Luận tội tiếp diễn, Trung Đông vẫn hỗn loạn: Ông Trump sẽ thất vọng sau khi loan tin diệt thủ lĩnh IS?

Đại sứ Nguyễn Quang Khai |

Ngày 27/10, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố Abu Bakr Al-Baghdadi, thủ lĩnh tổ chức khủng bố Nhà nước Hồi giáo (IS) đã bị tiêu diệt trong chiến dịch ở Đông-Bắc Syria.

Theo các thông tin từ Nhà Trắng, Lầu Năm Góc đã ra lệnh mở một cuộc tấn công đặc biệt sau khi phát hiện Al-Baghdadi đang có mặt tại làng Barisha. Trận chiến diễn ra với sự yểm trợ của máy bay trực thăng, máy bay chiến đấu và tham gia của lực lượng bộ binh. Cuộc tấn công kéo dài bốn giờ đồng hồ.

Một giờ rưỡi đầu tiên, máy bay trực thăng và máy bay không người lái đã oanh tạc khu vực xung quanh ngôi làng. Sau đó, lính dù Mỹ đã đổ bộ xuống Barisha và cuộc giao tranh trên mặt đất kéo dài 2 giờ rưỡi. Trong chiến dịch này không một lính Mỹ nào bị thiệt mạng.

Ngày 30/10, Bộ Quốc phòng Mỹ đã công bố các bức ảnh và đoạn phim video về cuộc tấn công giết thủ lĩnh IS Abu Bakr al-Baghdadi ở Idlib. Tướng Kenneth MacKenzie, Tư lệnh Bộ Chỉ huy Trung ương Mỹ nói tại một cuộc họp báo rằng phân tích ADN đã chứng minh "hoàn toàn chính xác" người thiệt mạng trong chiến dịch là Al-Baghdadi.

Chính quyền Mỹ cho biết Abu Bakr Al-Baghdadi đã được thủy táng, quân đội Mỹ đã thả xác của y xuống biển, như đã làm với thủ lĩnh Al-Qaeda Osama bin Laden.

Bộ Quốc phòng Mỹ công bố video đột kích tiêu diệt thủ lĩnh IS

Cái chết của thủ lĩnh Al-Baghdadi vẫn còn là ẩn số

Tổng thống Trump nói ngoài Mỹ, ở các mức độ khác nhau Iraq, người Kurd, Syria, Thổ Nhĩ Kỳ và thậm chí cả Nga đã tham gia cuộc tấn công này. Ông cho biết các máy bay của Mỹ tham gia chiến dịch đã bay qua khu vực quân sự do Nga kiểm soát sau khi thông báo với phía Nga. Trump cho biết ông rất biết ơn Nga đã hỗ trợ rất tốt.

Tuy nhiên, tướng Igor Konashenkov, người phát ngôn của Bộ Quốc phòng Liên bang Nga cho biết Bộ chỉ huy quân sự Nga ở Syria không có thông tin về hoạt động quân sự của Mỹ ở khu vực nhằm tiêu diệt Al-Baghdadi. Theo vị tướng này, Nga không hề biết gì "về bất kỳ yêu hỗ trợ nào cho máy bay Mỹ bay qua khu vực Nga kiểm soát".

Chính quyền Syria cũng được Trump cảm ơn, nhưng họ cũng ngạc nhiên vì khu vực Al-Baghdadi bị giết nằm ngoài vùng kiểm soát của Damascus và quân Syria lúc đó không có bất kỳ sự phối hợp hành động nào với quân Mỹ.

Nhà chính luận Ả Rập Saudi viết trên tờ Al-Sharq Al-Awsat ngày 28/10: "Tuyên bố của Washington về việc giết chết và giấu xác của Al-Baghdadi như đã từng làm với Osama bin Laden đã làm cho nhiều người nghi ngờ về sự thật của vụ việc này." Ông cho rằng đây là màn kịch do Mỹ tạo dựng. Đây là lần thứ sáu hoặc thứ bảy Mỹ công bố Al-Baghdadi đã chết.

Trong khi đó, phát biểu trong một cuộc họp báo ở Washington, cựu Tham mưu trưởng lục quân Mỹ Mark Milley đã tỏ ra dè dặt về tính xác thực của thông tin do Trump đưa ra, rằng Al-Baghdadi "đã khóc và kêu gào" trước khi bị tiêu diệt. Ông nói rằng, Washington có hình ảnh và video ghi lại cuộc tấn công này, nhưng hiện nay chưa công bố và sẽ công bố trong tương lai.

Trước đây, Washington đã từng khẳng định Al-Baghdadi đã bị giết ở Iraq, sau đó lại nói hắn bị ốm nặng và đang ở Afghanistan. Cách đây ít ngày, ông Trump tuyên bố Mỹ đã tiến hành một chiến dịch đặc biệt nhằm loại bỏ Al-Baghdadi tại Idlib thuộc Syria, một khu vực vẫn nằm dưới sự kiểm soát mà Mỹ cho là của các nhóm "đối lập ôn hoà". Điều đó có nghĩa là ở Idlib không có lực lượng của IS. Vậy thì không có lý do gì để Al-Baghdadi thủ lĩnh của IS có mặt tại đây.

Mục đích và thời điểm Trump công bố về cái chết của Al-Baghdadi

Việc công bố về cái chết của thủ lĩnh IS vào thời điểm này là có tính toán của Tổng thống Trump, đặc biệt trong bối cảnh ông đang bị phe Dân chủ tại Quốc hội Mỹ điều tra luận tội, và cuộc bầu cử tổng thống năm 2020 đang đến gần. Sự kiện này có thể góp phần cải thiện hình ảnh và uy tín của ông.

Theo một cuộc thăm dò ý kiến gần đây của Đại học Quinnipiac (Mỹ) thực hiện, lần đầu tiên xếp hạng uy tín của Tổng thống Trump đã giảm xuống dưới 40% kể từ khi Quốc hội tiến hành điều tra và ông đang đứng trước nguy cơ bị luận tội. Trong tình hình như vậy, một thắng lợi trên trường quốc tế là hết sức quan trọng và cần thiết đối với ông, nhất là trong bối cảnh ông bị cả đảng Dân chủ và đảng Cộng hòa chỉ trích mạnh mẽ việc ông quyết định rút quân Mỹ khỏi Syria.

Đây cũng chính là phương cách ông Barack Obama đã làm trước đây. Năm 2012, trước bầu cử, ông Obama đã tuyên bố tiêu diệt thủ lĩnh tổ chức Al-Qaeda Osama bin Laden, tên khủng bố số một trong một cuộc tấn công vào tổng hành dinh của y ở Pakistan. Việc tiêu diệt thủ phạm gây ra vụ khủng bố 11/9/2001 đã cho phép Obama cải thiện ngay uy tín của mình lên tới 56%, tăng 9%. Người Mỹ tin rằng, với tư cách là người đứng đầu quốc gia, ông đã không khoan nhượng trong cuộc chiến chống khủng bố.

Bây giờ, trước bầu cử một năm ông Trump cũng đang cố gắng thể hiện cho cử tri Mỹ rằng ông đã hành động đúng ở Syria, loại bỏ được tên trùm khủng bố gây ra nhiều tội ác ở khắp nơi trên thế giới.

Với Tổng thống Trump, người đang có tham vọng giành thắng lợi nhiệm kỳ thứ hai trong cuộc bầu cử tháng 11/2020, thì việc thanh toán được thủ lĩnh khủng bố khét tiếng này trước khi bước vào cuộc vận động tranh cử sẽ là một lý do nữa ngoài quan điểm cứng rắn về vấn đề nhập cư bất hợp pháp và những thành công của ông trong lĩnh vực kinh tế để tranh thủ phiếu bầu của cử tri Mỹ.

Luận tội tiếp diễn, Trung Đông vẫn hỗn loạn: Ông Trump sẽ thất vọng sau khi loan tin diệt thủ lĩnh IS? - Ảnh 3.

Sóng gió luận tội từ phe Dân chủ nhằm vào ông Trump không hạ nhiệt bất chấp thông tin tiêu diệt thủ lĩnh IS (Ảnh: Mark Peterson / Redux)

Al-Baghdadi bị tiêu diệt, ông Trump vẫn khó tránh điều tra luận tội

Việc Abu Bakr Al-Baghdadi bị giết là một thắng lợi của Trump, có thể giúp giảm bớt sự chỉ trích ngày càng tăng trong nội bộ nước Mỹ nhằm vào Tổng thống, đặc biệt đối với quyết định bất ngờ của ông rút quân Mỹ khỏi Đông-Bắc Syria, tạo điều kiện cho Thổ Nhĩ Kỳ mở chiến dịch quân sự Mùa xuân Hòa bình chống lại người Kurd, đồng minh của Mỹ ở khu vực.

Ông Trump từ chỗ bị chỉ trích và đứng trước nguy cơ bị luận tội đã nhận được một loạt lời khen ngợi từ các nhân vật hàng đầu của đảng Cộng hòa, trong đó có thượng nghị sĩ Lindsey Graham, một đồng minh thân cận của Trump nhưng cũng là người đã chỉ trích gay gắt nhất quyết định rút khỏi Syria.

Thượng nghị sĩ Cộng hòa Kate Romney, người phê phán mạnh Trump, đã viết trên trang tweeter của mình "cảm ơn Tổng thống đã đưa Al-Baghdadi xuống địa ngục".

Lãnh đạo đa số phe Cộng hòa trong thượng viện Mỹ Mitch McConnell, người trước đây đã chỉ trích mạnh mẽ quyết định rút khỏi Syria, cũng hết lời ca ngợi ông Trump đã lập công tiêu diệt được trùm khủng bố Al-Baghdadi.

Trump cũng đã nhận được lời chúc mừng từ một số thành viên cấp cao của đảng Dân chủ, trong đó có Thượng nghị sĩ Gian Shaheen, thành viên Ủy ban Đối ngoại Thượng viện và dân biểu Hakeem Jeffries, Chủ tịch nhóm nghị sĩ Dân chủ tại Hạ viện.

Tuy nhiên, với việc tiêu diệt được Al-Baghdadi, Tổng thống Trump vẫn không thể tránh được các cuộc điều tra và cũng không thể đánh lạc hướng được phe Dân chủ đang đòi luận tội và phế truất ông do các vụ bê bối khác. Ngày 29/10, Hạ viện Mỹ đã cho lưu hành một dự thảo nghị quyết để đưa ra bỏ phiếu cho phép tiếp tục các biện pháp luận tội và cách chức Trump.

Cái chết của Al-Baghdadi không giải quyết được các vấn đề của Trung Đông

Luận tội tiếp diễn, Trung Đông vẫn hỗn loạn: Ông Trump sẽ thất vọng sau khi loan tin diệt thủ lĩnh IS? - Ảnh 4.

Các nhà phán tích chính trị cho rằng, cái chết của Al-Baghdadi là một đòn giáng mạnh vào IS, nhưng điều đó không có nghĩa là chấm dứt sự tồn tại của tổ chức khủng bố này, nó sẽ không ảnh hưởng nhiều đến việc điều hành các hoạt động của IS. Các tư tưởng của IS vẫn không biến mất, vẫn thu hút nhiều người trên thế giới.

Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Trung Đông của Nga, ông Igor Semivolos nhận định "IS mất tài nguyên, lãnh thổ, vũ khí và con người. Nhưng Al-Baghdadi là nhà tư tưởng và là người truyền cảm hứng tư tưởng của IS."

Tướng Kenneth MacKenzie cũng cho rằng việc thủ lĩnh Al-Baghdadi bị giết sẽ không chấm dứt cuộc chiến chống khủng bố của Washington. Quyền Bộ trưởng An ninh Nội địa Mỹ Kevin McAllen cho biết IS vẫn là mối đe dọa và hệ tư tưởng của IS vẫn tồn tại. Quyền giám đốc Trung tâm chống khủng bố quốc gia Mỹ Russell Trevers cho biết hiện có ít nhất 14.000 chiến binh IS đang hoạt động bên trong lãnh thổ Syria và Iraq. Cách đây 5 hoặc 6 năm con số này chưa đến 1.000.

Ngay sau khi Al-Bagdadi bị giết, ngày 27/10 Abdullah Qardash được các chiến binh tôn vinh làm thủ lĩnh của nhóm khủng bố IS. Theo nhiều nguồn tin, Abdullah được Al-Baghdadi chọn làm người kế vị từ tháng 8/2019 và gần đây vai trò của Al-Baghdadi chỉ mang tính biểu tượng chứ không tham gia vào các công việc hàng ngày của IS.

Các nhà quan sát cho rằng, việc giết chết Al-Baghdadi không phải là một giải pháp kỳ diệu cho các vấn đề ở khu vực Trung Đông nói chung và Syria nói riêng. 

Năm 2011, Osama bin Laden bị giết, nhưng tổ chức Al-Qaeda vẫn tồn tại và tăng cường hoạt động nhiều nơi trên thế giới. Nếu thực sự Al-Baghdadi đã bị giết thì vẫn còn hàng chục ngàn chiến binh Hồi giáo đi theo tư tưởng của y. Abdullah Qardash, thủ lĩnh mới của IS trẻ hơn và tàn bạo hơn rất nhiều

Tướng Nga Konashenkov cho rằng, cái chết của Al-Baghdadi không có ý nghĩa thực tế nào đối với tình hình ở Syria, vì IS đã bị quân đội Syria đánh bại từ lâu với sự hỗ trợ của không quân Nga. Ông cũng cho rằng, việc thủ lĩnh IS bị tiêu diệt sẽ không ảnh hưởng đến hoạt động của những nhóm khủng bố khác còn lại ở Idlib. Đối với Nga, tin Al-Baghdadi bị giết cũng không làm thay đổi bất cứ điều gì, trong khi vẫn còn nhiều mơ hồ trong các thông tin về vụ này.

Thủ lĩnh mới của IS Abdullah Qardash là ai?

A. Qardash 55 tuổi là người thuộc dân tộc thiểu số Turkmen theo dòng Sunni, sinh ra và lớn lên tại thành phố Tal Afar (Iraq), tốt nghiệp đại học Khoa học Hồi giáo Mosul. Trước khi gia nhập IS, Qardash là một Thiếu tướng trong quân đội của Saddam Hussein, trung thành với đảng Ba’ath.

Năm 2003-2004, Qardash đã bị chính quyền Mỹ bắt giam cùng với Al-Baghdadi tại nhà tù Camp Bucca ở Basra, sau cuộc xâm lược Iraq lật đổ chế độ Saddam Hussein, từ đó trở thành một trong những người bạn đồng hành thân thiết nhất của Al-Baghdadi.

Trong cuộc can thiệp của liên minh quốc tế chống IS, A. Qardash được giao nhiệm vụ giám sát các hoạt động chống lại Quân đội Syria tự do (FSA) ở Aleppo và Quân đội chính phủ Syria ở Deir Ez-Zor.

Qardash cũng đích thân giám sát việc lựa chọn những kẻ đánh bom tự sát và thực hiện các hoạt động tự sát của Nhà nước Hồi giáo. Trước khi gia nhập IS, A. Qardash đã tham gia tổ chức Al-Qaeda.

Các nguồn tin tình báo Iraq đã từng tuyên bố A. Qardash đã chết năm 2017 và con gái người này đang bị tình báo Iraq giam giữ. Tuy nhiên, đến nay cái chết của A. Qardash vẫn còn là ẩn số.

Đường dây nóng: 0943 113 999

Soha
Báo lỗi cho Soha

*Vui lòng nhập đủ thông tin email hoặc số điện thoại