quyết định của tòa ủng hộ Trung Quốc đồng nghĩa với biến “đường chín đoạn” hay cái tương đương như thế của Trung Quốc thành “bức tường Berlin trên biển”.
Ông mong mỏi tòa đưa ra quyết định chỉ dựa trên nền tảng Công ước của LHQ về Luật Biển và đừng để Philippines cũng như các nước láng giềng của Philippines trong ASEAN rơi vào tình thế tệ hơn khi chọn giải pháp trọng tài.
Đối với Trung Quốc, ông phân trần: “Chúng tôi đánh giá Trung Quốc như một người bạn quý. Và để bảo vệ tình bạn ấy nên chúng tôi mới tiến hành vụ phân xử trọng tài này”.
Thẩm phán chủ tọa Tòa Trọng tài thường trực Thomas A. Mensah đã thông báo kết thúc phiên điều trần thứ hai trong vụ Philippines kiện “đường chín đoạn” của Trung Quốc trên biển Đông.
Báo Inquirer (Philippines) đưa tin trong thư điện tử gửi cho báo chí sáng 1-12, Tòa Trọng tài thường trực thông báo tòa sẽ bước vào giai đoạn thảo luận và dự kiến sẽ công bố quyết định vào năm 2016.
Tòa cũng thông báo từ nay đến ngày 9-12, các bên có quyền trình bản dịch sửa đổi của phiên điều trần.
Về phía Philippines, tòa thông báo đến ngày 18-12 Philippines có thể trao bản trả lời bổ sung cho phần trả lời các câu hỏi của tòa và các luận chứng liên quan.
Trung Quốc không tham gia phiên tòa mà chỉ công bố tài liệu lập trường về vấn đề thẩm quyền trong vụ kiện. Do đó, tòa thông báo cho Trung Quốc cơ hội tiếp tục gửi tài liệu bổ sung từ nay đến ngày 1-1-2016.
Tòa đã dẫn chiếu Điều 5 Phụ lục VII (về trọng tài) của Công ước LHQ về Luật Biển quy định: Trừ khi hai bên có thỏa thuận khác, tòa trọng tài tự quy định thủ tục bằng cách cho mỗi bên có khả năng bảo vệ các quyền của mình và trình bày căn cứ.
Trong thư điện tử gửi cho báo chí sáng 1-12, Tòa Trọng tài thường trực cho biết tòa đã cho phép bảy nước gửi quan sát viên tham dự phiên điều trần thứ hai của phái đoàn Philippines.
Bảy nước gồm Việt Nam, Malaysia, Indonesia, Singapore, Thái Lan, Nhật và Úc.
Mỹ có yêu cầu đưa quan sát viên nhưng tòa từ chối với lý do Mỹ không phải là một bên trong Công ước LHQ về Luật Biển. Tòa quyết định Anh được phép cử quan sát viên nhưng cuối cùng Anh từ chối.
_____________________________________
Mọi quyết định của Tòa Trọng tài thường trực đều ảnh hưởng đến số mệnh của Philippines, của khu vực và của Công ước LHQ về Luật Biển.
Ngoại trưởng Philippines ALBERT DEL ROSARIO
