Nhật xây dựng căn cứ quân sự ở Djibouti trên vịnh Aden
Trang mạng tin tức Trung Quốc vừa đưa tin, trong thời gian qua, lấy lí do chống cướp biển, Nhật Bản đã tăng cường hiện diện quân sự ở khu vực châu Phi và đang nỗ lực xây dựng căn cứ quân sự ở các nước khu vực phía đông châu lục này, trước hết là ở Djibouti.
Hiện Tokyo đang tìm kiếm, thăm dò những cơ sở có thể xây dựng các công trình có thể phục vụ lâu dài cho hoạt động tuần tra của máy bay, tàu thuyển.
Bởi vậy, họ đã tìm kiếm các nước đối tác cho phép duy trì một lực lượng quân sự trong thời gian dài ở khu vực châu Phi.
Hoạt động này về bản chất là xây dựng những căn cứ quân sự thường trú ở nước ngoài, nằm trong khuôn khổ kế hoạch cải cách thể chế hoạt động và cơ chế vận hành Lực lượng phòng vệ Nhật Bản của chính quyền ông Shinzo Abe.
Mục đích chính của hoạt động này là mở rộng phạm vi hoạt động của quân đội Nhật Bản ở nước ngoài.
Căn cứ quân sự này được Nhật Bản xây dựng trên một khu vực rộng lớn, giáp với sân bay quốc tế của Djibouti. Nhật bắt đầu thuê khu đất này vào năm 2011, tuy nhiên Tokyo không tiết lộ thời gian và giá thành thuê đất cùng những điều kiện đi kèm với nó.
Hiện Nhật Bản đã đầu tư 4,7 triệu USD để xây dựng Bộ tư lệnh và khu doanh trại cùng với 1 sân bay có thể cung cấp một kho chứa máy bay và đường băng cho 3 chiếc máy bay tuần tiễu chống ngầm P-3C Orion.
Theo thông tin của Cục phòng chống cướp biển Nhật Bản, cứ 4 tháng một lần Nhật sẽ luân phiên điều động 2 máy bay tuần tiễu cùng 100 quân của lực lượng hàng không thuộc lực lượng tự vệ trên biển và 70 binh lính của lực lượng tự vệ mặt đất sang thay quân ở căn cứ này.
Hiện ngoài các hoạt động gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc, cứu hộ, cứu nạn và chống cướp biển, Bộ Quốc phòng Nhật Bản đang nghiên cứu thảo luận về vấn đề nhanh chóng vận chuyển binh lính và vật tư, trang bị trong hoạt động ứng cứu khẩn cấp.
Nhật điều động sang châu Phi các máy bay trinh sát chống ngầm P-3C Orion
Mảnh đất nhỏ bé Djibouti hiện đang là nơi đặt căn cứ quân sự của nhiều nước trên thế giới bao gồm cả Mỹ và Pháp, đồng thời cũng là căn cứ quân sự duy nhất ở châu Phi của 2 cường quốc này. Ngoài ra, nó còn có căn cứ quân sự của một vài nước NATO khác.
Trong dự toán ngân sách quốc phòng Nhật năm 2015 cũng dành ra một khoản kinh phí điều tra, nghiên cứu khoảng 30 triệu Yên, phục vụ công tác nghiên cứu mô hình xây dựng căn cứ quân sự và bảo dưỡng thiết bị ở nước ngoài của quân đội các nước Mỹ, Anh và Pháp.
Từ trước đến nay, Nhật Bản luôn muốn cạnh tranh ảnh hưởng chính trị và kinh tế của Trung Quốc ở khu vực châu Phi. Bởi vậy, Nhật đã đầu tư lớn vào các nước khu vực này, đồng thời dành ra một khoản ngân sách không nhỏ hỗ trợ các nước này “chống cướp biển”.
Về quân sự, song song với phục hồi “Tuyến đường tơ lụa trên biển”, Trung Quốc đang đẩy mạnh xây dựng “chuỗi ngọc trai trên biển”, bắt đầu từ đảo Hải Nam, chạy tới vùng biển Ấn Độ Dương, sang tận “Vùng Sừng châu Phi”, vây chặt khu vực Đông Nam Á và Nam Á.
Trung Quốc hiện đang tích cực tận dụng các mối quan hệ với các quốc gia Ấn Độ Dương để “chớp thời cơ” xây dựng các căn cứ quân sự.
Điều kiện đầu tiên mà Trung Quốc đặt ra trong hợp tác chính trị, quân sự là được phép xây dựng các căn cứ quân sự. Đây là vấn đề được Bắc Kinh hết sức coi trọng.
Hiện Trung Quốc đã mở một căn cứ quân sự tại đảo Sittwe thuộc quần đảo Coco, thuê của Myanmar. Quần đảo này nằm gần các đảo Andaman và Nicobar của Ấn Độ tại biển Andaman.
Ngoài ra, Trung Quốc được cho là có kế hoạch sử dụng các cảng Gwadar (Pakistan), Hambantota (Sri Lanka)…
Bởi vậy, việc Nhật mở căn cứ quân sự ở Djibouti, quốc gia nằm bên bờ vịnh Aden - yết hầu hàng hải từ kênh đào Suez qua biển Đỏ ra Ấn Độ Dương cũng là một bộ phận trong chiến lược phá thế của Trung Quốc bởi hiện Bắc Kinh chưa xác lập được chỗ đứng ở khu vực này.
Chiến lược xây dựng “Chuỗi ngọc trai trên biển” của Trung Quốc
Thuật ngữ “chuỗi ngọc trai” là tên của sách lược triển khai về an ninh hàng hải - quân sự của Trung Quốc, phục vụ tham vọng mở rộng ảnh hưởng từ châu Á sang châu Phi, trong chiến lược toàn cầu của mình.
Thuật ngữ này xuất hiện lần đầu tiên trong báo cáo mật mang tên “Tương lai của năng lượng châu Á” được Mỹ đưa ra vào năm 2005.
“Chuỗi ngọc trai” chỉ các căn cứ quân sự, cảng biển của Trung Quốc nằm rải rác như những hạt ngọc trai.
Chúng chạy theo tuyến đường hàng hải trên biển bắt đầu từ đảo Hải Nam qua biển Đông, qua eo biển Malacca, sang Ấn Độ Dương… đến tận châu Phi (Somali) và vùng vịnh Persian, đặc biệt là các nước dọc vùng biển Ấn Độ Dương như Pakistan, Sri Lanka, Sudan….
Hiện nay, Trung Quốc đang đẩy mạnh tiến độ thực hiện chiến lược nguy hiểm này. Các cơ sở hậu cần-kỹ thuật và căn cứ quân sự của họ có thể được xây dựng trên 3 cấp độ như sau:
Cấp độ thứ nhất là các cơ sở tiếp tế nhiên liệu cho các tàu chiến trong thời bình có thể đặt ở cảng Djibouti, ở Yemen và cảng Salalah của Oman, đều thuộc vịnh Aden. Các hoạt động tiếp nhiên liệu này là một phần của các hoạt động thương mại quốc tế.
Hiện Trung Quốc cũng đang sử dụng kênh này để tiếp liệu cho các biên đội tàu hộ hàng của mình, hoạt động chống cướp biển ở khu vực vịnh Aden.
Cấp độ thứ hai là các cơ sở bán cố định cho phép các tàu chiến cập bến, các máy bay trinh sát cất cánh cố định và các nhân viên hải quân hoạt động trên bờ.
Địa điểm lý tưởng để đặt căn cứ này là cảng Seychelles thuộc Cộng hòa Seychelles, một quốc đảo gồm 155 đảo lớn nhỏ thuộc châu Phi nằm trên Ấn Độ Dương.
Cấp độ thứ ba là một căn cứ Hải quân với đầy đủ chức năng, cung cấp bảo trì tàu chiến, vũ khí, đạn dược, kho dự trữ chiến lược. Địa điểm lý tưởng cho căn cứ này là ở Pakistan với một thỏa thuận dài hạn giữa hai nước.
Vị trí chiến lược của Djibouti ở vịnh Aden, yết hầu hàng hải từ kênh đảo Suez qua biển Đỏ ra Ấn Độ Dương
Theo chiều ngược lại, Nhật Bản cũng đang đẩy mạnh hợp tác với các quốc gia có biên giới biển trong khu vực và một số đối thủ của Trung Quốc, đặc biệt là một số nước Đông Nam Á và Ấn Độ, nhằm ngăn chặn và phá vỡ “chuỗi ngọc trai” của Bắc Kinh.
Để có thêm đồng minh, Nhật Bản đã bắt tay với Ấn Độ, triển khai hàng loạt lĩnh vực hợp tác quan trọng như:
Tài chính, kinh tế, giao thông, hạt nhân. Nhật Bản cũng đã viện trợ cho Ấn Độ gần 220 tỷ Yên (tương đương 2,34 tỷ USD) để Ấn Độ xây dựng các cơ sở hạ tầng quốc phòng.
Hai bên còn nhất trí thể chế hóa và tăng cường tần suất các cuộc diễn tập quân sự chung giữa hải quân 2 nước.
Ngoài ra, Nhật và Ấn còn tăng cường hợp tác kỹ thuật quân sự, vũ khí, trang bị. Đặc biệt là Tokyo sẵn sàng cung cấp thủy phi cơ tuần tra hàng hải US-2 ShinMaywa cho New Dehli để tăng cường khả năng giám sát biển.
Đồng thời, Nhật đã tích cực xuất khẩu, viện trợ và giúp đỡ các quốc gia xung quanh, đặc biệt Đông Nam Á để bao vây, cô lập Trung Quốc.
Ở khu vực này, Tokyo đã xây dựng quan hệ chính trị tương đối tốt đẹp với Myanmar thông qua chiến lược dịch chuyển đầu tư từ Trung Quốc sang và xóa nợ cho nước này, hòng “đánh tập hậu” tại nơi vốn từng là sân sau của Trung Quốc.
Song song với nó, Nhật còn viện trợ hàng tỷ USD cho các nước châu Phi. Bề ngoài gói viện trợ này được dành cho công tác “bảo đảm an ninh và chống khủng bố tại các nước châu Phi”.
Nhưng ẩn đằng sau nó là chiến lược dùng viện trợ kinh tế để xây dựng quan hệ chính trị hòng hạ thấp ảnh hưởng của Trung Quốc tại khu vực này.
Mục đích chính của Nhật-Ấn là đẩy bật Trung Quốc ra khỏi châu Phi, nguồn cung dầu mỏ rất quan trọng đối với nền kinh tế phát triển quá nóng của Trung Quốc.
Nếu ảnh hưởng kinh tế bị suy giảm, tất yếu sẽ kéo theo những hệ lụy xấu về mặt chính trị - quân sự, âm mưu xây dựng các cảng biển của châu Phi làm một mắt xích trong “chuỗi ngọc trai” sẽ hoàn toàn phá sản.
