Nguồn gốc súng ngắn K-54
Năm 1920, nguyên mẫu súng ngắn đầu tiên được thiết kế bởi nhà chế tạo súng tự động lừng danh của Nga Fedor Tokarev - mẫu TT-30 ra đời và sau đó được nâng cấp thành TT-33. Máy súng có cấu tạo đơn giản, tin cậy hơn nhiều so với kiểu lùi ngắn trên John Browning FN 1903.
TT-33 sử dụng cỡ đạn 7,62 x 25 mm Tokarev được cải tiến từ đạn 7,63 mm Mauser dùng trên súng ngắn Mauser C96. Súng được Liên Xô sản xuất và sử dụng với số lượng lớn từ trong thế chiến thứ 2 cho đến những năm 1950.
Tuy nhiên ở nhiều quốc gia khác, loại súng này vẫn tiếp tục được sản xuất, gồm có: Trung Quốc (K-51, K-54), Hungaria (M20), Tiệp Khắc (M48), Ba Lan (TU-90), Nam Tư (M57, M70A).
Đây là các phiên bản sao chép từ nguyên mẫu TT-33 hoặc có một vài cải tiến nhẹ. Từ năm 1965, súng ngắn K-54 dần được thay thế bởi khẩu K-59 Makarov.
Kiểm tra bắn súng ngắn K-54.
Tại Việt Nam, trong các cuộc chiến tranh giải phóng đất nước, vũ khí bộ binh của quân đội ta do Liên Xô, Trung Quốc viện trợ. Trong đó, súng ngắn K-54 dành riêng cho sĩ quan chỉ huy và các lực lượng làm nhiệm vụ đặc biệt.
Cho đến nay, loại súng ngắn này vẫn được trang bị rộng rãi trong toàn quân, từ công tác huấn luyện đến sẵn sàng chiến đấu.
Cấu tạo súng ngắn K-54
Một khẩu K-54 gồm cụm thân súng, cụm nòng, cụm khóa nòng, cụm đẩy về, cụm búa, cụm cò, cụm hộp tiếp đạn. Ngoài ra, mỗi súng còn được trang bị thêm 2 hộp tiếp đạn, túi đựng dụng cụ và các trang bị khác.
Nòng súng là bộ phận quan trọng nhất, có công dụng chính là tạo cho đầu đạn sơ tốc, độ xoay cần thiết, đồng thời hướng đầu đạn bay tới mục tiêu. Ngoài ra, nòng còn dùng để liên kết và định vị một số chi tiết khác.
Súng bắn phát một, tự động theo nguyên lý nòng lùi ngắn để làm chuyển động các bộ phận và tự động nạp đạn. Việc tháo lắp, bảo dưỡng, sửa chữa rất đơn giản, chỉ cần sử dụng hộp tiếp đạn và tay không là có thể tháo rời khẩu súng thành từng bộ phận.
Do cấu tạo đơn giản và khá đồng nhất nên các quân khí viên sẽ dễ dàng loại bỏ cấu kiện bị hỏng cũng như dồn ghép những chi tiết còn tốt thành một khẩu súng hoàn chỉnh. Súng chịu được môi trường khắc nghiệt như bùn lầy, đất cát, chỉ cần dầu hỏa, thậm chí là nước rửa qua sẽ lại bắn được.
Tuy nhiên, K-54 có 2 nhược điểm lớn, đó là chất lượng gờ bám tồi, quá trình bắn lâu ngày mài mòn gờ bám giữa khóa nòng và thân súng sẽ dẫn đến sai lệch giữa trục nòng súng và trục thước ngắm, khiến đường đạn thiếu chính xác. Thứ 2, báng súng quá to và đứng, không phù hợp với tư thế tự nhiên của cổ tay.
Súng ngắn K-14
Tại Việt Nam, các khẩu súng ngắn K-54 trang bị trong quân đội chủ yếu do nước ngoài viện trợ từ những năm kháng chiến chống Mỹ cứu nước, qua thời gian dài sử dụng đã xuống cấp, không đạt chất lượng và thiếu hụt về số lượng.
Để đảm bảo nhu cầu sản xuất và sửa chữa súng ngắn K-54, từ năm 2001, Viện vũ khí thuộc Trung tâm Khoa học công nghệ quân sự đã căn cứ trên mẫu súng TT-33 của Liên Xô và K-54 của Trung Quốc để xây dựng bộ tài liệu súng ngắn K-54VN.
Căn cứ vào bộ tài liệu thiết kế K-54VN, nhà máy Z111 đã thử nghiệm, chế thử thành công, sau đó xây dựng bộ tài liệu công nghệ thiết kế và chế tạo các trang bị công nghệ, dụng cụ, đảm bảo cho việc sản xuất hàng loạt súng ngắn K-54VN trong những năm qua.
Súng ngắn K-14.
Trong quá trình nghiên cứu bản vẽ sản phẩm súng K-54VN, nhóm đề tài thuộc nhà máy Z111 đã có một số cải tiến về nòng súng, thân khóa nòng, thân súng, hộp tiếp đạn, nghiên cứu thay đổi làm cho các mối ghép chính xác hơn, đảm bảo súng hoạt động tin cậy và chính xác.
Quy trình cải tiến súng ngắn K-54VN đã tạo ra phiên bản K-14 có nhiều điểm khác biệt như: nòng súng được thiết kế dài hơn K-54VN 11 mm. Kích thước nòng súng, buồng đạn, đường kính ngoài và các thông số khác chuẩn xác hơn.
Thân khóa nòng súng ngắn K-14 được thiết kế dài hơn cho phù hợp với chiều dài của nòng. Phần tay cầm được thiết kế dày và dài hơn để chứa hộp tiếp đạn 13 viên. Qua thực tế sử dụng, K-14 đã chứng tỏ nhiều điểm ưu việt so với các phiên bản súng ngắn K-54 như:
- Độ dài của nòng lớn hơn dẫn đến độ chính xác cao hơn.
- Chất thép tôi luyện nòng tốt dẫn đến độ bền cao.
- Tay cầm của súng thiết kế to, chắc chắn, phù hợp với vận động viên.
- Băng đạn 13 viên (so với băng đạn 8 viên của K-54) đáp ứng được yêu cầu sử dụng trong các bài bắn.
Xem video: Súng ngắn Việt Nam. Nguồn: Truyền hình Quốc phòng Việt Nam
Súng ngắn Việt Nam - Tạp chí khoa học quân sự
