Mười bảy năm sau sự kiện khủng bố đẫm máu 11-9-2001, nhu cầu về chuyên gia xử lý bom không ngừng gia tăng bởi tài liệu hướng dẫn chế tạo thiết bị nổ tại nhà xuất hiện ngày càng nhiều trên mạng.
Chậm mà chắc
"Có đủ kiểu tấn công, từ kích hoạt từ xa cho đến đánh bom xe và tự sát. Do đó, chúng tôi phải tập luyện và được huấn luyện ở đây vì không biết mình sẽ đối mặt những gì" - ông John Stewart, Giám đốc Trường Đào tạo xử lý thiết bị độc hại (HDS) thuộc Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI), chia sẻ với kênh Fox News.
Tọa lạc bên trong doanh trại Redstone Arsenal ở TP Huntsville, bang Alabama, ngôi trường có diện tích 185 ha này đã đào tạo hơn 20.000 chuyên gia ứng cứu đầu tiên ở các cấp địa phương, tiểu bang và liên bang kể từ khi được thành lập vào năm 1971.
Tại ngôi trường đặc biệt này, học viên được đào tạo bài bản về đủ kỹ năng xử lý bom trong điều kiện và áp lực khắc nghiệt. Tại đây còn có cả các ngôi làng mô phỏng với khu phức hợp căn hộ, nhà ga, rạp chiếu phim, khu mua sắm… để hỗ trợ học viên trong quá trình học.
Theo ông Stewart, để trở thành một chuyên gia xử lý bom, một người cần phải có "khao khát giúp đỡ người khác" bên cạnh một số kỹ năng cơ học nhất định. Họ cũng cần biết cách "ứng biến nhanh nhạy" trong lúc xử lý thiết bị nổ tự chế (IED) vì "tự chế" có nghĩa là chúng không hoạt động theo bất cứ quy tắc nhất định nào.
"Hiện có khoảng 2.900 chuyên gia xử lý bom khắp nước Mỹ và tất cả họ đều đến đây để trải qua huấn luyện ban đầu. Quá trình đào tạo họ từ một sĩ quan cảnh sát hay lính cứu hỏa chưa có kinh nghiệm phá bom thành một chuyên gia có khả năng xử lý IED kéo dài 6 tuần" - ông Stewart giải thích.
Cũng theo quan chức này, xuyên suốt quá trình đào tạo, mọi học viên đều phải trải qua các giai đoạn mà ông thường ví von là "bò, đi bộ và chạy", nghĩa là học từ những điều "rất cơ bản" đến những vấn đề phức tạp hơn liên quan đến IED. Các nội dung huấn luyện đầy thách thức nhất ở HDS được xếp vào "hạng A", như kịch bản một con tin bị gắn thiết bị nổ vào ngực và chiếc công tắc có tính năng kích nổ nếu con tin bất tỉnh.
"Tháo thiết bị nổ ra khỏi người con tin rõ ràng là nhiệm vụ rủi ro nhất. Việc bổ sung chuyên gia xử lý bom trong các đội chiến thuật là điều hợp lý để đối phó mối đe dọa đang tăng này" - một thành viên giấu tên của lực lượng đặc nhiệm SWAT cho hay.
Chuyên gia xử lý bom đã trở thành một phần của lực lượng SWAT kể từ vụ đánh bom bằng nồi áp suất ở TP Boston - Mỹ vào năm 2013, khiến 3 người thiệt mạng và hàng trăm người bị thương.
Mối đe dọa đang tăng
Bà Rebecca Miller, một chuyên gia phân tích thông tin tình báo của FBI, cho biết trong suốt 4 năm qua, bà tập trung sự nghiệp của mình vào các mối đe dọa đến từ IED.
Bà Miller nói rằng mình thường xuyên cảnh báo học viên rằng họ có thể sẽ phải xử lý một IED mà họ chưa từng thấy trong suốt sự nghiệp của mình. Chính vì thế, người phụ nữ này luôn khuyên các học viên không được tự mãn mà thay vào đó phải nỗ lực, tập trung và tập luyện không ngừng.
"Mỗi ngày, tôi xem xét báo cáo tình báo nhiều nhất có thể để cập nhật các sự kiện liên quan đến IED trước khi phân tích thông tin để tìm kiếm xu hướng, dấu hiệu và mối đe dọa đang hình thành" - bà Miller cho biết.
Thông tin tình báo còn được chia sẻ bởi Trung tâm Phân tích Thiết bị nổ Khủng bố (TEDAC) - một đơn vị thuộc FBI chuyên phân tích IED.
"Chúng tôi phân tích các mối đe dọa, tìm hiểu xem những thành phần nào đang được sử dụng để chế tạo IED.
Nếu nhận thấy một xu hướng hoặc một thiết bị nổ có thiết kế khác thường…, chúng tôi sẽ đánh giá xem liệu các quy trình và công nghệ hiện tại có thể giải quyết được mối đe dọa đó hay không" - ông Ian Vabnick, người phụ trách nghiên cứu và phát triển của TEDAC, nói.
Một trong những xu hướng đáng lo đang được FBI theo dõi sát sao là đánh bom bằng bưu kiện sau khi xảy ra một loạt vụ khiến 2 người thiệt mạng và 5 người bị thương ở TP Austin, bang Texas hồi tháng 3-2018.
Chuyên gia Miller cho biết số vụ đánh bom bằng bưu kiện đã gia tăng từ giữa năm 2016. Cũng theo bà Miller, ngày càng có nhiều đối tượng tự chế thiết bị nổ để sử dụng trong các vụ tấn công, khiến việc ngăn chặn thêm khó khăn.
Để cải thiện hiệu quả ứng phó mối đe dọa đang tăng này, Giám đốc HDS Stewart khẳng định cần phải thiết lập các tiêu chuẩn huấn luyện phổ biến vì điều này giúp tạo ra ngôn ngữ, chiến thuật, kỹ thuật và quy trình chung cho các chuyên gia xử lý bom.
Khi đó, trong trường hợp xảy ra những vụ đánh bom tương tự như ở Boston hay Austin và cần đến sự hỗ trợ của chuyên gia xử lý bom ở những thành phố xung quanh, họ có thể dễ dàng làm việc và phối hợp cùng nhau một cách hiệu quả hơn.