Các lực lượng Nga đã phát động một loạt cuộc tấn công vào giữa mùa Đông ở khu vực Donetsk, nhằm thăm dò hệ thống phòng thủ của Ukraine dọc theo chiến tuyến mới ở mặt trận phía Đông rộng lớn.
Động thái này diễn ra trong bối cảnh các chỉ huy quân sự Nga đang thúc đẩy nỗ lực mới để giành quyền kiểm soát toàn bộ phía Đông Nam Ukraine.
Giao tranh tại Soledar diễn ra rất ác liệt. Nguồn: FTWP
Lợi thế đang nghiêng về phía Nga
Cuộc tấn công của Nga trong thời gian gian gần đây tập trung vào thành phố khai thác than Vuhledar, cách Bakhmut 112km về phía Tây Nam, nơi binh sỹ Nga đã giành quyền kiểm soát trong những tháng đầu của cuộc xung đột.
Nhiều video chia sẻ trên mạng xã hội cho thấy các cột khói đen bốc lên nghi ngút từ Vuhledar. Tiếng súng nổ và tiếng đạn pháo vang lên trên những cánh đồng trải dài bao quanh thành phố.
Vuhleda nằm ở một khúc cua quan trọng trên chiến trường, gần nơi mặt trận phía đông tiếp giáp với ranh giới kiểm soát của Nga ở phía Nam, vốn là một phần của cây cầu trên bộ nối lục địa Nga với bán đảo Crimea. Thành phố này cũng nằm gần một truyến đường sắt kết nối Crimea trung tâm tập kết binh sỹ, trang thiết bị quân sự, nguồn tiếp tế cho các đơn vị của Nga ở chiến trường, đặc biệt là khu vực Donbass.
Các binh sỹ Ukraine cho biết, quân đội Nga đã thực hiện các cuộc tấn công gần như hàng ngày nhằm gây sức ép cho các lực lượng Ukraine đang phòng thủ tại Vuhledar và chọc thủng các phòng tuyến kéo dài về phía tây bắc và đông nam của thành phố. Đến thời điểm hiện tại, phía Ukraine vẫn gắng sức cầm chân Nga, nỗ lực đáp trả bằng các hệ thống pháo do phương Tây tài trợ, súng máy và máy bay không người lái mang bom.
Trong bối cảnh cuộc xung đột sắp tròn hai năm và Nga triển khai hàng chục nghìn quân tiếp viện ra mặt trận, các nhà phân tích quân sự cho rằng đà tiến mà Ukraine giành được sau 2 cuộc phản công vào mùa Thu năm 2022 phần lớn đã bị đình trệ.
Nhiều binh sỹ Ukraine cũng phải thừa nhận rằng, tại các khu vực gần Vuhledar, lợi thế đã dần chuyển sang phía Nga. Anh Andrii, một xạ thủ súng máy của Ukraine cho biết: "Cường độ giao tranh đã gia tăng kể từ tuần trước. Chúng tôi nghiêng nhiều về thế phòng thủ và không giành được bất cứ bước tiến nào tại các khu vực đó".
Ở khu vực phía Bắc gần Bakhmut, các đơn vị của tập đoàn quân sự Wagner đã giành được thị trấn khai thác muối Soledar sau khi tiến hành cuộc tấn công dữ dội kéo dài nhiều tuần, trong khi binh sỹ Nga đang tập trung sức mạnh để kiểm soát thành phố Bakhmut. Hồi tháng 11/2022, các lực lượng Nga đã chiếm được Pavlivka, một ngôi làng nằm ở phía nam thành phố.
Phát biểu trong cuộc phỏng vấn với The Post, người đứng đầu cơ quan tình báo quân đội Ukraine, Thiếu tướng Kyrylo Budanov ước tính, Nga đã triển khai hơn 320.000 binh sĩ tại Ukraine, nhiều hơn gấp đôi so với lực lượng mà Moscow huy động ở giai đoạn đầu. Trái lại, Ukraine đang thiếu hụt nghiêm trọng về binh sỹ và vũ khí.
Tổng thống Nga Putin nhiều lần khẳng định, nước này sẽ đạt được các mục tiêu đề ra trong chiến dịch quân sự đặc biệt. Còn Tướng Valery Gerasimov – chỉ huy chiến dịch quân sự mới được bổ nhiệm của Nga cho biết, nước này đã bố trí ổn định vị trí tại Ukraine để các lực lượng tập trung vào việc "giải phóng hoàn toàn lãnh thổ của Cộng hòa nhân dân Donetsk tự xưng". Donetsk là một trong bốn khu vực ở miền đông và miền nam Ukraine, cùng với Luhansk, Kherson và Zaporizhzhia đã sáp nhập Nga vào tháng 10/2022. Tuy nhiên, các chuyên gia quân sự cho rằng, Nga khó có thể tận dụng hết lợi thế về quy mô lực lượng bởi tình trạng thiếu vũ khí sau các cuộc giao tranh.
Một nơi chứa đạn pháo gần Vuhledar. Nguồn: Washington Post
Đâu là ý định thực sự của Nga?
Ông Konrad Muzyka, chủ tịch của Rochan Consulting - công ty phân tích quân sự có trụ sở tại Ba Lan cho rằng: "Ban đầu Nga có nhiều trang thiết bị nhưng thiếu nhân lực. Hiện giờ họ có đầy đủ nhân lực nhưng thiếu vũ khí".
Ông Muzyka cho biết, vũ khí của phương Tây đã phá vỡ học thuyết quân sự thông thường của Nga về việc tập trung một lượng lớn quân đội và khí tài để chọc thủng phòng tuyến của đối phương, sau đó tiến sâu hơn vào lãnh thổ của họ.
Cũng theo nhà phân tích này, việc giành quyền kiểm soát Vuhledar và các vùng lân cận sẽ có giá trị quân sự hạn chế đối với Moscow, ngay cả Bakhmut cũng vậy. "Nếu Vuhledar thất thủ, thì đó cũng chỉ là một chiến thắng nhỏ về mặt chiến thuật của Nga".
Nhưng mọi thành phố hay thị trấn mà Moscow nỗ lực giành quyền kiểm soát, đều đại diện cho một bước tiến tới các mục tiêu của ông Putin. Các nhà phân tích suy đoán, lực lượng Nga chiến đấu tại Vuhledar chủ yếu là lính bộ binh của hải quân từ Lữ đoàn 155 của Hạm đội Thái Bình Dương. Họ đã và đang chiến đấu với Lữ đoàn cơ giới số 72 của Ukraine. Kiev cho biết, mặc dù các cuộc giao tranh tại đây diễn ra dồn dập và ác liệt, trong đó Nga đã thực hiện 13 đợt tấn công nhằm chọc thủng hàng phòng thủ của Ukraine vào đêm 1/2, nhưng họ chưa phát hiện thấy Nga đang tập hợp lực lượng với số lượng lớn.
Nhà phân tích Muzyka dẫn một số đánh giá tình báo cho thấy Nga chỉ có khoảng 6 nhóm chiến thuật cấp tiểu đoàn hoạt động luân phiên xung quanh Vuhledar và con số này ít hơn nhiều so với nhu cầu của một chiến dịch lớn. Nhưng Nga có thể đang cố gắng buộc Ukraine chuyển quân khỏi Bakhmut và các điểm nóng tới Vuhledar. Hoặc Moscow có thể đang kiểm tra sức chiến đấu của Ukraine tại các điểm khác nhau dọc theo chiến tuyến dài 225km trải dài qua Donetsk và Lugansk. Bên cạnh đó, Moscow cũng có khả năng đang thực hiện chiến thuật nghi binh để chuẩn bị cho một cuộc tấn công ở khu vực khác.
Dara Massicot, nhà nghiên cứu chính sách tại Rand Corp cho biết: "Thật khó để đoán ý định của Nga. Rõ ràng, các chỉ huy quân sự của Moscow đã chỉ đạo cần phải tạo ra những bước tiến mới nhưng tôi không nhận thấy dấu hiệu cho thấy sự sẵn sàng từ các lực lượng Nga".