Mỹ "đốt lửa" sau lưng Trung Quốc
Tầm nhìn vĩ đại của anh ấy giờ đây dường như càng khao khát hơn. Khi áp lực gia tăng từ Tổng thống Mỹ Donald Trump làm tăng thêm hàng loạt thách thức đối với nền kinh tế 14 nghìn tỷ USD của Trung Quốc - bao gồm mức nợ kỷ lục, tình trạng ô nhiễm và dân số già - nguy cơ bị mắc kẹt trong bẫy thu nhập trung bình.
Các nhà kinh tế cho rằng Bắc Kinh có thể tránh được số phận đó bằng cách thúc đẩy tiêu dùng trong nước, tự do hóa thị trường và tăng sức mạnh công nghệ của đất nước. Nhưng điều này không dễ dàng. Trên thế giới chỉ có 5 quốc gia đang phát triển đã thực hiện quá trình chuyển đổi sang vị thế quốc gia tiên tiến trong khi vẫn duy trì mức tăng trưởng cao kể từ năm 1960, theo Michael Spence, giáo sư tại Trường Kinh doanh thuộc Đại học New York.
Trung Quốc nỗ lực làm điều này với sự phản đối từ Mỹ, khiến cho rào cản vượt trở nên cao hơn nhiều, ông Andrew Polk, đồng sáng lập công ty nghiên cứu Trivium China tại Bắc Kinh cho biết.
"Mỹ rõ ràng đã "đốt lửa" ở sau lưng Trung Quốc. Nếu cuối cùng Trung Quốc thành công, chúng ta có thể nhìn lại thời điểm này vì chất xúc tác thực sự đã thúc đẩy nỗ lực của họ lên mức cao nhất", ông Polk nói thêm.
Áp lực với ông Tập
Quỹ Tiền tệ Quốc tế nhấn mạnh thách thức của Chủ tịch Tập Cận Bình trong báo cáo thường niên về nền kinh tế Trung Quốc: nếu không đạt được thỏa thuận thương mại toàn diện, điều này sẽ gây thiệt hại cho triển vọng dài hạn của quốc gia. IMF cho biết, việc tiếp cận với các thị trường và công nghệ nước ngoài của Trung Quốc có thể bị giảm đáng kể.
Tỷ lệ của một thỏa thuận ngắn hạn cũng rất thấp. Sau khi Tổng thống Trump đưa ra tuyên bố sẽ áp mức thuế mới đối với 300 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc, Bắc Kinh đã phản ứng bằng cách tạm ngừng mua nông sản Mỹ và cho phép đồng Nhân dân tệ giảm xuống mức yếu nhất kể từ năm 2008.
Chính quyền của ông Trump đã đáp trả trong vài giờ, chính thức đưa Trung Quốc vào danh sách nước thao túng tiền tệ. Nhà Trắng cũng đang ngưng việc đưa ra quyết định cấp miễn trừ cho các công ty Mỹ muốn hợp tác với Huawei Technologies Co., theo các nguồn tin.
Bất kỳ sự nhượng bộ nào từ Trung Quốc đều khó xảy ra, sớm nhất là cho đến tháng 10, Jeff Moon, cựu trợ lý đại diện thương mại của Mỹ về các vấn đề Trung Quốc, nói. Ông Tập phải đối mặt với áp lực trong nước ngày càng tăng khi các cuộc biểu tình ở Hồng Kông ngày càng tăng và Trung Quốc chuẩn bị kỷ niệm 70 năm thành lập nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa vào ngày 1/10.
Bất cứ dấu hiệu nào của sự yếu đuối là không thể chấp nhận được đối với các nhà lãnh đạo Trung Quốc.
Tuy nhiên, cuộc chiến thương mại đã chỉ ra rằng Trung Quốc vẫn còn cách xa một số mục tiêu của nhà lãnh đạo Trung Quốc. Ví dụ nổi bật nhất: việc Mỹ đưa Huawei vào danh sách đen có nguy cơ làm tê liệt "ông lớn" viễn thông này vì những con chip trong nước sản xuất không đủ tinh vi để thay thế mặt hàng đến từ Mỹ.
Đối với Trung Quốc, sẽ khó khăn hơn để tiếp cận với công nghệ tiên tiến nhất, ông Patrick Hofman, Giám đốc Viện Đông Á tại Đại học Quốc gia Singapore cho biết. Điều này sẽ khiến Trung Quốc khó bắt kịp hơn, nhưng đồng thời nó sẽ đặt ra những khuyến khích mạnh mẽ hơn để phát triển hệ sinh thái công nghệ của riêng họ. Trung Quốc làm điều này sẽ quyết định họ sẽ phát triển nhanh như thế nào, Giám đốc Viện Đông Á nói thêm.
Nền kinh tế Trung Quốc vẫn đang mở rộng nhanh hơn các đối tác nhưng lợi thế của nước này đang bị thu hẹp.
Tăng trưởng chậm lại tới 6,2% trong quý II năm nay, tốc độ yếu nhất trong ít nhất 27 năm và Standard Chartered ước tính rằng nếu khoản thuế quan ông Trump vừa đe dọa có hiệu lực vào ngày 1/ 9, tăng trưởng của nền kinh tế thứ 2 thế giới có thể bị cắt giảm 0,3 điểm %.
Ông Tập Cận Bình đã cố gắng đa dạng hóa các khách hàng nước ngoài thông qua sáng kiến Vành đai & Con đường đặc trưng và các hiệp định thương mại khác, nhưng Mỹ vẫn chiếm khoảng 20% xuất khẩu của Trung Quốc.
Căng thẳng thương mại Mỹ - Trung chắc chắn làm cho quá trình chuyển đổi trở nên khó khăn hơn, ông Michelle Lam, nhà kinh tế học ở Hồng Kông cho biết. Trung Quốc sẽ mất một phần thị phần xuất khẩu và dòng chảy công nghệ từ Mỹ sang Trung Quốc sẽ chậm lại. Nhưng những căng thẳng hiện tại cũng tạo cơ hội cho các nhà hoạch định chính sách nhấn mạnh hơn các biện pháp cải cách.