GS Fei-Fei Li là đồng chủ nhân của Giải thưởng Chính VinFuture 2024. Đây là giải thưởng do tỷ phú Phạm Nhật Vượng và phu nhân đồng sáng lập.
Lĩnh vực này là trí tuệ nhân tạo (AI). Theo Tổ chức Tài chính Finbold ước tính, thị trường AI trong năm 2023 là hơn 207 tỷ USD và sẽ tăng lên tới 1.870 tỷ USD vào năm 2030 (tức là tăng gần 789%). Công nghệ AI đang ngày càng trở nên quan trọng hơn trong nhiều lĩnh vực, từ y tế, tài chính, giáo dục đến quản lý thảm họa, cung cấp các giải pháp cho những thách thức phức tạp mà con người đang đối diện. Với những lợi ích mà AI mang lại, không ít các quốc gia trên thế giới hiện nay đang đầu tư mạnh mẽ với mục tiêu trở thành trung tâm kiểm soát công nghệ này.
Nhà khoa học nữ là một trong những người có đóng góp quan trọng trong lĩnh vực AI vừa được vinh danh tại giải thưởng VinFuture 2024 là GS Fei-Fei Li (ĐH Stanford, Mỹ). Tối 6/12 vừa qua, GS Fei-Fei Li trở thành đồng chủ nhân của Giải thưởng Chính VinFuture 2024 (trị giá 3 triệu USD) , cùng với các nhà khoa học là GS Geoffrey Hinton, GS Yoshua Bengio, ông Jen-Hsun Huang (Jensen Huang, CEO Nvidia) và GS Yann LeCun. Giải thưởng Chính VinFuture 2024 vinh danh 5 nhà khoa học này vì những đóng góp đột phá để thúc đẩy sự tiến bộ của học sâu.
GS Fei-Fei Li là một trong năm nhà khoa học đạt giải thưởng Chính VinFuture 2024. Ảnh: VFP
Trong số 5 người đạt giải thưởng này, có duy nhất một nhà khoa học nữ là GS Fei-Fei Li. Việc bà tạo ra tập dữ liệu ImageNet cũng đã thúc đẩy sự tiến bộ trong hệ thống nhận diện hình ảnh, giúp huấn luyện các mô hình học sâu ở quy mô lớn. Bà được mệnh danh là "mẹ đỡ đầu AI" và nổi tiếng với đóng góp đột phá trong lĩnh vực thị giác máy tính. Trước VinFuture, vào năm 2023, GS Fei-Fei Li lọt vào danh sách Top 100 người có ảnh hưởng nhất thế giới trong lĩnh vực AI.
"Tôi thực sự ngạc nhiên khi đạt giải thưởng từ Việt Nam"
"Mẹ đỡ đầu AI" cho rằng VinFuture là giải thưởng đầu tiên tôn vinh cả 3 yếu tố quan trọng trong sự phát triển của AI hiện đại. Ảnh: VFP
Khi nhận được tin thắng giải thưởng trị giá 3 triệu USD từ VinFuture, GS Fei-Fei Li chia sẻ: " Tôi thực sự ngạc nhiên và vinh dự khi đạt giải thưởng khoa học uy tín của Việt Nam. Tôi càng phấn khích hơn bởi VinFuture có lẽ là giải thưởng đầu tiên nhận ra và tôn vinh 3 yếu tố quan trọng trong sự phát triển của AI hiện đại. Đó là phần cứng, dữ liệu lớn và các thuật toán học sâu. Việc vinh danh các cá nhân đến từ cả 3 lĩnh vực này đã khẳng định tầm quan trọng của sự kết hợp hài hòa giữa các yếu tố này".
Về những nhà khoa học là đồng chủ nhân của Giải thưởng Chính VinFuture, GS Fei-Fei Li cho rằng, mỗi người trong 5 nhà khoa học đều đại diện cho một yếu tố then chốt của công nghệ tính toán quan trọng mà chúng ta gọi là AI hiện đại. Đặc biệt, theo bà, sự đóng góp quan trọng của ông Jensen Huang và Nvidia trong lĩnh vực phần cứng máy tính đã đặt nền móng vững chắc cho tiến bộ AI.
Trong khi đó, GS Geoffrey Hinton, GS Yoshua Bengio và GS Yann LeCun, những người được mệnh danh là "Bố già AI" lại là những người tiên phong trong nghiên cứu thuật toán học sâu cùng mạng nơ-ron (mạng thần kinh nhân tạo) trong suốt thập kỷ qua.
Về phần GS Fei-Fei Li, bà tự hào khi góp phần đưa dữ liệu lớn vào thế giới AI và trở thành mảnh ghép không thể thiếu giúp định hình bức tranh toàn cảnh này.
"Giải VinFuture công nhận mạnh mẽ về tầm quan trọng của những đổi mới và khám phá mang lại lợi ích bền vững cho nhân loại. Tôi tự hào được là một phần của điều đó", GS Fei-Fei Li nhấn mạnh.
"Khi bắt đầu với AI, tôi không nghĩ sẽ giành giải thưởng gì"
Gs Fei-Fei Li say mê nghiên cứu khoa học ngay từ khi còn là một cô bé. Ảnh: BI
GS Fei-Fei Li chia sẻ về cách bà đến với khoa học rất tự nhiên. "Khi còn nhỏ, tôi là cô bé say mê khoa học và luôn tò mò về cách vận hành của thế giới tự nhiên. Tuy nhiên, vấn đề có thể đến từ thử thách của cuộc sống nhập cư hay thậm chí đơn giản là áp lực học tập, lựa chọn nghề nghiệp, công việc và vô số trở ngại khác. Tôi biết ơn những người đã luôn tin tưởng và cổ vũ tôi, giúp tôi biến điều tưởng chừng như xa vời trở thành hiện thực. Tôi cũng tự hào vì đã giữ vững được ngọn lửa đam mê qua bao sóng gió", đồng chủ nhân của Giải thưởng Chính VinFuture 2024 chia sẻ.
Theo GS Fei-Fei Li, khi bà cùng với các sinh viên của mình khởi xướng ImageNet , dự án dữ liệu lớn đầu tiên dành cho AI, bà đều không nghĩ đến việc sẽ nhận được giải thưởng hay tạo nên cuộc cách mạng. "Thay vào đó, chúng tôi tin vào khoa học và trên hết chúng tôi tin vào sự hiếu kỳ của người làm khoa học", bà Fei-Fei Li chia sẻ.
"Trái tim tôi luôn kiên định trong việc theo đuổi vấn đề cốt lõi. Đó trí tuệ thị giác thông qua nhận dạng hình ảnh hay nhận dạng vật thể. Cùng với các sinh viên của mình, tôi biết rằng dữ liệu lớn đóng vai trò vô cùng quan trọng, vượt xa mọi tưởng tượng, nhất là trong việc thúc đẩy các thuật toán học máy", GS Fei-Fei Li bộc bạch.
AI là công nghệ có thể chạm đến mọi lĩnh vực. Đây là nhận định của GS Fei-Fei Li.
Vậy, Việt Nam nên làm gì để phát triển AI?
GS Fei-Fei Li cho rằng, Việt Nam cần đầu tư vào hệ sinh thái AI. Ảnh: Getty Images
Theo GS Fei-Fei Li, tác động của AI đối với xã hội là vô hạn. Chúng ta thường xuyên nghe về ảnh hưởng mạnh mẽ của AI trong các tập đoàn công nghệ lớn, nhưng thực tế AI cũng có thể đóng vai trò quan trọng trong việc giải quyết vấn đề cuộc sống hằng ngày. Chẳng hạn, AI có thể thay đổi cách chúng ta làm việc và sống, từ hỗ trợ giáo viên làm việc hiệu quả hơn, nâng cao năng lực học tập của học sinh, đến giúp đỡ bác sĩ và y tá giám sát an toàn bệnh nhân, tóm tắt hồ sơ bệnh án, phát hiện thuốc mới… Bên cạnh đó, AI còn góp phần tối ưu hóa quá trình sản xuất năng lượng hay ứng dụng trong lĩnh vực nông nghiệp…
"Tôi cho rằng chúng ta cần nhận thức rõ về tiềm năng to lớn mà công nghệ này mang lại cho toàn nhân loại. AI không chỉ dành cho nhóm nhỏ tinh hoa hay vài công ty, hoặc một số ít đất nước. AI là công nghệ dành cho mọi người và ở khắp mọi nơi. Tôi mong được thấy các quốc gia như Việt Nam đầu tư vào hệ sinh thái AI , bởi đây là yếu tố quan trọng cho sự phát triển ngày nay. Để làm được điều đó, Việt Nam cần tích hợp AI vào khu vực công, trong giáo dục, đặc biệt là từ cấp tiểu học đến trung học", "mẹ đỡ đầu AI" cho biết.
Ngoài ra, GS Fei-Fei Li cho biết, Việt Nam cần có nền văn hóa khởi nghiệp vững mạnh cũng như chính sách kinh tế phù hợp để khuyến khích đổi mới sáng tạo trong AI. Đồng thời, cần triển khai những biện pháp kiểm soát an toàn để đảm bảo AI được áp dụng một cách có trách nhiệm, nhất trong lĩnh vực ảnh hưởng đến cuộc sống và sinh kế của con người.
Theo bà, AI là công nghệ toàn cầu. Trong khi đó, các vấn đề như biến đổi khí hậu, chăm sóc sức khỏe, bảo vệ đại dương và tính bền vững… cũng đều là thách thức toàn cầu. Chính vì vậy, càng hợp tác và chia sẻ kiến thức, tài nguyên thì Việt Nam sẽ càng có lợi thế để cùng hướng tới tương lai thịnh vượng và tốt đẹp hơn.
