Đối với những ai yêu thích loài gấu, ý tưởng về những chú gấu trở nên thân thiện với con người trong cuộc sống thực dường như là một điều vô cùng hấp dẫn. Nhưng các nhà khoa học ở California, Hoa Kỳ gần đây đã phát hiện ra một căn bệnh mới khiến gấu đen ở California hành động "giống chó" đối với con người. Các nhà khoa học đang cảnh báo mọi người không nên tiếp cận những con gấu này - bất kể chúng có vẻ thân thiện như thế nào - vì vẫn còn rất nhiều điều chưa biết về căn bệnh này.
Cục Cá và Động vật hoang dã California (CDFW) lần đầu tiên ghi nhận hành vi đáng lo ngại này vào năm 2014. Họ đã được các đồng nghiệp tại Cục Động vật hoang dã Nevada cảnh báo về một số cuộc chạm trán xung quanh lưu vực Tahoe với những con gấu non dường như có vấn đề về thần kinh.
Sau khi nghiên cứu sâu hơn, các nhà khoa học xác định rằng những con gấu này bị viêm não. Cuộc kiểm tra của họ cũng cho thấy năm loại virus chưa từng thấy trước đây ở những con gấu bị bệnh - nhưng không rõ liệu các loại virus mới có phải là nguyên nhân gốc rễ gây ra bệnh của gấu hay không.
Thông thường, gấu hoang dã sẽ tỏ ra có phần nhút nhát khi tiếp cận với con người. Chúng sẽ chủ động tránh con người trừ khi đang cố gắng lấy thức ăn.
Tuy nhiên, với nhưng những con gấu bị ảnh hưởng bởi bệnh viêm não này, có vẻ chúng rất thân thiện và không sợ hãi con người. Những cá thể này thường không phản ứng với tiếng vỗ tay hoặc la hét. Cuối cùng, căn bệnh này sẽ khiến cho chúng cảm thấy thờ ơ với mọi thứ xung quanh, giảm cân, nghiêng đầu rõ rệt, run rẩy và dáng đi bất thường.
Vào năm 2019, một con gấu như vậy đã trở nên nổi tiếng trên mạng xã hội sau khi ai đó quay phim nó tại khu trượt tuyết Northstar.
Gần đây hơn, vào tháng 2/2021 tại Pollock Pines, California, một con gấu khác bị ảnh hưởng bởi căn bệnh này và đã lang thang vào khu dân cư. Nó có vẻ lờ đờ và dường như không sợ những người mà nó gặp phải. Tuy nhiên, người dân địa phương lại tỏ ra rất thích con gấu này, bắt đầu cho nó ăn dâu tây, táo và cho nó uống nước - trái với hướng dẫn của CDFW. Có thời điểm, con gấu thậm chí còn bò vào cốp xe của ai đó và cho phép mọi người vuốt ve nó.
CDFW không khuyến khích loại tương tác này với động vật hoang dã như gấu. "Tại thời điểm này, chúng tôi không biết nguyên nhân gây ra viêm não là gì", bác sĩ thú y động vật hoang dã CDFW Brandon Munk lưu ý. "Vì vậy, chúng tôi không biết những rủi ro sức khỏe mà những con gấu này có thể gây ra cho người và các động vật khác".
Con gấu ở Pollock Pines sau đó đã được các nhân viên của CDFW bắt về. Họ quan sát thấy rằng con gấu còn quá nhỏ để có thể tự ra ngoài. Về thể chất và tinh thần, con vật "dường như không ổn lắm, đi lại kỳ quặc, buồn tẻ và không phản ứng như một con gấu bình thường".
Sau khi đưa con gấu trở lại Phòng thí nghiệm Điều tra Động vật hoang dã của CDFW, nghiên cứu sâu hơn cho thấy con gấu là một con cái, cơ thể có rất nhiều ve và chỉ nặng 21 pounds (9,5 kg) - một con gấu khỏe mạnh ở độ tuổi của nó nên nặng gần 80 pounds (36 kg). Các bác sĩ thú y cũng quan sát thấy những cơn run đầu không liên tục và nghiêng đầu ở gấu, dấu hiệu suy nhược thần kinh.
Những phát hiện sơ bộ của CDFW cho thấy con gấu non bị viêm não - giống như những con khác mà cơ quan này cứu hộ. Nói chung, đây là con gấu thứ ba bị rối loạn thần kinh do viêm não mà phòng thí nghiệm CDFW đã thấy trong 12 tháng.
"Bất cứ khi nào một con vật hoang dã được chúng tôi chăm sóc, kết quả tốt nhất có thể là thả trở lại tự nhiên", Munk nói. "Tuy nhiên, điều đó là không thể đối với những con gấu bị suy giảm thần kinh này".
Con gấu từ Pollock Pines ở thời điểm hiện tại đã được an tử. Nhưng Munk nói rằng đây là kết quả tốt nhất mà con người có thể mang lại cho nó.
"Một vài con gấu như thế này mà chúng tôi cứu hộ dường như không thể hồi phục hoàn toàn", ông giải thích. Chúng thường phải được chăm sóc y tế lâu dài nhưng vẫn không thể trở lại bình thường. "Vì vậy, không thả trở lại tự nhiên cũng như không để lại chúng trong một cơ sở là một lựa chọn tốt cho những con gấu này".
Hiện tại, các nhà khoa học vẫn tiếp tục cố gắng tìm hiểu nguyên nhân gốc rễ của căn bệnh bí ẩn này. Các nhà nghiên cứu đã xác định rằng năm loại virus chưa được biết đến trước đây ảnh hưởng đến gan và lá lách của gấu, cũng như não của chúng.
Theo một số cách, căn bệnh này trông tương tự như bệnh suy nhược mãn tính, đôi khi được gọi là bệnh hươu zombie - đã được quan sát thấy ở hươu, nai và nai sừng tấm. Giống như những con gấu bị viêm não, động vật mắc bệnh hươu zombie phát triển các triệu chứng bao gồm giảm cân, bơ phờ, chảy nước dãi, thiếu nhận thức, thiếu sợ hãi và tử vong.
Căn bệnh này đã được biết đến là có thể lây từ động vật sang người. Nhưng một số nhà khoa học đã nghiên cứu về bệnh ở gấu cho rằng căn bệnh bí ẩn này sẽ ít gây ra mối đe dọa cho con người. "Các virus mà chúng tôi phát hiện ở những con gấu này không phải là những loại đặc biệt ảnh hưởng đến con người", Jamie Sherman, bác sĩ thú y tại UC Davis cho biết.
