Khẩu Tokarev phiên bản cuối những năm 1930 - đầu 1940 được trưng bày tại bảo tàng Pháo binh Nga nhằm tưởng niệm nhà thiết kế vũ khí Fedor Tokarev hồi năm 2006.
Sau cuộc Nội chiến Nga kết thúc vào đầu những năm 1920, Hồng quân Liên Xô quyết định thay thế những khẩu súng lục Nagan và Mauser đã có từ thế kỷ 19 bằng những mẫu vũ khí hiện đại hơn.
Vì lý do kinh tế cũng như sản xuất, vũ khí phải sử dụng được loại đạn Mauser 7.63 mm bởi tính chính xác, có sơ tốc ban đầu cao và chịu ít lực cản.
Mẫu súng mới phải sánh được với những khẩu súng lục tốt nhất trên thế giới đang sử dụng trong quân đội thời đó như Browning, Walther và khẩu Luger. Dựa trên khẩu 1903 Browning và có thể sử dụng đạn Mauser 7.62 X 25mm đã được gia công lại, bản thiết kế của Fedor Tokarev đã vượt trên tất cả các nhà thiết kế khác.
Sau thử nghiệm vào năm 1930, một hội đồng thẩm định quốc gia đã kết luận khẩu súng có thể được đưa vào sử dụng “với điều kiện phải sửa lại nhược điểm của nó”.
Cùng với những đặc điểm tiến tiến như hệ thống giật nòng ngắn, biến đổi từ hệ thống lò xo từ súng Browning và cơ chế sử dụng kim hỏa liền khối, khẩu súng vẫn có những nhược điểm đáng nói như không có chốt an toàn. Nếu kim hỏa đang ở vị trí nửa đánh đạn bị lỏng, súng sẽ nổ nếu người sử dụng đánh rơi hay lắc mạnh.
Bởi đã có nhiều trường hợp đã bị thương do sử dụng súng, điều tra viên phải được huấn luyện để phân biệt khi nào súng thực sự bất ngờ nổ hay được dàn dựng sẵn. Trong khi đó, công sức để chế tạo khẩu TT rất khó khăn đã khiến ngân sách sản xuất súng giảm bớt.
Mẫu súng đầu tiên được sử dụng vào năm 1931 và được biết đến là “mẫu súng lục tự động Tokarev cỡ nòng 7.62 mm năm 1930”. Người ta dần chỉ biết đến tên nơi sản xuất và tên nhà thiết kế súng: Tula - Tokarev, hay đơn giản là TT.
Sau khi đã chỉnh sửa lần cuối, súng lục được sử dụng với tên TT-33. Nó nhanh chóng giành được sự yêu thích của quân đội và lực lượng an ninh vì độ chính xác ở tầm xa cao, có thể so được với Mauser, cũng như sức công phá ban đầu lớn và hình dáng thuôn phẳng cho phép súng có thể được giấu sau lớp áo.
Thể theo yêu cầu của những người sử dụng, sức chứa của băng đạn được nâng từ 8 lên 12 viên vào năm 1939.
Sau đó, người ta thấy khẩu súng ở Tây Ban Nha, cuộc xung đột biên giới với Nhật Bản và Chiến tranh Mùa Đông với Phần Lan, và đến năm 1941 khi Liên Xô chính thức tham gia Thế chiến II, súng lục TT-33 đã được sản xuất hàng loạt.
Khoảng 600.000 khẩu súng được sản xuất cho Hồng quân Liên Xô và thêm 100.000 khẩu mỗi năm sau đó, ngay cả sau khi nhà máy ở Tula phải di dời khi quân phát xít xâm lược. Sản xuất tiếp tục ở đó sau chiến tranh, và cùng với nhà máy ở Izhevsk và Kovrov, hơn 1 triệu Tokarev đã được sản xuất trong những năm 1950.
Sau chiến tranh, súng lục được đưa vào sử dụng trong quân đội của những nước khác trong khối xã hội chủ nghĩa và đồng thời được sản xuất chui và bán ra toàn thế giới. Ngay cả sau khi khẩu súng chính thức không còn được sử dụng trong quân đội Liên Xô vào năm 1951, súng vẫn được thấy trong quân đội và cảnh sát nước này thêm hơn một thập kỷ nữa.
Tokarev đã tham gia chiến trường Thế chiến II.
Vào những năm 1990, khi hoạt động của các băng nhóm xã hội đen ở Nga đạt đỉnh điểm sau khi Liên Xô tan rã, khẩu Tokarev lại xuất hiện "rầm rộ" trong những vụ đấu súng và ám sát của các băng hội.
Ngày nay, khẩu Tokarev thường được trao như một phần thưởng cho những chiến công quân sự ở Nga và vẫn được chấp hành viên tòa án và những nhân viên thu thuế ở nước này mang theo.
Các chuyên gia ước tính rằng khoảng 3 triệu khẩu Tokarev đã được sản xuất trên khắp thế giới. Nhiều khẩu chưa được sử dụng và giữ trong kho, đôi lúc xuất hiện trên thị trường và nhanh chóng được các nhà sưu tập "vồ mất", đặc biệt là ở Mỹ. Nga cũng cạnh tranh thị trường súng với Trung Quốc, hiện nay vẫn sản xuất phiên bản Tokarev của riêng họ (có giấy phép của Nga).
Mặc dù là một trong những khẩu súng huyền thoại, các chuyên gia vẫn đang xem xét cái tốt và xấu của súng. Yury Karpechenko, một cựu binh Afghanistan và cựu quan chức bộ Nội vụ Nga coi Tokarev là khẩu súng lục tốt nhất, chỉ có khẩu Glock của Áo mới có thể sánh được.
Ông nói,”Chúng tôi vẫn dùng TT và Mauser khi thử nghiệm áo giáp chống đạn. Chúng tôi vẫn chưa chế tạo được một cái áo có thể chịu được một viên Tokarev”. Mặc dù súng thiếu khả năng công phá, nó có độ chính xác rất cao.
Chuyên gia vũ khí Vladimir Kislov của Trung tâm Hệ thống Quốc phòng Dynamo thì coi súng Tokarev là một vũ khí quá lỗi thời, với nhiều nhược điểm như cỡ nòng nhỏ, không có chốt an toàn và phải bóp mạnh ngón tay mới khai hỏa được.
Các nghị sỹ Belarus tặng khẩu súng TT-33 cho Chủ tịch Cuba Fidel Castro.
Một thành viên cấp cao của Viện Bảo tàng Lực lượng Vũ trang Nga, ông Sergei Plotnikov, ngoài ra còn đề cập đến độ giật mạnh, băng đạn nặng và sức công phá không lớn. Theo lời của ông, “anh có thể bắn vào mục tiêu vài lần, nếu anh không bắn vào đầu hay chỗ hiểm thì không thể khiến mục tiêu ngã xuống”.
Thế nhưng Plotnikov cũng coi Tokarev là “một trong những khẩu súng lục tốt nhất”, có thể sánh với Walther P38 và SIG Sauer của Đức.
Nội dung được thực hiện qua tham khảo nguồn tin từ Russia & India Report (RIR), ấn bản tại Ấn Độ của website tin tức Russia Beyond the Headlines của Nga.
