Đó là những chia sẻ đầy bất ngờ và cảm động của các cựu phi công của Đoàn bay 919 tại buổi giao lưu với chủ đề: "Hành trình chinh phục bầu trời" do Báo Quân đội Nhân Dân tổ chức vào sáng 23/4.
Từng có nhiều đóng góp quan trọng trong cuộc kháng chiến của dân tộc và quá trình xây dựng đất nước thời kỳ đổi mới, Đoàn bay 919 của Tổng công ty Hàng không Việt Nam hãng hàng không (Vietnam Airlines) mang trong mình những chiến tích hào hùng của một thời không thể nào quên.
Học lái là... tưởng tượng lại những lời dạy của phi công đi trước mà thực hành
Tại buổi giao lưu, cựu phi công Phạm Huy Vận, nguyên Phó Đoàn trưởng Đoàn bay 919 đã khiến nhiều người xúc động khi chia sẻ ký ức về những khó khăn đã đi qua trong quá trình học, chiến đấu và phục vụ phát triển kinh tế-xã hội của đất nước mà ông vẫn giữ cho riêng mình bấy lâu nay.
"Thuở ấy, nước ta đang trải qua cuộc chiến tranh chống Mỹ. Lớp học phi công khóa đó phải học tại nhà dân hoặc đình chùa. Có những trận đánh, phía Mỹ rải bom nhiều lần trúng vào nhà dân, học viên đang học vội vã chạy ra hào.
Những năm tháng đó, mô hình học về bay cũng không có, chúng tôi vừa học vừa tưởng tượng lại những lời dạy của phi công đi trước mà thực hành" ông Vận nhớ lại.
Với quyết tâm học, vượt qua mọi khó khăn, ông Vận cùng học viên khác đã hoàn thành khóa học vào năm 1968. Là hoa tiêu dẫn đường nên khi tốt nghiệp, ông có thể bay tất cả các máy bay mà Trung đoàn 919 có. Một vài năm sau, khóa của ông cũng được cử đi đào tạo, huyến luyện bay thêm ở Séc.
"Quá trình bay, lớp phi công chúng tôi gặp vô vàn thử thách. Trong bối cảnh khoa học công nghệ chưa phát triển, dòng máy bay cường kích Ilyushin Il-2 của Liên Xô chế tạo không có điều hoà, nhà vệ sinh. Bay càng cao thì càng bị tác động bởi nhiệt độ bên ngoài, càng rét và lạnh. Có lúc, tay chạm vào thành máy bay mà như cảm giác bị điện giật.
Do không có radar dẫn đường, có đám mây là mặc nhiên chui vào, khi nào thấy ánh sáng thì lại bay ra. Thậm chí, có lần đang bay nhìn ra ngoài thấy cánh quạt đứng yên vì lạnh quá nên động cơ bị chết. Lúc đó, phi công xử lý bằng cách cầm vào tay ga lắc đi lắc lại một chút, động cơ sẽ chạy lại", ông Vận bồi hồi nhớ lại.
Cảm xúc dâng trào nhớ lại hành trình chinh phục bầu trời, ông Trần Hữu Thọ, nguyên phi công Đoàn bay 919 không ít lần nghẹn giọng.
"Đó là thời điểm năm 1968, khi xuất kích bay khi qua Khe Sanh (Quảng Trị) - vĩ tuyến 17, tôi cảm thấy xót xa khi thấy khung cảnh đất nước bị tàn phá. Tiếng động cơ nổ vang rền, cánh quạt kêu, bay qua khu vực quê nhà, trong lòng thầm nói: "Mẹ ơi, trên đầu mẹ là máy bay của chúng con, không phải máy bay địch. Giờ con đã trưởng thành, về trả thù cho bố mẹ”. Vì giai đoạn năm 1965-1967, những phi công quân sự như tôi bay suốt ngày đêm để thả dù, chi viện biên giới cho Lào, có chuyến vào miền Nam”, ông Thọ kể lại.
Ông Thọ nhớ lại, hồi đó, đội của ông phải thực hiện những chuyến bay thả hàng cứu trợ, ông phải điều khiển máy bay với khoảng cách 5-7m so với mặt đất và căn chỉnh thả hàng không được xa quá vì người dân không bơi ra lấy.
"Điều vui mừng nhất trong cuộc đời phi công quân sự đó chính là thời khắc khi bay về đơn vị vào đúng dịp Giao thừa thì nhận được bức thư, lẵng hoa và túi kẹo của bác Hồ gửi tặng động viên", ông Thọ kể lại.
“Chất bộ đội cụ Hồ” luôn chảy trong huyết quản các thế hệ phi công
Chia sẻ tại chương trình, Thiếu tướng Bùi Tố Việt, Phó Chính ủy Quân chủng Phòng không - Không quân cho biết, Trung đoàn không quân năm xưa nay là Đoàn bay 919 trở thành nòng cốt của Hàng không dân dụng Việt Nam, đã xây dựng nên hãng hàng không rất có uy tín trong bản đồ hàng không thế giới.
Theo Thiếu tướng Việt, Đoàn bay 919 là bộ phận không thể tách rời, không thể thiếu trong hội nhập, đối ngoại quốc tế, cầu nối quảng bá văn hóa, đất nước con người Việt Nam ra thế giới.
"Về nhiệm vụ quốc phòng, an ninh, Đoàn bay 919 là lực lượng dự bị hùng hậu, sẵn sàng nhận và hoàn thành các nhiệm vụ về quốc phòng, an ninh, lực lượng dự bị được Đảng, Nhà nước, Chính phủ giao", Thiếu tướng Bùi Tố Việt nhấn mạnh.
Ông Tô Ngọc Giang, Phó tổng giám đốc Vietnam Airlines, Đoàn trưởng Đoàn bay 919 cho biết, trong suốt quá trình 30 năm phát triển của Vietnam Airlines, Đoàn bay 919 luôn được đánh giá là đơn vị nòng cốt, then chốt trong các hoạt của Tổng công ty.
Đoàn bay 919 đã nhận và đưa vào khai thác các dòng máy bay hiện đại nhất của Vietnam Airlines trong từng thời kỳ như A320, B777, A330, đến nay là B787 và A350.
Đoàn bay cũng đảm nhận những chuyến bay chở khách, chuyên cơ, bảo đảm chỉ số đúng giờ cao cũng góp phần lớn vào nâng cao chất lượng dịch vụ.
"Phi công Đoàn bay 919 cũng tham gia các nhiệm vụ an ninh quốc phòng, dân sinh như thực hiện các chuyến bay giải cứu lao động Lybia, bay thẳng vào vùng dịch COVID-19 để sơ tán công dân Việt Nam về nước… Phi công Đoàn bay hiện nay vẫn giữ được chất lính, phẩm chất bộ đội cụ Hồ, giữ vững “màu cờ, sắc áo” hàng không", ông Giang xúc động nói.
Tại chương trình, nhiều phi công trẻ của Vietnam Airlines bày tỏ sự khâm phục, ngưỡng mộ và biết được sự hy sinh mất mát rất lớn của thế hệ trước để có được Đoàn bay hiện nay và cam kết phấn đấu với tinh thần quyết tâm cao, chăm chỉ rèn luyện, vượt qua khó khăn, thách thức để trở thành phi công có bản lĩnh vững vàng, vươn lên làm chủ khoa học kỹ thuật, để phát huy hơn nữa truyền thống lịch sử hào hùng của Đoàn bay 919./.
Ngày 1/5/1959, tại sân bay Gia Lâm, Hà Nội, Trung đoàn Không quân vận tải 919, đơn vị bay vận tải quân sự-hàng không dân dụng đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (nay là nước Cộng hòa XHCN Việt Nam) được thành lập.
Trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Trung đoàn Không quân vận tải 919 đã trực tiếp tham gia chiến đấu, đồng thời, thực hiện nhiệm vụ vận tải quân sự kết hợp phục vụ dân dụng, lập nên nhiều chiến công hiển hách.
Năm 1989, ngành Hàng không dân dụng Việt Nam có sự chuyển đổi cơ chế quan trọng, tách khỏi Quân đội, chuyển sang trực thuộc Chính phủ. Ngày 29-8-1989, Hội đồng Bộ trưởng có quyết định thành lập Tổng công ty Hàng không Việt Nam trên cơ sở Tổng cục Hàng không dân dụng Việt Nam. Theo cơ chế mới, Đoàn Bay 919 trực thuộc Tổng công ty Hàng không Việt Nam.
Năm 1993, Hãng Hàng không quốc gia Việt Nam được thành lập trên cơ sở các đơn vị thuộc Tổng công ty Hàng không Việt Nam trước đây do Cục Hàng không dân dụng quản lý. Đoàn Bay 919 là đơn vị thành viên trực thuộc Hãng Hàng không quốc gia Việt Nam.
Ngày 27-5-1995, Thủ tướng Chính phủ đã ký quyết định thành lập Tổng công ty Hàng không Việt Nam (Vietnam Airlines) trên cơ sở sắp xếp lại các doanh nghiệp, đơn vị trong ngành hàng không, lấy Hãng Hàng không quốc gia làm nòng cốt. Theo cơ chế mới, Đoàn Bay 919 là đơn vị thành viên trực thuộc Tổng công ty Hàng không Việt Nam.