Vợ chồng nghệ sĩ Mai Ngọc Căn - Thanh Sơn trong bộ ảnh cưới gây chú ý. Ảnh: TL
Cưới trong tiếng còi báo động
Nhà của vợ chồng nghệ sĩ Mai Ngọc Căn nằm hút sâu trong con ngõ ngoằn ngoèo trên phố Hồng Mai (Hà Nội). Đúng với hình dung của chúng tôi, ngay giây phút đầu tiên gặp gỡ, cử chỉ, lời chào của nghệ sĩ Mai Ngọc Căn dành cho khách gợi lên tình cảm gần gũi, thân thuộc như đã gặp nhau từ bao giờ.
Hỏi ông về bộ ảnh cưới đang được công chúng chuyền tay nhau và hết lời khen ngợi, ông cười xòa tâm sự: “Đó là bộ ảnh kỉ niệm 50 năm tình yêu của chúng tôi được các bạn nhiếp ảnh gia chụp ngẫu hứng trên đường phố, trong quán nước… Thú thực, vợ chồng tôi không hề nghĩ chuyện nhỏ nhỏ, vui vui của mình lại khiến nhiều người chú ý đến vậy”.
Diễn viên phim “Đất và người” kể lại, ông gặp nghệ sĩ múa Thanh Sơn vào năm 1966, khi bà mới về nước. Hai người ở sát phòng nhau trong doanh trại bộ đội. Cảm mến nhau qua những lần gặp gỡ nhưng tình yêu nảy nở đúng theo kiểu “tình trong như đã mặt ngoài còn e”.
“Cách nhau có bức vách thôi nhưng mỗi lần chúng tôi muốn hẹn hò, tâm sự đều phải viết thư, cho kẹo trẻ con để nhờ chuyển giúp. Ngồi nói chuyện với nhau cũng phải lựa lúc “thanh thiên bạch nhật”, giữ khoảng cách chứ đâu được tự do, thoải mái như bây giờ.
Tìm hiểu một năm, chúng tôi tổ chức đám cưới. Chẳng bao giờ tôi quên được cái cảnh giữa ngày vui của mình, đang ngồi tiếp khách, thỉnh thoảng còi báo động lại rú lên, tất cả nhảy xuống hầm”, nghệ sĩ Mai Ngọc Căn nói.
Nghe người bạn đời gợi lại kỉ niệm đã trôi qua đến nửa đời người, nghệ sĩ Thanh Sơn bồi hồi nhắc thêm chuyện cuộc sống của hai vợ chồng nghệ sĩ khoác áo lính. Trước đám cưới, bà dành dụm được chục cân đường, nhờ họ hàng mua vài cân bột mì về tự tay làm bánh cưới.
Ngày vui của họ diễn ra từ sáng tới 9h đêm, khách khứa đến theo từng nhóm vài ba người và chỉ chung vui được trong chốc lát. Nghệ sĩ Thanh Sơn thời trẻ là người có nhan sắc. Bà sở hữu gương mặt hài hòa, tươi tắn với chiều cao “như Hoa hậu” ấy, vậy nhưng mọi đồn thổi về hai chữ “đào hoa” lại rơi vào chồng bà – nghệ sĩ Mai Ngọc Căn.
Bà trải lòng, ngày còn trẻ, ông điển trai lại phảng phất nét duyên ngầm, nhiều người quen thân hay “khều tay, rỉ tai” lo xa cho bà mỗi lần chồng đi diễn xa nhà, lại toàn diễn cặp. “Nếu bảo mình không bao giờ quan tâm, lo lắng hay ghen tuông thì không đúng nhưng đã là vợ chồng thì phải tin nhau, thương nhau và cùng chấp nhận hoàn cảnh.
Vợ chồng tôi thuở ấy như Ngưu Lang – Chức Nữ. Tôi ở đoàn múa, ông ấy đoàn kịch, hai đoàn thay phiên nhau lưu diễn nên một năm, nếu cộng tất cả ngày vợ chồng được sống gần nhau chắc chỉ tầm một tháng! Cùng cảnh nghệ sĩ, lại thường xuyên xa nhà, nếu không giữ niềm tin và lòng chung thủy thì có đi theo sau lưng nhau, đổ vỡ vẫn hoàn đổ vỡ”, nghệ sĩ Thanh Sơn tâm sự.
“Hạnh phúc là biết tự bằng lòng!”
Nhiều năm nay, vợ chồng nghệ sĩ Mai Ngọc Căn giữ nếp sống hết sức giản dị. Ông bà đều có phòng riêng để tiện sinh hoạt cá nhân. Họ cùng thức dậy vào sáng sớm, ông tập thể dục ngoài ban công, còn bà đọc bài kinh kệ rồi sau đó cùng ăn sáng với nhau khi bát mì tôm, lúc lưng cơm với dưa cà mắm muối.
Trong cuộc trò chuyện cùng chúng tôi, nghệ sĩ Mai Ngọc Căn tự nhận, ông may mắn hơn nhiều bạn diễn cùng thời, bởi nghệ sĩ sợ nhất cảnh cô đơn về già, ông còn có người bạn đời bên cạnh.
“Nhiều người thường nghĩ, muốn hạnh phúc thì cần tham vọng để đạt được thứ này, thứ kia như: Nhà cao cửa rộng, con cái học trường danh giá, vợ chồng du lịch đó đây, ăn sơn hào hải vị… nhưng tôi luôn nghĩ, hạnh phúc là biết tự bằng lòng, không mưu cầu gì hơn.
Thậm chí, lúc vợ tôi muốn sửa nhà, tôi bảo bà ấy: Mình sống thế này là được rồi! Cuộc sống gia đình cần êm đềm, ấm áp hơn giàu sang mà lạnh lẽo”.
Tham gia hàng trăm vai diễn, đào tạo nhiều thế hệ học trò… nhưng nghệ sĩ Mai Ngọc Căn luôn bình thản trước những “ân huệ” cuộc đời ban tặng.
Ông kể, có giai đoạn, giữa cái thời “gạo châu củi quế”, hai vợ chồng sống cóp nhặt từng đồng bạc lẻ, nhưng khi phụ huynh học sinh dúi vàng vào tay với lời ngỏ ý cho con họ thi đỗ, ông đã lặng lẽ chối từ bằng lời lẽ cẩn trọng nhất, sợ người khác tổn thương.
Hiểu tính chồng, nghệ sĩ Thanh Sơn không bao giờ buông một lời trách móc, so bì. Bà tâm sự, hồi ông còn đi dạy, có người còn gợi ý giúp ông có mảnh đất phía sau khu Mai Dịch nhưng ông lắc đầu.
Đi giảng dạy bên Lào, thấy sinh viên khổ quá, ông dốc tiền túi đi mua thức ăn cho các em, ngày về, chỉ còn vỏn vẹn hơn một triệu đồng.
Trải qua bao khó khăn, chật vật mưu sinh, đôi khi vợ chồng ông bà cũng tiếc bởi trái tim con người sao thoát khỏi sân si nhưng họ chưa bao giờ ân hận về cách ứng xử của mình. Nhờ vượt qua toan tính, tình yêu con người, nghệ thuật trong tâm hồn vợ chồng nghệ sĩ Mai Ngọc Căn luôn giữ được sự thuần khiết và tự trọng.
50 năm sống hạnh phúc bên nhau, nhưng trái với hình dung của số đông rằng vợ chồng nghệ sĩ Mai Ngọc Căn hẳn phải có những bí quyết “hâm nóng” tình yêu như đi du lịch, hưởng thụ… ông cho biết:
“Thời tuổi trẻ, vợ chồng tôi đã đi “du lịch” suốt rồi! Thì đấy, đi diễn đó đây, khắp mọi miền đất nước, sang cả nước ngoài nên mỗi lần bước chân về nhà là chẳng muốn đi đâu. Mỗi ngày thức dậy, vợ chồng thấy nhau còn mạnh khỏe, nghe được tiếng con gọi cha mẹ, cháu gọi ông bà thật không gì sung sướng bằng”.
Có thể gọi tổ ấm của vợ chồng nghệ sĩ Mai Ngọc Căn – Thanh Sơn là
ngôi nhà kỉ niệm. Từng bức ảnh đen trắng, kỉ vật gia đình cho đến những
cuốn sổ ghi chép vai diễn, nhật kí và bài báo viết về mình đều được ông
bà gìn giữ cẩn thận.
Nói về chồng, nghệ sĩ Thanh Sơn tiết lộ,
cái "bệnh cẩn thận" như đã ăn vào máu của ông, đến nỗi từng đồ vật nhỏ
nhất cũng phải đặt đúng vị trí của nó, chiếc đồng hồ cũng phải lên dây
cót bằng khoảnh khắc được lặp đi lặp lại mỗi ngày.
Đặc biệt, những bài báo viết về mình, nghệ sĩ Mai Ngọc Căn đọc từng câu từng chữ, sai gì là lấy bút sửa sang, tẩy xóa xong xuôi mới an tâm cất vào ngăn tủ.