Ấn Độ xác nhận
Tư lệnh Không quân Ấn Độ, Thượng tướng Amar Preet Singh, vừa gây chấn động khi tuyên bố các tổ hợp S-400 mới mua từ Nga, đã thực hiện vụ bắn hạ ở khoảng cách tới 300 km trong cuộc chạm trán với Pakistan hồi tháng 5. Mục tiêu bị tiêu diệt được cho là một máy bay trinh sát điện tử hoặc cảnh báo sớm, vốn đóng vai trò then chốt trong hệ thống chỉ huy - kiểm soát của đối phương.
Ông Singh nhấn mạnh đây là "vụ tiêu diệt bằng tên lửa đất đối không xa nhất từng được ghi nhận công khai", đồng thời hé lộ rằng Ấn Độ đã thực sự được bàn giao dòng tên lửa 40N6 - loại đạn đặc chủng giúp S-400 vươn tầm hủy diệt tới 400 km, vượt xa chuẩn mực của mọi hệ thống phương Tây.
Khi S-400 bắt đầu trực chiến trong lực lượng Phòng không - Vũ trụ Nga từ năm 2007, biến thể tiêu chuẩn của nó sử dụng tên lửa 48N6E3 với tầm bắn tối đa 250 km. Mãi đến cuối những năm 2010, Moskva mới đưa vào trang bị 40N6 - quả đạn hai giai đoạn có khả năng leo vút lên độ cao gần 30.000 m, vượt đường cong Trái Đất trước khi lao xuống hạ mục tiêu chỉ cách mặt đất vài mét. Đây là công nghệ giúp nó đánh trúng cả máy bay chỉ huy, máy bay tiếp dầu hay trinh sát tầm xa vốn thường né tránh ngoài tầm với của các tổ hợp phòng không thông thường.
Mối đe dọa với không quân Pakistan
Theo các nguồn tin quân sự, việc Ấn Độ sở hữu 40N6 đã bóp nghẹt chiều sâu chiến lược của Pakistan. Sáu tiểu đoàn S-400 triển khai sát biên giới phía Tây hoàn toàn có thể vươn nòng vào sâu lãnh thổ đối phương, khiến mọi chuyến bay cảnh báo sớm hay tác chiến điện tử đều đứng trước nguy cơ bị xóa sổ ngay từ xa.
Đặc biệt, 40N6 có thể nhận dữ liệu dẫn bắn không chỉ từ radar mặt đất mà còn từ các hệ thống trên không như radar mảng quét cực mạnh của tiêm kích Su-30MKI hay phi cơ cảnh báo sớm A-50EI. Với sự phối hợp đó, mục tiêu trong lòng không phận Pakistan vẫn bị "soi" rõ ràng như nằm trên màn hình radar ngay tại New Delhi.
Nga từng chứng minh hiệu quả khủng khiếp của loại tên lửa này trong chiến trường Ukraine. Từ cuối năm 2023, nhiều báo cáo cho thấy Không quân Nga dùng 40N6 kết hợp cùng máy bay A-50 để hạ các chiến đấu cơ Ukraine. Vụ việc được chú ý nhất là khi một tiêm kích F-16 của Kiev bị bắn rơi vào tháng 4/2025, với các phân tích kỹ thuật chỉ ra chính 40N6 là thủ phạm. Sự kiện này càng củng cố giá trị chiến thuật mà New Delhi giờ đây có trong tay.
Bước ngoặt phòng không của Ấn Độ
Không giống các khách hàng khác như Belarus, Algeria hay Thổ Nhĩ Kỳ, Ấn Độ mua S-400 với số lượng khổng lồ - 10 tiểu đoàn trị giá 5,43 tỷ USD theo hợp đồng ký năm 2018, bất chấp sức ép dữ dội và lời đe dọa trừng phạt kinh tế từ Mỹ.
Động thái cứng rắn của New Delhi được đánh giá là đã "thành công", khi các biện pháp trừng phạt rốt cuộc không xảy ra. Trung đoàn S-400 đầu tiên được triển khai tại biên giới Pakistan từ cuối năm 2021, tiếp theo là đơn vị thứ hai tại khu vực đối diện Trung Quốc. Giờ đây, sự xuất hiện của 40N6 đặt dấu chấm hỏi liệu Ấn Độ có tiếp tục tiến tới với S-500 - thế hệ tiếp theo còn có biến thể đạn xa tới 600 km.
Điều khiến S-400 trở thành "cứu cánh" của phòng không Ấn Độ chính là nền tảng SAM vốn yếu kém trước đó. Trong khi các tiêm kích Rafale nhập từ Pháp bị chê thảm hại sau khi nhiều chiếc bị J-10C của Trung Quốc bắn hạ, thì S-400 lại tỏ ra vượt trội, đóng vai trò cân bằng cán cân trên bầu trời Nam Á.
Các chuyên gia cho rằng sự kết hợp giữa 40N6, radar cảnh báo sớm A-50EI và tiêm kích Su-30MKI đã mang tới cho New Delhi thứ vũ khí đối phó hữu hiệu trước mọi tham vọng trên không của Islamabad. Nếu trong tương lai, Ấn Độ bổ sung tiêm kích thế hệ 5 Su-57 với radar tiên tiến và khả năng tàng hình, "mắt thần" 40N6 sẽ còn được mở rộng tới mức Pakistan khó lòng xoay chuyển tình thế.
Tương lai bất định nhưng đầy sức răn đe
Ở thời điểm hiện tại, vẫn chưa rõ chính xác lô tên lửa 40N6 đã được chuyển giao cho Ấn Độ từ năm 2021 hay chỉ gần đây mới xuất hiện. Tuy nhiên, với xác nhận của chính Tư lệnh Không quân, không còn nghi ngờ rằng New Delhi đã sở hữu trong tay loại đạn đất đối không có tầm bắn lớn nhất thế giới.
Sự hiện diện của nó không chỉ bảo vệ bầu trời Ấn Độ, mà còn răn đe mọi toan tính của đối thủ trong khu vực, buộc Islamabad phải dè chừng từng bước đi. Trong cuộc chơi địa chính trị căng thẳng ở Nam Á, S-400 cùng "thần kiếm" 40N6 đã nâng vị thế Ấn Độ lên một tầm cao mới - nơi bất kỳ sai lầm nào của đối phương đều có thể bị trả giá bằng cái giá khủng khiếp từ khoảng cách vài trăm cây số.