Sáng 6/3, tại Nhà hát Lớn Hà Nội, Bộ VHTTDL phối hợp với các cơ quan liên quan đã long trọng tổ chức Lễ trao tặng danh hiệu NSND, NSƯT lần thứ 10. Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng đã đến dự và trao tặng danh hiệu NSND cho các nghệ sĩ.
389 nghệ sĩ được trao tặng và truy tặng các danh hiệu cao quý trong đợt này, gồm 125 Nghệ sỹ Nhân dân và 264 Nghệ sỹ Ưu tú. Trong đó, Thanh Lam là ca sĩ nhạc nhẹ hiếm hoi được phong tặng NSND đợt này, cùng nhiều nghệ sĩ thuộc các lĩnh vực khác nhau.
Ca sĩ tiên phong, có nhiều cống hiến với nhạc nhẹ Việt Nam
Thanh Lam tên thật là Đoàn Thanh Lam, sinh năm 1969 tại Hà Nội trong một gia đình có truyền thống nghệ thuật. Cha cô là nhạc sĩ Thuận Yến và mẹ là Nghệ sĩ Ưu tú Thanh Hương chuyên về nhạc dân tộc. Nhờ đó, Thanh Lam sớm được lĩnh hội và thừa hưởng năng khiếu âm nhạc từ cha mẹ, lớn lên trong bầu không khí nghệ thuật vây quanh.
Thanh Lam vinh dự nhận danh hiệu NSND
Từ năm 3 tuổi, Thanh Lam đã được cha dạy hát và nghe đàn piano. Tới 7 tuổi, mẹ dạy cho cô chơi đàn thập lục, tập hát các bài dân ca Việt Nam. Năm 9 tuổi, Thanh Lam được tuyển chọn vào Nhạc viện Hà Nội theo học môn đàn tỳ bà hệ sơ cấp 11 năm, đồng thời tham gia ca hát trong đội Chim sơn ca của Đài Tiếng nói Việt Nam và đội Họa Mi Cung Văn hóa Thiếu nhi Hà Nội.
Nhờ được rèn giũa trong môi trường chuyên nghiệp từ sớm nên Thanh Lam có được bản lĩnh sân khấu lớn cũng như được bộc phát đam mê nghệ thuật. Mới 12 tuổi, cô đã một mình đi dự Festival thiếu nhi ở Đức.
Năm 1985, Thanh Lam dừng việc học đàn tỳ bà, chuyển sang học khoa thanh nhạc, hệ Trung cấp tại Nhạc viện Hà Nội. Nhờ bước ngoặt này, cô dấn thân vào con đường ca hát để được tự do bộc phát bản ngã lớn trong nghệ thuật.
Song song việc học, Thanh Lam cùng với ca sĩ Thái Bảo thành lập nhóm nhạc Bồ câu trắng đi biểu diễn khắp nơi. Trong vai trò ca sĩ của Đoàn ca múa nhạc nhẹ Trung ương, cô được đi biểu diễn ở nhiều nước trên thế giới như Đức, Nga, Bulgaria, Trung Quốc, Cuba, Hà Lan, Hungary và Romania… Kể từ đó, Thanh Lam dấn thân nghiệp hát chuyên nghiệp và gặt hái vô vàn thành công.
Cô được khán giả phong làm diva hàng đầu của nền nhạc nhẹ đương đại Việt Nam, chị cả của bộ tứ diva, với nhiều cống hiến và tầm ảnh hưởng, được nhiều thế hệ nghệ sĩ đàn em kính trọng.
Được mệnh danh là "Nữ hoàng nhạc nhẹ", "Người đàn bà hát", Thanh Lam chính là nữ ca sĩ có công lớn nhất trong việc định hình nhạc nhẹ Việt Nam giai đầu thập niên 90 đến sau này.
Sở hữu chất giọng nữ trung dày dặn, trầm ấm và nội lực, cùng trường hơi dài, khỏe khoắn, Thanh Lam có lẽ chính là người tiên phong cho việc sử dụng và sáng tạo lối hát cộng minh vào nhạc nhẹ Việt Nam, mở màn một lối hát mới - lối hát phô diễn giọng hát trên giọng ngực (thông qua cộng minh quãng trung), ở những khoảng âm to, dày, lớn cả về trường độ và cường độ, tràn đầy năng lượng.
Không những vậy, trường phái Thanh Lam còn đặc trưng bởi lối hát khắc khoải, ưu sầu, hát mà như thủ thỉ, tâm tình, đãi chữ dài hơn, hơi "rên rỉ" để bộc lộ nội tâm bùng cháy, bản năng của người phụ nữ, và kèm theo chất liêu trai, ma mị ở những quãng trầm bổng, luyến láy, nhưng vô cùng chắc chữ, rõ lời.
Chất "bản năng" và "cháy bỏng" là điều người ta thấy rõ nhất ở trường phái Thanh Lam, mà theo lời nhạc sĩ Dương Thụ là: "Một giọng hát mê hồn, cá tính táo bạo, bản năng nghệ sĩ thật sự... ".
Chính cái chất đặc trưng này khiến Thanh Lam nhiều khi "gào thét", nhưng cái "gào thét" đó lại quyến rũ được cả khán giả lẫn giới chuyên môn. Đi cùng với chất "bản năng", đặc trưng của trường phái Thanh Lam trong thập niên 90 (quãng thời gian cô tiên phong nhạc nhẹ) là những kĩ thuật rất "da màu", đậm tính Soul/R&B như vocal runs, riff... lần đầu tiên được đưa vào nhạc Việt, hát bằng tiếng Việt.
Khác với trường phái Thái Thanh hay Ngọc Lan vốn lợi thế cho nữ cao trữ tình, trường phái Thanh Lam chủ yếu "dung nạp" các giọng nữ trung, nữ trầm và giọng nam, để thể hiện chiều sâu qua các quãng trầm và quãng trung dày dặn.
Lối hát của Thanh Lam ảnh hưởng nhiều đến các thế hệ ca sĩ sau này như Ngọc Anh, Thu Phương, Mỹ Linh, Hà Trần, Hoàng Quyên, Đàm Vĩnh Hưng, Uyên Linh, Hà Linh... Trong đó, Uyên Linh, Hoàng Quyên là những ca sĩ đang đi theo trường phái của cô. Ngày nay, hễ có ca sĩ nào hát theo kiểu phiêu giọng khắc khoải, chất chứa tâm sự trên quãng trung, ta đều thấy bóng dáng của Thanh Lam ở đó. Số lượng những ca sĩ kiểu này rất nhiều, dễ chiếm đến 30% nền nhạc nhẹ Việt Nam, nên có thể thấy được tầm ảnh hưởng rất lớn của cô.
Tuổi 55 xinh đẹp, cuồn cuộn sức sống
Ngoài tài năng, Thanh Lam còn được ngưỡng mộ ở việc giữ gìn nhan sắc. Hiếm có ca sĩ nào đã ở tuổi 55 nhưng vẫn giữ được sự trẻ trung, nhan sắc mặn mà và cuộn trào sức sống như cô. Nhiều người còn nhận định rằng, Thanh Lam hiện tại còn đẹp hơn cả thời trẻ và nếu so sánh ở độ tuổi 55 của người phụ nữ, cô xứng đáng là một mỹ nhân.
Vẻ đẹp của Thanh Lam không phải kiểu đẹp thanh khiết, nhẹ nhàng mà đẹp mặn mà, đậm chất đàn bà và luôn hừng hực nhựa sống, giàu năng lượng, đam mê, đúng với trường phái âm nhạc của cô. Đặc biệt, dù đã ở tuổi 55 nhưng Thanh Lam lúc nào cũng tràn đầy sức sống, nói cười sang sảng, giọng nội lực, hát vang lộng. Sức sống mãnh liệt và đam mê của Thanh Lam thể hiện ở từng dáng đi, cử chỉ, điệu cười tới cái hất tóc, cách ngửa cổ ra hát trên sân khấu.
Đặc biệt, dù đã ở tuổi 55 nhưng cô vẫn phơi phới tình yêu với chồng hai là bác sĩ giàu có, phong độ.
Ba năm trước, Thanh Lam bén duyên bác sĩ Bùi Tiến Hùng sau một ca mổ mắt và hai trái tim tìm đến nhau.
Sau ba năm gắn bó, cặp đôi vẫn tràn ngập hạnh phúc và đã đi đến hôn nhân. Nói về người bạn đời, Thanh Lam vô cùng hạnh phúc: "Tôi yêu quý tất cả những gì thuộc về chồng và anh ấy cũng vậy".
Trong show nhạc Đỗ Bảo mới đây nhất, Thanh Lam gửi lời cảm ơn tới ông xã vì đã cho cô biết thế nào là "được" trong tình yêu, chứ không phải mất mát, khổ đau. Theo nữ ca sĩ, từ khi quen chồng, cô nhận về được nhiều điều, luôn vui vẻ, hạnh phúc, yêu đời và căng tràn sức sống.
Thanh Lam cảm ơn cuộc đời vì đưa cô và ông xã đến với nhau khi cả hai đã lớn tuổi, dày dặn kinh nghiệm sống để biết cách tôn trọng đối phương. Giữa họ chưa bao giờ có những cơn ghen tuông lồng lộn dù vây quanh cô là rất nhiều người đàn ông thành đạt, và anh cũng có không ít người phụ nữ ngưỡng mộ.
Hiện tại, Thanh Lam đang hưởng trọn cuộc sống viên mãn trong tình yêu và hạnh phúc gia đình cùng con cháu.