Thủ tướng Abe đã thúc đẩy việc hình thành phiên bản Nhật Bản của Hội đồng an ninh quốc gia của Nhà Trắng nhằm tập trung hoạt động thu thập thông tin và đẩy nhanh tốc độ ra quyết định, một động thái được các chuyên gia an ninh Mỹ hoan nghênh.
“Chúng tôi đã xây dựng một cơ cấu cho phép Nhật Bản có thể theo dõi toàn diện tình hình an ninh đất nước”, Chánh văn phòng nội các Nhật Bản Yoshihide Suga phát biểu trong cuộc họp báo hàng ngày.
Hiện các dự luật đang được gửi tới quốc hội và dự kiến sẽ được thông qua vào mùa thu năm nay.
Chính phủ Nhật Bản nhận thấy cần thiết phải thành lập cơ quan an ninh quốc gia sau khi bán đảo Triều Tiên căng thẳng và 10 công dân Nhật Bản bị thiệt mạng trong vụ bắt cóc ở Algeria hồi tháng Một.
Trên biển Hoa Đông, tranh chấp chủ quyền giữa Nhật Bản và Trung Quốc về quần đảo Senkaku/Điếu Ngư đã leo thang tới mức Bắc Kinh và Tokyo cùng nhau điều máy bay chiến đấu và tàu tuần tra ra đối đầu nhau khiến dư luận lo sợ chỉ cần tính toán sai là một cuộc giao tranh lớn có thể đã xảy ra.
Đề cập tới cuộc tranh chấp chủ quyền Nhật – Trung, cựu Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ Richard Armitage phát biểu rằng một số bộ của Nhật Bản đã chịu trách nhiệm về vấn đề này nhưng “chưa có một qui trình thu thập toàn bộ thông tin để thủ tướng (Nhật) có thể nhận thông tin kịp thời vừa đưa ra quyết định nhanh chóng”.
“Việc hình thành một Hội đồng an ninh quốc gia có vai trò then chốt đối với quá trình ra quyết định của Nhật Bản”, ông kết luận.
Theo khung hành động của Hội đồng an ninh quốc gia, Thủ tướng, Chánh văn phòng nội các, Bộ trưởng Ngoại giao và Bộ trưởng Quốc phòng sẽ họp thường xuyên nhằm đưa ra chiến lược đồng thời các bộ trưởng liên quan cũng sẽ được triệu tập để ứng phó với các tình huống khẩn cấp.
Các bộ sẽ phải nhanh chóng cung cấp các thông tin quan trọng giúp Hội đồng ra các chính sách an ninh và giải quyết các tình huống khẩn cấp.
Hội đồng an ninh hiện tại bao gồm 9 bộ trưởng đang bị chỉ trích vì quá cồng kềnh còn các bộ trực tiếp liên quan như Bộ Quốc phòng và Bộ Ngoại giao thì mất quá nhiều thời gian trong việc chia sẻ thông tin quan trọng.
Trong một động thái nhằm nâng cao năng lực quốc phòng của Nhật Bản, ông Abe cũng đã đề xuất sửa đổi hiến pháp nhằm nới lỏng hạn chế đối với quân đội.
Koichi Oizumi, giáo sư Đại học Aomori Chuo Gakuin cho rằng việc hình thành Hội đồng an ninh quốc gia là bước đi đúng hướng nhưng Nhật Bản sẽ đối mặt với nhiệm vụ nặng nề là đào tạo các chuyên gia tình báo.
“Điều quan trọng là đào tạo con người, đây là nhiệm vụ rất tốn thời gian và tiền bạc. Họ có thể lập nên một hệ thống nhưng nếu không có con người phù hợp thì làm sao hệ thống đó vận hành tốt được?”, giáo sư Oizumi nhận xét.
Hồi tháng Năm, Chánh văn phòng nội các Yoshihide Suga cho biết chính phủ Nhật hiểu tầm quan trọng của việc đào tạo nên các chuyên gia cho hội đồng an ninh nhưng hiện chưa có biện pháp cụ thể nào.
