Xác định hạn hán và sa mạc hóa là vấn đề toàn cầu, ảnh hưởng đến an ninh sinh thái của hành tinh, xóa đói giảm nghèo, ổn định kinh tế - xã hội và phát triển bền vững, năm 2024, chủ đề của Ngày Quốc tế chống sa mạc hóa và hạn hán là "Chung tay quản lý đất bền vững - Di sản của chúng ta, tương lai của chúng ta".
Diễn biến ngày càng nghiêm trọng của biến đổi khí hậu trong thời gian qua cho thấy mức độ nguy hại của hạn hán, dẫn tới sa mạc hóa trong nhiều khu vực trên Trái đất.
Liên hợp quốc đã từng cảnh báo quá trình sa mạc hóa là điển hình cho một trong số những "thách thức môi trường lớn nhất trong thời đại của chúng ta". Sa mạc hóa ảnh hưởng đến tất cả các lĩnh vực của cuộc sống, đặc biệt là môi trường và sinh kế của người dân, dẫn đến hậu quả làm mất các thảm thực vật.
Sa mạc hóa khiến đồng bằng bị ngập lũ, đất bị xâm nhập mặn, suy giảm chất lượng nước và phù sa của các sông, hồ. Khoảng 50 triệu người có thể phải di dời trong vòng 10 năm tới do sa mạc hóa.
Hồ chứa nước lớn nhất tỉnh Lâm Đồng khô hạn trơ đáy trong cao điểm mùa khô 2024. (Ảnh: TTXVN)
Theo Công ước chống sa mạc hóa của Liên hợp quốc, hạn hán là tình trạng suy thoái đất trong các khu vực khô hạn, bán khô hạn và vùng ẩm nửa khô hạn. Trong những năm gần đây, hạn hán xảy ra thường xuyên và nghiêm trọng hơn. Hạn hán bắt nguồn từ biến đổi khí hậu có nguy cơ làm trầm trọng thêm hiện tượng sa mạc hóa. Tần suất và thời gian hạn hán đã tăng 29% kể từ năm 2000. Nếu không có hành động khẩn cấp, hạn hán có thể ảnh hưởng đến hơn 3/4 dân số thế giới vào năm 2050.
Tổ chức Y tế Thế giới cảnh báo hạn hán đang ảnh hưởng đến 56 triệu người trên toàn cầu, 40% dân số bị thiếu nước, khoảng 700 triệu người có nguy cơ phải di cư vào năm 2030.
Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, Việt Nam có khoảng 400 ha sa mạc tự nhiên. Việt Nam không phải quốc gia trọng điểm về sa mạc hóa nhưng suy thoái đất đã và đang diễn ra âm thầm.
