Trên thế giới hiện nay, nhiều quốc gia đã quyết định hy sinh kinh tế và sự tự do để nhằm ngăn chặn sự lây lan của Covid-19, đại dịch đã lấy đi sinh mạng của hơn 47.000 người trên toàn cầu.
Đối với một số người, khi lệnh phong tỏa đất nước diễn ra và thực thi nguyên tắc cách biệt cộng đồng, họ sẽ giết thời gian bằng cách xem TV hay nấu những bữa ăn ngon, đặt hàng trực tuyến hay dành thời gian làm các hoạt động gắn kết gia đình.
Tuy nhiên, các biện pháp phong tỏa này lại đang ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống của người nghèo. Nhiều người nghèo rơi vào cảnh khốn cùng vì Covid-19, họ không biết sẽ sinh tồn ra sao vào ngày mai.
Tờ Washington Post đã có cuộc trò chuyện với các gia đình tại đặc khu Hong Kong của Trung Quốc và thủ đô Manila của Philippines, hai thành phố chứng kiến tình trạng bất bình đẳng nghiêm trọng, nơi người nghèo đang đấu tranh từng ngày để tồn tại.
Hong Kong
Cuộc sống của gia đình Tang Yi Han, 44 tuổi, tại Hong Kong ngày càng khó khăn giữa dịch Covid-19.
Chồng Tang là trụ cột chính trong gia đình với nghề nghiệp là công nhân xây dựng. Nhưng công việc của người đàn ông ngày càng kém hơn do các cuộc biểu tình kéo dài nhiều tháng ở thành phố.
Khó khăn này chưa qua, thử thách khác lại tới khi "cơn sóng thần" Covid-19 tấn công Hong Kong cuối tháng 1.
Chồng cô Tang giờ đây chỉ làm việc một ngày mỗi tuần và kiếm được khoảng 500-600 USD mỗi tháng (tương đương khoảng 11 - 14 triệu đồng).
Thế nhưng tiền thuê nhà hàng tháng của gia đình họ đã tốn khoảng 900 USD (khoảng 21 triệu đồng) cho căn hộ hơn 10m2 trong một tòa nhà không có thang máy, khiến cuộc sống của họ ngày càng thêm bấp bênh.
Cô Tang Yi Han (ở giữa) cùng hai người con chen chúc trong căn hộ hơn 10m2 ở Hong Kong hôm 22/3.
Charles Tang (20 tuổi), con trai lớn của họ, đang học chuyên ngành khoa học y tế tại Quảng Châu, Trung Quốc đại lục, nhưng đã trở về nhà để học trực tuyến sau khi Covid-19 bùng phát.
Trường học của Justin Tang (6 tuổi), người con trai út cũng đóng cửa từ tháng 1.
"Thật khó cho hai con chúng tôi. Mạng Internet ở đây không đủ mạnh để cả hai đứa có thể học trực tuyến cùng lúc.
Chúng tôi thường đến thư viện để mượn sách cho các con nhưng bây giờ thư viện đã tạm thời đóng cửa và chúng tôi cũng không đủ tiền để mua sách", Tang nói.
Không có tiền mua đồ bảo hộ và khẩu trang, gia đình Tang chỉ còn cách ở yên trong căn phòng thuê chật chội suốt 4 tuần kể từ khi virus corona xuất hiện.
Justin là một cậu bé năng động và thích chạy nhảy, nhưng trong căn hộ chật chội của Tang, điều này là không thể. "Bởi vì tất cả chúng tôi đều ở nhà, nên thật khó khi phải chen chúc và sống trong không gian này", cô nói.
Tang đã từng hy vọng các con cô sẽ có cơ hội có một cuộc sống tốt hơn nhưng lại sợ rằng hoàn cảnh gia đình có thể cản trở tương lai của chúng.
Không có tài liệu học và đường truyền Internet ổn định, cô Tang lo lắng rằng các con sẽ bị bỏ lại phía sau so với các bạn, đặc biệt là những kỳ thi quan trọng sắp tới của Charles và kỳ thi vào lớp một của Justin.
"Những khó khăn của chúng tôi đã chất chồng từ năm ngoái. Và giờ chủ nhà muốn đuổi chúng tôi đi vì chậm trả tiền thuê. Chúng tôi sẽ không thể vượt qua giai đoạn này nếu không có hỗ trợ", Tang nói.
Trong khi đó, với một người già neo đơn như bà Pang Shuk-chun, 87 tuổi, mọi thứ còn khó khăn gấp bội phần.
"Có lẽ số phận của tôi là không thể có một cuộc sống gia đình trọn vẹn. Các con tôi đều đã trưởng thành và có cuộc sống riêng. Tôi không muốn làm phiền đến chúng", bà nói.
Bà Pang Shuk-chun, 87 tuổi, sống một mình trong nhà. Bức hình chụp vào hôm 24/3.
Người phụ nữ này đã li dị từ lâu và sống một mình trong khu nhà ở xã hội tại Hong Kong. Bà lần đầu nghe tin về Covid-19 từ một người hàng xóm.
Sống sót qua Thế chiến II và dịch SARS năm 2003, ban đầu bà Pang không quá lo lắng về Covid-19 và vẫn đi ra ngoài mà không có đồ bảo hộ vào khoảng giữa tháng 1.
Một người qua đường khuyên bà nên đeo khẩu trang và cảnh báo rằng người già như bà rất dễ gặp nguy hiểm.
Tuy nhiên, đến khi bà Pang nhận thức rõ việc cần thiết phải sử dụng khẩu trang và đi tìm mua thì cũng là lúc "cơn khát" khẩu trang bùng nổ khiến các kệ hàng đều trống rỗng.
Tại vài hiệu thuốc còn khẩu trang, những dòng người xếp hàng dài kiên nhẫn chờ đợi. Bà Pang không có Internet ở nhà và không biết làm thế nào để tìm mua hàng trên mạng.
"Tôi chưa từng xếp hàng để mua khẩu trang bởi trước đó tôi bị chấn thương nặng ở chân. Tôi lo lắng rằng mình có thể gặp phải vấn đề nào đó nếu tôi đứng xếp hàng quá lâu", bà Pang cho hay.
Bà sống sót nhờ vào sự giúp đỡ của hàng xóm và nhân viên xã hội. Tuy nhiên, bà cảm thấy cuộc sống của mình thật bí bách khi không được rời khỏi nhà. Nhà dưỡng lão nơi bà làm tình nguyện viên hỗ trợ người cao tuổi đã đóng cửa.
Khi thực phẩm khan hiếm, bà Pang phải sống nhiều tuần chỉ với túi gạo mua trước khi tình trạng mua sắm hoảng loạn xảy ra. Rau xanh cũng trở thành món ăn xa xỉ mà bà chỉ có thể ăn 2-3 ngày một lần.
Bà Pang sống sót được là sống sót nhờ vào sự giúp đỡ của hàng xóm và nhân viên xã hội.
Bà Pang cũng phải tái sử dụng khẩu trang trong nhiều ngày bất chấp lời khuyên của các chuyên gia y tế, chỉ để ra ngoài mua nhu yếu phẩm. Một số cửa hàng và taxi không chấp nhận người không đeo khẩu trang.
"Những người bình thường như tôi không thể mua được khẩu trang. Chúng tôi cũng không đủ khả năng để mua nước rửa tay, nên không thể ra ngoài.
Giờ tôi không thấy có bất kỳ hy vọng nào và thật khó để biết khi nào tất cả chuyện này qua đi", bà Pang buồn bã nói.
Với những người lành lặn đã khó khăn như vậy thì với anh Jacky Chan (33 tuổi), một người khuyết tật thì sẽ còn khốn khó như thế nào.
Anh Chan ngay từ khi sinh ra đời là người mang những khuyết tật bẩm sinh nghiêm trọng, như bại não, mù một bên mắt và phổi kém phát triển. Tuy nhiên, anh đã cố gắng vượt qua tất cả để nỗ lực sống tốt.
Anh tự làm quen với một cuộc sống gắn liền với xe lăn: tới lớp dạy đóng gói sản phẩm, trò chuyện với những người cùng cảnh ngộ trong giờ nghỉ giải lao và làm công tác tình nguyện khi rảnh.
"Tôi là một người hướng ngoại và rất lạc quan. Nhưng giờ, lần đầu tiên trong hơn 20 năm tham gia, lớp học của tôi đã đóng cửa", Chan nói.
Jacky Chan ngồi xe lăn lên tàu điện ngầm ở Hong Kong hôm 19/3.
Các vấn đề của Chan ngày càng cấp bách hơn khi anh không thể tới bệnh viện mua thuốc điều trị hen suyễn do dịch vụ này bị cắt giảm vì Covid-19.
Khi dịch xuất hiện ở Hong Kong hồi tháng 1, anh không thể tìm mua được khẩu trang và ngay cả khi tìm thấy chúng anh cũng không thể mua được.
Chan chỉ được hỗ trợ bởi người mẹ của mình. Mẹ Chan hiện đã nghỉ việc, bà phải nhận sự giúp đỡ của một tổ chức từ thiện dành cho người khuyết tật nơi Chan làm tình nguyện viên.
Nhưng khoản quyên tặng từ cộng đồng cho tổ chức từ thiện này cũng đã giảm đáng kể. Ở nhà, Chan cảm thấy cô đơn và bị cô lập.
Mẹ của Chan đang phải chăm sóc người bà bị ốm, nên anh phải ở nhà một mình 6 tiếng mỗi ngày. "Thật khó để tôi có thể vượt qua giai đoạn này", Chan nói.
Chan cũng cho hay, anh phải thận trọng hơn mọi người bởi phổi của anh rất yếu và bị bệnh mạn tính từ lâu. "Mỗi ngày tôi đều tự hỏi liệu mình có phải người nhiễm bệnh tiếp theo hay không. Tôi rất sợ hãi", Chan nói.
Philippines
Trong khi đó tại Philippines, khi thủ đô Manila bị phong tỏa kể từ ngày 15/3, ông Cirilo "Liloy" Natorena bị mất việc.
Người đàn ông 56 tuổi này là một xế xe jeepney, loại phương tiện giao thông công cộng màu sắc rực rỡ phổ biến ở quốc gia này. Các con của ông, làm nhân viên ở trung tâm thương mại, cũng mất việc chỉ sau một đêm.
Cả gia đình của ông sống chung một căn nhà nhỏ ở ngôi làng ven biển phía nam Manila, nơi giá thuê rất rẻ.
Người đứng đầu của làng đã cho gia đình ông hai túi đồ trợ cấp, gồm gần 1kg gạo, 4 túi mì, 4 lon cá đóng hộp và hai chiếc khẩu trang.
Tuy nhiên, đối với gia đình có 15 người của ông Natorena, số đồ này không đủ. Vợ chồng ông hiện sống cùng 6 người con và một số họ hàng khác.
Ngày thủ đô áp lệnh phong tỏa, ông Natorena đã mua 25kg gạo, nhưng chưa đầy một tuần, họ chỉ còn hơn 3kg.
Ông Cirilo "Liloy" Natorena ngồi bên chiếc xe jeepney ở Paranaque hôm 22/3.
Trước khi nghỉ việc, người đàn ông này kiếm được chưa tới 20 USD (gần 500.000 đồng) mỗi ngày nhưng gia đình vẫn đủ ăn. Tuy nhiên, giờ đây, nỗi lo thường trực của ông là bữa sau, mọi người sẽ có gì để làm ấm bụng đây.
"Những người bình thường sẽ sống sao đây? Nếu họ phong tỏa, họ nên trợ cấp cho chúng tôi. Giờ đây ra phố, chúng tôi chỉ thấy binh sĩ tuần tra. Cuộc sống giờ giống như thời chiến", ông nói.
Cô Jamaica Rivera (18 tuổi), đang ở trong căn nhà tạm ở Taytay, phía đông Manila cũng rơi vào hoàn cảnh tương tự. "Tất cả chúng tôi ở đây đều như nhau.
Một số người nói chắc chắn chúng tôi sẽ không chết vì Covid-19, nhưng chúng tôi đang chết dần vì đói", cô gái trẻ cho hay.
Trước khi thành phố bị phong tỏa, Rivera bán thuốc lá để kiếm sống. Trong khi đó, người bạn đời của cô là anh Reggie Tranya làm nghề bốc vác thuê và kiếm được 5 USD (hơn 100.000 đồng) mỗi ngày.
Con của họ, chỉ mới 1 tuổi, bị ho nhiều nhưng họ không thể đưa con đi chữa, bởi các trung tâm y tế đã hết thuốc và đóng cửa sau lệnh phong tỏa.
Cuối cùng, họ đưa con tới bệnh viện. "Họ nói với chúng tôi hãy cẩn thận và đừng ra ngoài nhiều", Rivera nói.
Tại khu vực Rivera sinh sống, hầu hết mọi người đều mất việc khi thành phố bị phong tỏa. Rivera đã thuê một trong 20 căn nhà tạm dựng trên một khu đất trống.
Cô cho biết gia đình mình không thể xin trợ cấp từ chính phủ vì chưa có thẻ căn cước công dân.
"Không ai giúp đỡ chúng tôi. Sự hỗ trợ duy nhất mà chúng tôi nhận được từ đợt bầu cử trước là bánh mì đã quá hạn sử dụng", cô nói.
Hoàn cảnh của bà Luisa Cabatuan (59 tuổi) và chồng Leonardo cũng có phần bi đát không kém. Bà làm nghề giúp việc còn chồng là một công nhân xây dựng, cả hai đều bị mất việc làm sau lệnh phong tỏa.
Người con trai 23 tuổi của họ cũng bị mất công việc gửi xe trong khi người con gái út vẫn đang đi học.
Họ quay lại với công việc trước kia của mình đó là nhặt rác kiếm sống.
Tuy nhiên, ngày đầu tiên sau lệnh phong tỏa, cửa hàng thu mua phế liệu đóng cửa và kể từ đó, họ phải giữ lại đồ nhặt được để chờ đến khi nó mở cửa trở lại. Mỗi buổi tối, họ thường được một người bạn bán rau, cá cho đồ ăn thừa.
Rác cũng ngày một ít hơn do nhiều cửa hàng đã đóng cửa. Họ đeo khẩu trang vải nhưng dùng tay không để bới rác.
Sau khi về nhà, họ sẽ giặt sạch khẩu trang, phơi khô và xịt cồn sát khuẩn. Nhưng họ giờ chỉ còn một chai cồn được cho trước đó.
"Nếu tình hình này kéo dài, chúng tôi sẽ rất khốn khổ", bà Cabatuan nói. Chồng bà còn bi quan hơn. "Virus có thể tránh được, nhưng cơn đói thì không", người đàn ông chán nản nói.
Bà Luisa Cabatuan đứng bên ngoài ngôi nhà của mình cùng những đống phế liệu bà thu nhặt được từ bãi rác. Bức hình được chụp hôm 23/3.
