Ông Haitham al-Madini (phải) trò chuyện cùng bạn trong sân vườn nhà ông ở thủ đô Riyadh - Ảnh: AFP
Đây là một ví dụ nữa cho thấy quốc gia Ả Rập khép kín và cực kỳ bảo thủ này đang dần cởi mở hơn.
Bước đột phá về kiến trúc
Theo Hãng tin AFP, trong nhiều năm, căn nhà của ông Haitham al-Madini cũng giống như tất cả căn nhà khác trong cùng khu phố: mặt tiền màu be, gần như không có cửa sổ để nhìn ra thế giới bên ngoài - giống như chính Saudi Arabia.
Tuy nhiên, trong thời gian phong tỏa vì dịch COVID-19, al-Madini, một viên chức 52 tuổi, đã quyết định mở rộng không gian cho căn nhà, thêm sân vườn, xây lại các bức tường bên ngoài bằng đá vôi và lắp thêm hệ thống chiếu sáng ở lối vào.
Các kiến trúc sư và kỹ sư địa phương cho biết những thiết kế nói trên đã trở thành dấu ấn trong các dự án cải tạo và xây mới trên khắp thủ đô Riyadh, một phần nhờ các quy tắc xây dựng được chính phủ sửa đổi.
Ông Abdullah al-Jasser, chủ Công ty kiến trúc AF Group từng thiết kế ngôi nhà của ông al-Madini, cho biết trong những năm gần đây "đã có những biểu hiện của sự cởi mở trong kiến trúc".
"Mọi người đang dần chấp nhận sự thay đổi và chấp nhận các kiểu trang trí, thiết kế khác nhau", ông al-Jasser nhìn nhận.
Những căn nhà với thiết kế kiểu cũ tại thủ đô Riyadh, Saudi Arabia - Ảnh: AFP
Các thiết kế truyền thống, giống như ngôi nhà trước đây của ông al-Madini, vẫn phổ biến trên các khu dân cư ở Riyadh. Nhiều ngôi nhà có các cửa sổ tam giác nhỏ đặc trưng của kiểu kiến trúc vùng Najd ở miền trung Saudi Arabia, nơi thủ đô Riyadh tọa lạc.
Kích thước của các cửa sổ phản ánh mong muốn không để ánh nắng chiếu vào, đặc biệt khi nhiệt độ trong ngày thường trên 40oC. Kiến trúc sư Ali Alluhidan, chủ sở hữu Công ty Alluhidan Engineering ở Riyadh, cho biết ô cửa nhỏ cũng tạo sự riêng tư lớn hơn cho gia đình.
Tuy nhiên, ông Alluhidan và những người yêu thích kiến trúc mới, hiện đại hơn đã tìm ra khuyết điểm của cách tiếp cận cũ. Theo ông, kiến trúc kiểu cũ không chỉ khiến không gian sống thiếu ánh sáng và thông gió mà còn mang lại "tác động xã hội lớn, góp phần tạo ra văn hóa sống khép kín".
Ngoài những thay đổi về bức tường bên ngoài và lối vào nhà, ông al-Madini còn tạo một khu vườn với cây hạnh nhân nhiệt đới nhập từ Thái Lan cùng một hồ bơi, tạo điểm tiếp khách yêu thích mới cho vợ và bảy đứa con.
Giờ đây không gian được sử dụng tối ưu. Chúng tôi đã thực hiện một bước để cải thiện cách sống của mình.
Nam, nữ đã có lối đi chung
Về mặt địa lý và xã hội, "khép kín" là từ mô tả khá chính xác Saudi Arabia, chẳng hạn như việc nước này không có rạp chiếu phim hay visa du lịch cho đến tận những năm gần đây.
Năm 2018, ủy ban Quy tắc xây dựng quốc gia của Saudi Arabia đã cập nhật hướng dẫn cho các tòa nhà mới, ví dụ yêu cầu cửa sổ lớn hơn với một phần lý do là vì sức khỏe cộng đồng.
Các hướng dẫn thiết kế khác, dù không được yêu cầu rõ ràng, phản ánh các chuẩn mực xã hội và giới tính đang thay đổi tại Saudi Arabia, trọng tâm chính của các cải cách do Thái tử Mohammed bin Salman, nhà lãnh đạo trên thực tế của nước này, thúc đẩy.
Những căn nhà thoáng hơn theo thiết kế hiện đại hơn ở Riyadh - Ảnh: AFP
Những tiêu chuẩn mới không giới hạn với nhà ở. Chúng cũng đang định hình lại các khu phức hợp thương mại và các không gian công cộng khác.
Theo ông Alluhidan, hầu hết ngôi nhà kiểu cũ ở Saudi Arabia đều có khu vực tiếp khách với lối vào khác nhau dành cho nam và nữ, song thiết kế mới cho phép sử dụng không gian hiệu quả hơn khi mọi người cùng dùng một khu vực duy nhất.
Trước đây, ban công bên ngoài gần như được bao bọc hoàn toàn bởi những bức tường có thiết kế lỗ nhỏ giúp không khí ra vào nhưng không có nhiều ánh sáng. Hiện nay, ban công và sân thượng thông thoáng hơn đang trở thành tiêu chuẩn xây dựng.
Các nhà hàng từng có lối vào và khu vực tiếp khách dành riêng cho gia đình và đàn ông độc thân, song giới chức Saudi Arabia đã xóa bỏ quy định này vào cuối năm 2019.
Ông Mohammed Abdel Moneim, giám sát thiết kế thương mại của một công ty phát triển bất động sản, cho biết các thiết kế cũ được sử dụng với ý tưởng về một nền văn hóa tách biệt và phân biệt giữa gia đình và người độc thân. Ông mô tả thiết kế mới là sự thay đổi tiến bộ.
Riyadh Front, khu phức hợp mua sắm và ăn uống cao cấp với đài phun nước và lối đi rợp bóng cây, là một trong những ví dụ điển hình về sự thay đổi này, đưa những người mua sắm nam và nữ ở mọi lứa tuổi lại gần nhau hơn.