Tổng thống Putin kỳ vọng gì vào tân Thủ tướng Mishustin?

Thông tin chính phủ Nga giải tán như một cơn địa chấn nối dài chuỗi sự kiện bất ngờ những ngày đầu thập kỷ mới. Tất cả đều không khỏi kinh ngạc trước quyết định của ông Putin dù vài giờ trước đó ông đã đánh tiếng về đề xuất sửa đổi hiến pháp để cân bằng các nhánh quyền lực trong chính phủ.

Nhưng điều mà giới quan sát bất ngờ hơn là cái tên mà ông chủ điện Kremlin chọn để thế chỗ đồng minh lâu năm Medvedev - lãnh đạo Cơ quan Thuế Liên bang Mikhail Mishustin, người gần như không có bất cứ kinh nghiệm chính trị nào. Ông Mishustin ít được biết đến tới nỗi liên tục những ngày qua, truyền thông Nga khi đưa tin về ông đều phải trích lại tiểu sử, ca ngợi về năng lực của ông trên cương vị người đứng đầu Cục thuế.

Theo Wall Street Journal, lựa chọn này của Putin cho thấy ông đang muốn san sẻ gánh nặng với các nhà kỹ trị, những người chứng tỏ mình có năng lực nhưng không quá tham vọng với quyền lực.

Foreign Policy nhận định ông Mishustin vốn nổi tiếng với việc cải cách thành công hệ thống tài khoá của Nga phù hợp với vị trí mà ông Medvedev để lại. Trên cương vị Thủ tướng, Medvedev vẫn đang loay hoay giải quyết một loạt vấn đề như kinh tế trì trệ, lương và phúc lợi thấp, tham nhũng kéo dài.

Giảm đói nghèo, mở rộng nền kinh tế và gia tăng dân số là trọng tâm chiền dịch tranh cử cách đây 2 năm của Tổng thống Putin. Tuy nhiên cho tới này, chính phủ vẫn chưa thực hiện được những mục tiêu đó.

"Bằng việc bổ nhiệm Mishustin, ông Putin hy vọng rằng Thủ tướng mới có thể xóa bỏ bộ máy quan liệu của Nga để tiến tới các dự án quốc gia, đặc biệt là kế hoạch chi tiêu công và cơ sở hạ tầng khổng lồ trị giá 400 tỷ USD được ông Putin đưa ra khi tái tranh cử năm 2018", Foreign Policy bình luận.

Dù đã có những bước đi mạnh mẽ làm gia tăng ảnh hưởng trên toàn cầu, ông Putin vẫn được xem là chưa thành công trong việc cải thiện mức sống cho người Nga trong một nền kinh tế bị bủa vây bởi các lệnh trừng phạt của phương Tây và phụ thuộc nhiều vào nguồn thu từ dầu khí.

Sau gần một thập kỷ tăng trưởng chậm chạp dưới thời ông Medvedev, nhà lãnh đạo Nga hy vọng chính phủ mới với một đầu tàu mới có thể hóa giải những mâu thuẫn giữa việc gia tăng của Matxcơva ở nước ngoài và nền kinh tế đình trệ trong nước.

Nga đã chi hàng trăm tỷ USD để hồi sinh lực lượng vũ trang của mình, bao gồm mua vũ khí mới, máy bay và tàu ngầm. Với những đột phá đạt được tại Syria và nhiều nơi khác, quân đội Nga trở thành biểu tượng cho sức mạnh ngày càng tăng của Matxcơva ở nước ngoài. Nhưng thành công đó xuất phát từ những đồng ruble được rút từ lương hưu, các chương trình giáo dục và y tế. Đây là những lĩnh vực mà ông Mishustin cam kết sẽ chi thêm.

Phát biểu trước Quốc hội Nga hôm 16/1, ông Mishustin khẳng định mối quan hệ giữa chính quyền và các doanh nghiệp cần phải được cải thiện, đồng thời thừa nhận các doanh nghiệp trong và ngoài nước thường xuyên bị các quan chức an ninh Nga đặt trong tầm ngắm. Nhiều doanh nhân nói họ không dám mạnh tay đầu tư vào doanh nghiệp của chính mình tại Nga để tránh trở thành mục tiêu của các cuộc đột kích, khám xét của lực lượng an ninh.

"Để phát triển, chúng ta phải khôi phục niềm tin có lẽ đã bị đánh mất giữa doanh nghiệp và chính quyền", tân Thủ tướng nhấn mạnh.

Trong một lần xuất hiện sau khi được đề cử, ông Mishustin nhấn mạnh tầm quan trọng của việc loại bỏ hạn chế đối với các doanh nghiệp và giúp thúc đẩy một môi trường mà các doanh nghiệp cỡ trung có thể phát triển.

"Ông ấy có những phẩm chất giúp trấn an doanh nghiệp và nhà đầu tư. Là người đứng đầu Cục thuế từ năm 2010, Mishustin đưa ra các cải cách kỹ thuật trong việc thu thuế, giúp tăng đáng kể doanh thu", Jason Bush, một nhà phân tích cao cấp tại công ty tư vấn Eurasia cho hay.

Theo dữ liệu từ Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), nền kinh tế Nga bị đình trệ suốt 1 thập kỷ qua nếu xét theo đồng USD. Thu nhập thực tế giảm gần như hàng năm kể từ năm 2014 do ảnh hưởng từ các lệnh trừng phạt của phương Tây và giá dầu leo dốc. Cơ quan thống kê nhà nước Rosstat của Nga năm 2019 cho biết 80% gia đình Nga cảm thấy khó khăn trong việc cân đối chi tiêu.

"Chúng ta cần giải quyết những nhiệm vụ xã hội, kinh tế và công nghệ trên quy mô lớn mà đất nước đang đối mặt một cách nhanh hơn và không chậm trễ", ông Putin nói trong thông điệp liên bang hôm 15/1.

Với việc từng lãnh đạo tập đoàn đầu tư UFG từ năm 2008 cho đến khi được bổ nhiệm làm lãnh đạo Cơ quan Thuế Liên bang Nga năm 2010, ông Mishustin tích lũy nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực tư nhân.

"Ông ấy có vẻ như là một lựa chọn kỹ thuật, thông minh trong tình hình kinh tế hiện nay", Abbas Gallyamov, một nhà tư vấn chính trị Nga cho hay.