Thượng nghị sĩ Ben Cardin, thành viên Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Mỹ, cũng tham dự buổi tranh luận trước khi Shangri-La chính thức diễn ra. Ông Cardin vừa có chuyến thăm Hà Nội ngày 28.5.
Tại bàn tròn, ông Cardin bày tỏ Mỹ lo ngại về mọi hành vi khiêu khích đơn phương của Trung Quốc, dù ông nhấn mạnh Mỹ không đứng về phe nào trong vấn đề tranh chấp.
Đáp lại, bà Phó Oánh nói rằng: “Tôi không nghĩ ông Ben có thể tới và đứng ra giải quyết cho chúng tôi. Trung Quốc và Việt Nam phải tự tìm ra giải pháp”.
Lời tuyên bố của bà Phó Oánh trong bối cảnh căng thẳng gia tăng giữa quan hệ Việt Nam và Trung Quốc, khi Trung Quốc ngang nhiên triển khai giàn khoan HD-981 tới vùng biển thuộc thềm lục địa, vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam. Trung Quốc còn hung hăng khiến tình hình càng xấu hơn trong tuần này, như chính báo Straits Times ghi nhận, khi một tàu Trung Quốc đâm vào tàu cá Việt Nam khiến tàu Việt Nam bị chìm khi đang đánh bắt hoàn toàn trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam.
“Khi Trung Quốc bị đối đầu, Trung Quốc buộc phải phản ứng và phản ứng một cách hiệu quả để bảo vệ các lợi ích của chúng tôi, đồng thời ngăn chặn những hành vi khiêu khích tái diễn” - bà Phó Oánh nói, đồng thời không quên nhấn mạnh chủ trương “điều quan trọng là cần ngồi lại đối thoại và đàm phán”.
Phát biểu của bà Phó Oánh khiến người nghe bức xúc vì không ai khác mà chính là Trung Quốc đã gây hấn, ngang ngược hạ đặt giàn khoan Hải Dương 981 xâm phạm trắng trợn vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, chưa kể tàu Trung Quốc hung hăng, vô nhân đạo khi đâm húc tàu Việt Nam, đâm chìm tàu cá của ngư dân Việt Nam đang đánh bắt ngay trên ngư trường truyền thống của người Việt.
Về phần mình, Thượng nghị si Cardin tiếp tục bày tỏ lo ngại về căng thẳng trong quan hệ Trung - Việt: “Chúng tôi không muốn chứng kiến những hành động đơn phương được thực thi chỉ để giải quyết vấn đề chủ quyền, vốn có thể giải quyết thông qua những tiêu chuẩn quốc tế”.
Bà Phó Oánh cũng không quên tấn công Thủ tướng Nhật Bản rằng Nhật lợi dụng tình hình tranh chấp lãnh thổ trên biển Hoa Đông để cố gắng chỉnh sửa chính sách an ninh được quy định theo hiến pháp. "Ông ấy cố tình làm vấn đề trở nên nghiêm trọng, rằng Trung Quốc là nước gây mối đe dọa với Nhật Bản. Với cớ này, ông ấy cố gắng chỉnh sửa chính sách an ninh của Nhật Bản. Đây mới là điều gây lo ngại cho khu vực và cho Trung Quốc".
Trong khi đó, một thành viên khác trong phiên thảo luận, Đại sứ Tommy Koh (Singapore) thúc giục Trung Quốc phải giải tỏa lo ngại của khu vực qua việc giàn xếp các tranh chấp bằng trọng tài quốc tế. "Trung Quốc phải tự quyết định, rằng với vị thế đang lên của mình thì các anh phải xây dựng niềm tin với thế giới".
