Tham vọng thoát khỏi cái bóng của Nga
Vào cuối thập niên 80 của thế kỷ trước, Trung Quốc đã cố gắng phát triển một loại đạn riêng dùng cho súng bộ binh cá nhân, nhằm tạo ra một trường phái mới khác với loại đạn 5.56x45mm của NATO và 5.45x39mm của Nga.
Các nhà thiết kế Trung Quốc đã quyết định lựa chọn cỡ đạn 5.8x42mm với tham vọng loại đạn mới phải đáp ứng được yêu cầu vượt qua hai loại đạn nổi tiếng của NATO và Nga. Súng trường tiến công QBZ-95 được bắt đầu phát triển sau khi loại đạn mới được hoàn thành.
Có rất ít thông tin về sự phát triển của hộp tiếp đạn 5.8x42mm DBP87 (hộp tiếp đạn tiêu chuẩn năm 1987), nhưng theo tuyên bố của Trung Quốc loại đạn 5.8x42mm của họ vượt trội hơn so với đạn 5.56x45mm của NATO và 5.45x39mm của Nga.
Súng trường tấn công QBZ-95 ra đời là kết quả để chứng minh sự khác biệt của Trung Quốc trong thiết kế và phát triển súng bộ binh cá nhân, tạo nên một chuẩn mực mới so với chuẩn mực của NATO và Nga.
QBZ-95 là sản phẩm của Tập đoàn công nghiệp Bắc Trung Quốc và được chấp nhận trang bị vào năm 1995. Loại súng này dự định sẽ trở thành loại súng bộ binh cá nhân tiêu chuẩn cho quân đội Trung Quốc thay thế cho các thế hệ súng bộ binh cá nhân trước đó mang phong cách Liên Xô.
Sự lai tạp nhiều loại súng khác nhau
Các nhà thiết kế Trung Quốc đã kết hợp nhiều loại súng khác nhau vào trong một thiết kế để tạo nên sự khác biệt cho QBZ-95. Hình dáng bên ngoài của súng là sự kết hợp giữa SA-80 của Anh và FAMAS của Pháp. Cơ chế hoạt động của QBZ-95 kết hợp giữa bullpup và trích khí ngắn, tương tự như cơ chế hoạt động của súng trường tấn công SA-80 của Anh.
QBZ-95 được thiết kế theo kiểu “bullpup” tức là toàn bộ khóa nòng và khối đạn được bố trí phía sau cò súng, tương tự như thiết kế của FAMAS của Pháp, SA-80 của Anh, Steyr AUG của Áo và A-91 của Nga.
Thiết kế bullpup kết hợp trích khí ngắn làm hạn chế tốc độ bắn của súng. Tốc độ bắn lý thuyết của QBZ-95 vào khoảng 650 viên/phút, nhưng bù lại tầm bắn và khả năng xuyên của đạn tăng đáng kể.
QBZ-95 có cơ chế nạp đạn tự động bằng trích khí ngắn sử dụng bệ khóa nòng gắn khóa nòng xoay. Khóa nòng của QBZ-95 có tới 7 rãnh. Các nhà thiết kế Trung Quốc tuyên bố, khóa nòng của QBZ-95 cố định viên đạn tốt hơn khi bắn, tạo độ chính xác cao hơn so với AK-47 và tương đương thậm chí là vượt trội so với M16 của Mỹ. Tuy nhiên, tuyên bố này vẫn chưa được kiểm chứng một cách độc lập.
QBZ-95 có tay kéo khóa nòng ở phía trên với tay bảo vệ tương tự như FAMAS của Pháp. Bộ phận này cũng được sử dụng để gắn thêm kính ngắm, phía trước có bố trí thêm khe ngắm đầu ruồi. Loại súng này có chốt an toàn kiêm điều chỉnh chế độ bắn nằm phía trái của báng súng, có thể tùy chọn các chế độ bắn như bắn phát một, loạt ngắn 3 viên hoặc liên thanh.
Có loa che lửa đầu nòng thế hệ mới, kết hợp với một số tính năng giảm giật khác, QBZ-95 được tuyên bố là tương đối thấp, điều này làm tăng độ chụm của đạn giúp bắn chính xác hơn.
Nội thất của súng được làm bằng thép đặc biệt, tay cầm và vỏ bên ngoài được làm bằng vật liệu polime để giảm khối lượng và tăng khả năng chịu nhiệt.
Gia đình QBZ-95 gồm súng tiểu liên, súng trường tiến công, súng trường chi viên hỏa lực hạng nhẹ. Tuy nhiên do những hạn chế về công nghệ nên các biến thể của súng phải được thiết kế riêng chứ không thể chuyển đổi trên một cấu hình tiêu chuẩn.
QBZ-95 được giới thiệu là có khả năng hoạt động trong các điều kiện môi trường khắc nghiệt, nhiều bụi bẩn, súng có thể sử dụng sau khi ngâm nước. Một điều quan trọng nữa là súng được quảng cáo là có độ tin cậy và hiệu suất như AK-47 và khả năng chính xác như M16A3.
QBZ-95 có thể trang bị kèm theo súng phóng lựu 40mm, tương tự như M203 của Mỹ, ngoài ra súng có thể trang bị thêm lưỡi lê cho cận chiến. Súng có thêm tay cầm phụ ở ốp lót tay giúp xạ thủ cầm súng chắc hơn.
