Những ngày gần đây, báo chí thế giới dồn sự tập trung vào quan hệ Nga-Mỹ nói chung và quan hệ cá nhân giữa hai nhà lãnh đạo Putin-Obama nói riêng sau khi ông chủ Nhà Trắng chính thức thông báo hủy bỏ cuộc gặp thượng đỉnh đã được lên kế hoạch từ trước với ông chủ điện Kremlin trong tháng 9 tới, bên lề Hội nghị Thượng đỉnh G-20 ở Nga.
Có thể nói, quá trình “tái cài đặt” quan hệ với Nga do chính quyền Obama khởi xướng gần như đã đổ vỡ vì nhiều lý do, trong đó có vụ việc liên quan đến “kẻ phản bội nước Mỹ” Edward Snowden. Việc Nga quyết định cấp quy chế tị nạn tạm thời một năm cho Snowden – cựu nhân viên CIA tiết lộ bí mật động trời về chương trình do thám của chính phủ Mỹ, đã khiến Washington thực sự nổi giận. Kết quả là Tổng thống Obama đã có “đòn trả đũa” bằng việc hủy bỏ cuộc gặp thượng đỉnh song phương với người đồng cấp Putin, khiến quan hệ Nga-Mỹ thêm xấu đi.
Sau sự kiện trên, tờ Washington Post đã nhanh chóng cho đăng lại một bức ảnh được chụp từ cách đây hai tháng, tại Hội nghị Thượng đỉnh G-8, với lời bình cho rằng, đây là bức ảnh lột tả chân thực mối quan hệ giữa hai nhà lãnh đạo Putin và Obama hiện nay.
Theo bài báo trên Washington Post, trong bức ảnh mà họ vừa cho đăng lại, cả ông Obama và ông Putin đều không vui. Khuôn mặt buồn rầu, lặng lẽ, có phần chán nản của hai nhà lãnh đạo Nga, Mỹ được cho là sự phản ánh chân thực tình hình “tái cài đặt” quan hệ hai nước hiện nay.
Tờ báo của Mỹ cho rằng, chính quyền của Tổng thống Obama hiện giờ đang cảm thấy không còn hứng thú với việc tái cài đặt lại quan hệ với Nga mà họ khởi động từ cách đây vài năm. Một phần lý do là họ thấy quá trình này quá khó khăn và đạt được ít kết quả hơn mong đợi.
Tờ Washington Post phân tích, sở dĩ cử chỉ, điệu bộ của ông Obama và Putin bộc lộ không hề che giấu như trong bức ảnh là vì lợi ích từ quan hệ Nga-Mỹ không nhiều. Vì thế, hai nhà lãnh đạo Obama và Putin không cảm thấy phải bắt buộc gạt bỏ bất đồng, cố thể hiện tình cảm nồng ấm như giữa hai nhà lãnh đạo Mỹ, Trung.
Tuy nhiên, ông chủ Nhà Trắng ngày hôm qua (9/8) đã nhanh chóng lên tiếng bác bỏ các thông tin cho rằng, mối quan hệ cá nhân giữa ông này với Tổng thống Nga Vladimir Putin không tốt đẹp.
Tại một cuộc họp báo ở Nhà Trắng, ông Obama đã nhấn mạnh, ông không hề có mối quan hệ cá nhân khó khăn với Tổng thống Putin. Đề cập đến những bức ảnh thể hiện sự không vui vẻ giữa hai Nhà lãnh đạo Nga, Mỹ được chụp cách đây 2 tháng, ông Obama đã nói: “Tôi biết báo chí thích tập trung vào ngôn ngữ cơ thể và ông ấy (Tổng thống Putin) thường có kiểu ngồi buông thõng như thể ông ấy là một cậu bé chán nản ngồi ở cuối lớp học. Tuy nhiên, sự thực là khi chúng tôi hội đàm với nhau, thường là các cuộc đối thoại đó rất hiệu quả”.
Quan hệ Nga-Mỹ đang đi xuống
Mặc dù không thừa nhận mối quan hệ không mấy tốt đẹp với Tổng thống Putin nhưng ông chủ Nhà Trắng cũng phải công nhận, quan hệ giữa hai cường quốc Nga và Mỹ đang ở giai đoạn rất xấu.
Theo ông Obama, đây là lúc thích hợp để “đánh giá lại” mối quan hệ đã bị tổn thương rất nhiều sau vụ việc mới nhất liên quan đến cựu nhân viên CIA Snowden.
Tổng thống Obama đã bảo vệ quyết định hủy bỏ cuộc gặp thượng đỉnh với người đồng cấp Putin, đổ lỗi cho Nhà lãnh đạo nước Nga về việc đã làm xấu đi cái mà ông chủ Nhà Trắng miêu tả là mối quan hệ đối tác hiệu quả được thiết lập từ thời cựu Tổng thống Dmitry Medvedev.
“Tôi cho rằng, chúng ta đang chứng kiến những phát biểu từ phía Nga mang hơi hướng chống Mỹ - điều chỉ xảy ra ở thời Chiến tranh Lạnh – trong cuộc đối đầu giữa Mỹ và Liên Xô”, ông Obama đã phát biểu như vậy.
Những đánh giá thẳng thừng trên của ông chủ Nhà Trắng đã phần nào phủ bóng đen lên các cuộc đối thoại về ngoại giao, quân sự song phương giữa Nga và Mỹ đang diễn ra ở thủ đô Washington. Bất chấp những bất đồng sâu sắc về vấn đề Syria, về kế hoạch dựng lá chăn tên lửa ở Đông Âu của Mỹ, giới chức hai nước vẫn nhất trí hợp tác với nhau ở lĩnh vực mà hai bên có thể. Nga đã mời Mỹ tham gia vào một cuộc tập trận quy mô lớn sắp tới.
Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov tuy nhiên vẫn chỉ trích, việc Mỹ hủy bỏ kế hoạch gặp thượng đỉnh vào tháng tới là thiển cận và quá chú trọng vào vụ Snowden.
“Tôi phải nói rằng, việc lấy một sự việc cụ thể làm lý do nghi ngờ quan hệ giữa hai nước là điều hoàn toàn không khôn ngoan”, ông Lavrov đã nói như vậy trong một cuộc họp báo sau cuộc gặp với Ngoại trưởng Mỹ John Kerry và Bộ trưởng Quốc phòng Chuck Hagel ở Washington.
Quan hệ Nga- Mỹ tuần này đang rơi xuống một trong những điểm thấp nhất kể từ thời Chiến tranh Lạnh sau khi Moscow chính thức cấp quy chế tị nạn tạm thời cho “kẻ phản bội nước Mỹ”. Giới chức ở Washington cho rằng, đây là “một cú tát” vào mặt Mỹ bởi Nga đã đưa ra quyết định trên bất chấp yêu cầu khẩn thiết và kể cả những lời đe dọa bóng gió nhằm gây sức ép đòi Moscow cho dẫn độ Snowden về nước để chịu sự xét xử về những tội danh liên quan đến hoạt động gián điệp.
