Dưới cái nắng tàn khốc 45 độ như thiêu như đốt ở miền Tây Ấn Độ, người phụ nữ tên Sunita Pandurang Satgir, 36 tuổi, đội trên đầu một chiếc bình kim loại nặng đựng đầy nước có mùi hôi thối. Số nước đó, là một phần để cả nhà chị tằn tiện sinh hoạt tạm trong một ngày.
Giếng làng cạn kiệt, khô quắt nước. Hai hoặc ba lần một tuần, từng chiếc xe bồn của chính quyền lại mang nước chưa qua xử lý từ một con sông nơi cả con người và động vật tắm táp, tập kết ở đầu làng Navinwadi, cho dân làng chia nhau mang về.
"Ngày tháng và cuộc sống của chúng tôi chỉ xoay quanh việc làm sao để lấy được nước về dùng. Lấy một lần, rồi lại lấy lần nữa, rồi lại lấy nữa. Có những hôm hè nắng gắt, tôi mất 6 tiếng chỉ để đội nước về nhà".
Dân làng mang theo những bình đựng nước dưới cái nắng 45 độ C. Ảnh: AFP
Ngôi nhà của chị Satgir nằm cách những con phố đông đúc, những tòa cao ốc hào nhoáng của "thủ đô tài chính" Mumbai khoảng 100km.
"Người Mumbai uống nước của chúng tôi (làng Navinwadi cung cấp 60% lượng nước cho Mumbai) nhưng không ai ở đó, kể cả chính quyền, quan tâm đến làng chúng tôi hoặc nhu cầu nước của chúng tôi. Dù có thể ốm, bệnh vì nước bẩn nhưng đội nước từ xe bồn là lựa chọn duy nhất của chúng tôi".
-------
Câu chuyện của chị Satgir không phải là duy nhất. Tình trạng khan hiếm nước tại làng Navinwadi là một minh chứng cho cuộc khủng hoảng nước nghiêm trọng đang diễn ra tại Ấn Độ. Giờ đây, mỗi giọt nước đều quý giá và việc kiếm được nước sạch trở thành một cuộc chiến hàng ngày.
Trên khắp thế giới, hàng trăm triệu người đang đối mặt với tình trạng thiếu nước sạch, một tài nguyên quý giá tựa vàng lỏng mà chúng ta thường xem là điều hiển nhiên.
Worldvision đưa ra một thực tế nghiệt ngã, 703 triệu người - nghĩa là cứ 11 người trên toàn thế giới thì có 1 người - không được tiếp cận với nước sạch.
Để quản lý bền vững nguồn nước và vệ sinh cho tất cả mọi người, tại Hội nghị thượng đỉnh Liên Hợp Quốc năm 2015, các Nguyên thủ quốc gia và Chính phủ đã thông qua Mục tiêu Phát triển Bền vững số 6 (SDG 6) về nước và vệ sinh - như một phần của Chương trình nghị sự 2030 về phát triển bền vững của toàn nhân loại.
Vào ngày 22/3/2021, "gã khổng lồ" đồ uống Mỹ có lịch sử hoạt động hơn 130 năm đã công bố một kế hoạch hành động nhằm bảo vệ và quản lý nguồn nước trên quy mô toàn cầu.
Nước là một tài nguyên quý giá và không thể thiếu đối với sự sống trên Trái Đất. Nước và vệ sinh là cốt lõi của phát triển bền vững.
Nước là yếu tố sống còn đối với Coca-Cola kể từ khi công ty bắt đầu hoạt động cách đây 135 năm. Nhờ nước, Coca-Cola cung cấp hơn 500 thương hiệu và 3.500 loại đồ uống tại hơn 200 quốc gia và vùng lãnh thổ. Cứ mỗi giây qua đi, có hơn 10.000 lon nước ngọt Coca-Cola được tiêu thụ trên toàn cầu.
Nước không chỉ cần thiết cho quá trình sản xuất đồ uống của Công ty Coca-Cola mà còn được sử dụng rộng rãi trong quá trình sản xuất và trồng các thành phần tạo nên lon nước Coca-Cola nói riêng, như mía. Về cơ bản, nếu không có nước, Coca-Cola sẽ không thể tồn tại như một thức uống được tiêu thụ nhiều nhất hành tinh.
Tuy nhiên, trong những thập kỷ gần đây, tình trạng khai thác quá mức, ô nhiễm và biến đổi khí hậu đã dẫn đến tình trạng căng thẳng nghiêm trọng về nước ở nhiều địa phương trên toàn thế giới.
Trong khi đó, khoảng 1/3 các nhà máy đóng chai của hệ thống Coca-Cola hoạt động ở những khu vực thiếu nước và hơn 70% lượng nước sử dụng trên toàn cầu của công ty là nước dùng để trồng các thành phần nông nghiệp như đường mía, cam và táo. Đây là lý do tại sao quản lý nước có trách nhiệm là một yêu cầu bắt buộc trong kinh doanh và là ưu tiên hàng đầu của Công ty Coca-Cola.
Nhận thức được tầm quan trọng của nước, Coca-Cola đã triển khai Chiến lược an ninh nguồn nước năm 2030 (2030 Water Security Strategy) với mục tiêu bảo vệ và quản lý nguồn nước một cách bền vững. Chiến lược này được thực hiện tại nhiều quốc gia trên thế giới, bao gồm cả Việt Nam.
Chiến lược này bao gồm nhiều hoạt động và dự án khác nhau trên toàn cầu, với mục tiêu đạt được sử dụng nước tuần hoàn hoàn toàn tại 175 cơ sở, cải thiện sức khỏe của 60 lưu vực nước quan trọng và trả lại tổng cộng 2.000 tỷ lít nước cho thiên nhiên và cộng đồng từ năm 2021 đến năm 2030.
Nói về chiến lược hiếm có trên toàn cầu này, CEO của Coca-Cola - ông James Quincey cho biết:
"Những rủi ro và thách thức chung mà Coca-Cola phải đối mặt về tài nguyên nước - đối với doanh nghiệp, chuỗi cung ứng và cộng đồng của chúng tôi - đã vượt xa những nỗ lực trước đây của chúng tôi. Đối mặt với thách thức toàn cầu, không một doanh nghiệp hay quốc gia đơn lẻ nào có thể giải quyết được. Với Chiến lược an ninh nguồn nước năm 2030, Coca-Cola sẽ tập trung nhiều hơn vào việc hợp lực để hành động tập thể.
Chúng tôi đã tiến hành đánh giá dấu chân nước (là tổng lượng nước ngọt trực tiếp và gián tiếp mà một cá nhân/một cộng đồng/một quốc gia sử dụng) toàn cầu đầu tiên trên toàn bộ chuỗi giá trị của mình - từ thành phần đến người tiêu dùng - và phát hiện ra rằng hơn 73% dấu chân nước toàn cầu của Coca-Cola được sử dụng để trồng các thành phần nông nghiệp như đường mía, cam và táo. Mục tiêu của chúng tôi ở đây cũng không chỉ là quản lý tác động của mình mà còn góp phần vào sức khỏe của nguồn nước nói chung".
Chiến lược an ninh nguồn nước năm 2030 của Công ty Coca-Cola tập trung vào 3 mục tiêu chính:
Đạt được 100% sử dụng nước tuần hoàn: Coca-Cola cam kết đạt được sử dụng nước tuần hoàn hoàn toàn tại 175 nhà máy được xác định là "vị trí chiến lược" của công ty vào năm 2030. Mục tiêu sử dụng nước tái tạo 100% trong hoạt động đóng chai ở những khu vực thiếu nước được thực hiện bằng cách giảm thiểu, tái sử dụng, tái chế và bổ sung tại chỗ lượng nước đã sử dụng trong quá trình sản xuất.
Cải thiện sức khỏe của 60 lưu vực nước quan trọng: Coca-Cola sẽ hợp tác với các đối tác để cải thiện sức khỏe của 60 lưu vực nước được xác định là quan trọng nhất đối với hoạt động của công ty và chuỗi cung ứng nông nghiệp vào năm 2030.
Gửi lại tổng cộng 2.000 tỷ lít nước cho Thiên nhiên và cộng đồng: Coca-Cola đặt mục tiêu trả lại 2 nghìn tỷ lít nước cho thiên nhiên và cộng đồng trên toàn cầu từ năm 2021 đến năm 2030. Mục tiêu này bao gồm việc xây dựng hồ chứa nước, cải thiện hệ thống tưới tiêu và cung cấp nước sạch cho cộng đồng.
Chiến lược an ninh nguồn nước năm 2030 của Coca-Cola được triển khai trên quy mô toàn cầu, trong đó có Việt Nam. Cụ thể ở 52 quốc gia thuộc 6 khu vực của Châu phi, Châu Âu, Châu Á - Thái Bình Dương, Tây Á, Bắc Mỹ, Mỹ Latin - Caribe.
Hoạt động tại một số quốc gia tiêu biểu:
Mỹ: Coca-Cola đã triển khai nhiều dự án bảo vệ nguồn nước tại các bang như California, Texas và Florida. Các dự án này bao gồm việc cải thiện quản lý nước, bảo vệ lưu vực nước và tăng cường khả năng tiếp cận nước sạch cho cộng đồng.
Ấn Độ: Coca-Cola đã hợp tác với các tổ chức phi chính phủ và cộng đồng địa phương để cải thiện quản lý nước và bảo vệ nguồn nước tại các bang như Rajasthan, Uttar Pradesh và Maharashtra (bang có ngôi làng Navinwadi của chị Satgir). Các dự án bao gồm việc xây dựng hồ chứa nước, cải thiện hệ thống tưới tiêu và tăng cường nhận thức về bảo vệ nguồn nước.
Nam Phi: Coca-Cola đã triển khai các dự án bảo vệ nguồn nước tại các khu vực như Gauteng, Western Cape và KwaZulu-Natal.
Ngân hàng Thế giới (WB) đưa ra dự báo, Việt Nam có thể sẽ gánh chịu mức thiệt hại khoảng 12-14,5% GDP mỗi năm vào năm 2050 nếu không có các biện pháp phát triển bền vững để thích ứng và khắc phục biến đổi khí hậu.
Là doanh nghiệp gắn bó với Việt Nam hơn 3 thập kỷ - với 3 nhà máy sản xuất tại Hà Nội, Đà Nẵng và Thành phố Hồ Chí Minh - Coca-Cola đã, đang triển khai nhiều dự án, nỗ lực bền bỉ để thực hiện 3 trụ cột: Bao bì bền vững, Quản lý nước và Biến đổi khí hậu cho cộng đồng, địa phương tại Việt Nam.
Với riêng trụ cột Quản lý nước, Coca-Cola đã triển khai nhiều biện pháp để đảm bảo an ninh nguồn nước và bảo vệ tài nguyên nước. Có thể kể đến các dự án:
Dự án bảo vệ nguồn nước tại Đồng Tháp: Năm 2022, Coca-Cola đã hợp tác với Quỹ Quốc tế Bảo vệ Thiên nhiên (WWF) để thực hiện dự án bảo vệ nguồn nước tại Vườn quốc gia Tràm Chim, Đồng Tháp.
Dự án này đã đầu tư nhiều tỷ đồng để bảo vệ và phục hồi hệ sinh thái nước ngọt tại khu vực này, đồng thời cải thiện sinh kế cho gần 200 hộ gia đình sống xung quanh vườn quốc gia.
Dự án bảo vệ nguồn nước tại Đồng bằng sông Cửu Long: Năm 2023, Coca-Cola đã hợp tác với Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế (IUCN) để thực hiện dự án bảo vệ nguồn nước tại Đồng bằng sông Cửu Long. Dự án hướng tới mục tiêu thúc đẩy mô hình sinh kế dựa vào mùa nước nổi thông qua canh tác sen nhằm hỗ trợ vùng trữ lũ và khôi phục một phần trong 4 tỷ mét khối nước vùng trữ lũ bị thất thoát trong giai đoạn 2000 và 2011 tại vùng ĐBSCL.
Nước uống sạch cho trường học Việt Nam: Đầu năm 2024, Quỹ Coca-Cola Foundation hoàn thành dự án “Nước uống sạch cho trường học Việt Nam”. Với tổng kinh phí hơn 500.000 USD từ Quỹ Coca-Cola Foundation, dự án đã bàn giao 39 hệ thống máy lọc nước uống tại vòi cho các trường học tại thành phố Đà Nẵng.
Trung tâm hỗ trợ cộng đồng EKOCENTER đặt tại Quảng Ninh. (Ảnh: Hùng Võ/Vietnam+)
Ngoài ra, Coca-Cola còn cho xây dựng Trung tâm hỗ trợ cộng đồng EkoCenter đầu tiên ở châu Á tại Việt Nam. Dự án này đã được triển khai suốt 10 năm qua. Tính đến năm 2024, Coca-Cola Việt Nam đã vận hành 13 EkoCenter ở các tỉnh thành, cung cấp 14 triệu lít nước uống tinh khiết cho hơn 1.000.000 người dân địa phương.
Lý giải về sáng kiến EkoCenter, ông Bùi Khánh Nguyên, Phó Tổng giám đốc Truyền thông, đối ngoại và phát triển bền vững, Công ty Coca-Cola Việt Nam, cho biết, “con người” và “hành tinh” là hai trong ba trụ cột của chiến lược phát triển bền vững “Lựa chọn hôm nay, định hình tương lai” của Công ty.
Trong mỗi giọt nước sạch, là sự sống, là hy vọng, là tương lai. Và nhờ có Chiến lược an ninh nguồn nước của Coca-Cola, những câu chuyện như của chị Satgir sẽ không còn là nỗi đau, mà là niềm tin và sự kiên cường, để gìn giữ và bảo vệ giọt nước – bảo vệ sự sống cho thế hệ mai sau.
