Giải mã bí ẩn loài cá có khả năng đi bộ trên cạn, lướt như bay trên mặt nước

Các nhà nghiên cứu phát hiện một loài cá thòi lòi có phương thức di chuyển trên mặt nước rất đặc biệt. Chúng là loài cá lưỡng cư có thể đi bộ trên cạn và sống ở trong hoặc ngoài môi trường nước. Chúng thường phân bố ở khu vực nhiệt đới và cận nhiệt, làm tổ trong hang ở rừng đước và bãi lầy. Tổng cộng có 32 loài cá thòi lòi sinh sống trên Trái Đất.

Cá thòi lòi có tên khoa học là Periophthalmus variabilis. Các nhà khoa học đã quan sát loài cá này trong vòng một tháng ở môi trường sống tự nhiên ở khu vực Mang Khang, Trung Java, Indonesia.

Các nhà nghiên cứu nhận thấy loài này có khả năng trèo cây. Đây là một trong số ít loài cá biết trò trèo cây.

"Chúng tôi đã hiểu rất nhiều về cách chúng bám vào cây và mặt đá, nhưng chúng tôi muốn biết thêm về cách các bộ phận cơ thể phối hợp với nhau để cho phép leo cây", Parvez Alam, từ Đại học Edinburgh của Anh, nói với Newsweek .

Alam và cộng sự ghi hình cá thòi lòi trong khoảng thời gian từ 10 giờ sáng đến 2 giờ chiều mỗi ngày. Họ dùng cành cây để khuyến khích chúng bò lên cạn và di chuyển. Với hình ảnh quay chậm, các nhà nghiên cứu có thể theo dõi chi tiết chuyển động của cá thòi lòi. Họ công bố kết quả nghiên cứu hôm 24/1 trên tạp chí Zoology.

Từ những đoạn phim, họ đã phát hiện ra một phương pháp vận động hoàn toàn mới ở cá, sử dụng cơ thể để phóng về phía trước khi lướt qua mặt nước. Trong khi thực hiện điều này, những con cá đã đạt tốc độ khoảng 1,7m/s. Trong quá trình nghiên cứu, nhóm của Alam ghi hình con cá rời khỏi bờ để nhảy trên mặt nước, phóng qua mặt nước và nhảy từ mặt nước vào bờ.

"Loài cá này là một loài kỳ lạ vì nó thích dành nhiều thời gian ra khỏi nước hơn", ông Alam nói. Ông cho biết nhóm nghiên cứu đã dành thời gian quan sát một số loài cá thòi lòi khác nhau và P. variabilis là loài duy nhất vừa trèo cây và nhảy nước.

Nhảy nước dường như là một cách để trốn thoát. Đoạn phim cho thấy các loài có thể thực hiện những bước ngoặt sắc nét để thay đổi đường đi của nó trong khi nhảy. Điều này có thể cho thấy cá có thể điều hướng trực quan, chúng "sở hữu các chiến thuật thoát hiểm tiên tiến về mặt sinh học".

Tiếp theo, nhóm nghiên cứu có kế hoạch phân tích da của P. variabilis và so sánh nó với các loài cá không thể trèo cây hoặc nhảy qua nước. Trong khi quay phim, họ nhận thấy các loài khác dường như có những cách di chuyển độc đáo dọc theo mặt nước.

"Chúng tôi cũng muốn hiểu rõ hơn về động lực của việc leo trèo, đó là lý do ban đầu mà chúng tôi đã ở đó", Alam nói. Alam chia sẻ anh hy vọng có thể ứng dụng những quan sát ở cá thòi lòi vào phát triển robot.