Nhạc sĩ Xuân Phương sinh năm 1973, quê Hưng Yên. Anh tốt nghiệp Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam. Từ năm 2000 anh là giảng viên trường Cao đẳng Văn hóa nghệ thuật Quân đội, nay là Đại học Văn hóa nghệ thuật Quân đội, sau đó tiếp tục học cao học về nghiên cứu văn hóa dân gian tại Viện Văn hóa dân gian. Nhạc sĩ Xuân Phương được biết đến là người đứng sau những ca khúc giúp ca sĩ Minh Quân, Hồ Quỳnh Hương, Thu Thuỷ... thành danh.
Nhạc sĩ Xuân Phương có duyên viết ca khúc phim ăn khách.
Anh nổi tiếng với các ca khúc Mong ước kỷ niệm xưa, Nếu phải xa nhau, Anh ... Chủ nhân ca khúc Mong ước kỷ niệm xưa còn được biết đến với biệt danh “nhạc sĩ của những bài hát trong phim”. Anh bắt đầu viết nhạc phim từ năm 1997, cho bộ phim Xin hãy tin em của đạo diễn Đỗ Thanh Hải. Từ đó đến nay, anh viết được hàng chục bài hát cho các bộ phim truyền hình, nhiều ca khúc được yêu mến trong thời gian dài.
Sự ra đi của nhạc sĩ Xuân Phương để lại niềm tiếc thương cho giới nghệ sĩ, bởi bên cạnh tài năng anh được đánh giá là người hiền lành, tốt bụng và được nhiều người quý mến. MC Thảo Vân bàng hoàng khi nghe tin nhạc sĩ Xuân Phương rời đi. Điều chị ấn tượng ở anh là tính cách hiền lành, nhỏ nhẹ. “Ước sao thời gian quay trở lại, như em đã viết những lời bài hát đầy mênh mang ấy - Nếu có ước muốn trong cuộc đời này/ Hãy nhớ ước muốn cho thời gian trở lại (trích bài hát Mong ước kỷ niệm xưa)... An nghỉ nhé Phương”, nữ MC viết.
Ca sĩ Minh Quân - người thể hiện thành công ca khúc Nếu phải xa nhau - coi nhạc sĩ Xuân Phương là người thầy, là ân nhân. Anh cho Tiền Phong biết, thuở mới vào nghề, nhạc sĩ Xuân Phương luôn quan tâm, hướng dẫn anh. Nhạc sĩ Xuân Phương cho Minh Quân hát những sáng tác của mình, dạy Minh Quân cách hát, cách xử lý bài… Không chỉ vậy, Xuân Phương cũng tạo điều kiện cho Minh Quân tham gia các chương trình do anh làm đạo diễn.
Minh Quân cho rằng, Nếu phải xa nhau do nhạc sĩ Xuân Phương sáng tác đã tạo nên được dấu ấn trong sự nghiệp ca hát. Anh kể rằng đã cùng một số ca sĩ lên kế hoạch thực hiện đêm nhạc về Xuân Phương, nhưng chưa kịp thực hiện. “Sau khi tang lễ kết thúc, chúng tôi sẽ tiếp tục bàn luận để tổ chức đêm nhạc tưởng nhớ anh. Chắc chắn đêm nhạc sẽ được nhiều người hưởng ứng”, ca sĩ Minh Quân chia sẻ. Nửa năm qua, một số đồng nghiệp thân thiết vẫn theo dõi hoạt động của nhạc sĩ Xuân Phương trên mạng xã hội, tuy nhiên không thể biết tình trạng bệnh của anh vì gia đình giấu thông tin.