Nga tấn công Kharkiv ngay trước ngày IL-76 bị bắn hạ
Theo tờ Washington Post (WP), Nga đã 3 lần tấn công Kharkiv (khu vực cách biên giới Nga chưa đầy 50km về phía nam) hôm 23/1 - một ngày trước khi xảy ra vụ việc máy bay quân sự IL-76 của Nga chở 65 tù binh Ukraine bị bắn rơi ở Belgorod.
Hiện tại, các quan chức thực thi pháp luật Nga cáo buộc Ukraine đã phóng tên lửa đất đối không từ Liptsy - một ngôi làng ở đông bắc Kharkiv vào ngày 24/1 để bắn hạ chiếc IL-76.
Mô tả về cuộc tấn công của Nga, WP cho biết, còi báo động đã vang lên trên khắp Kharkiv, lần đầu lúc 4 giờ sáng, lần hai ngay sau 7 giờ và lần ba vào lúc gần 22 giờ ngày 23/1. Tuy nhiên, có 2 lần sau khi các vụ nổ bắt đầu, còi không kích mới vang lên để cảnh báo người dân tìm nơi trú ẩn.
Phía Ukraine cho rằng đây là một cuộc tấn công kết hợp, được thực hiện một phần từ các hệ thống tên lửa S-300 đặt bên trong lãnh thổ Nga. Mục đích của đợt tập kích này là nhằm khai thác điểm yếu của hệ thống phòng không Ukraine.
Khung cảnh đổ nát tại Kharkiv sau cuộc tấn công của Nga ngày 23/1. Ảnh: Washington Post
Các động thái của phòng không Ukraine càng được phía Nga giám sát chặt chẽ hơn sau khi Moscow cáo buộc Ukraine bắn hạ chiếc IL-76. Đáng nói, theo WP, Ukraine không hoàn toàn phủ nhận việc bắn rơi máy bay nhưng các quan chức Kiev cho biết, họ chưa xác nhận được việc 65 tù binh Ukraine thực sự có mặt trên chiếc IL-76 vào thời điểm đó hay không.
Tờ Ukrainska Pravda dẫn "các nguồn tin quân sự Ukraine" tiết lộ rằng lực lượng vũ trang Ukraine nghi ngờ chiếc IL-76 chở các tên lửa S-300, chứ không phải tù binh Ukraine.
Kharkiv được xem là một trong những "mục tiêu dễ dàng nhất" đối với Nga. WP cho hay, thành phố này gần biên giới Nga tới mức ngay cả các hệ thống phòng không hiện đại, như tổ hợp Patriot mà Mỹ cung cấp cho Ukraine, cũng sẽ khó phản ứng kịp thời trước các tên lửa tốc độ cao bay theo quỹ đạo đạn đạo.
Khoảng cách gần giữa Kharkiv và các bãi phóng tên lửa của Nga đồng nghĩa với việc thời gian từ khi Nga phóng tên lửa, cho tới khi tên lửa đáp xuống Kharkiv chỉ mất chưa đầy 1 phút.
Ông Putin tiết lộ tình tiết mới vụ IL-76
Hãng thông tấn AP ngày 27/1 cho biết, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã tiết lộ những tình tiết mới liên quan tới thảm kịch của chiếc IL-76.
Nhà lãnh đạo Nga cam kết sẽ công khai những phát hiện trong cuộc điều tra liên quan, đồng thời cáo buộc chính lực lượng của Kiev đã bắn hạ chiếc IL-76 mặc dù được thông báo rằng có tù binh chiến tranh Ukraine trên máy bay.
"Mặc dù biết (tù binh Ukraine đang ở trên tàu), họ vẫn tấn công chiếc máy bay này. Tôi không rõ họ cố tình hay vô ý làm điều đó do thiếu suy nghĩ" - Ông Putin nói.
Đoạn video ghi lại hình ảnh máy bay IL-76 của Nga chở theo 65 tù bình Ukraine rơi ở Belgorod. Nguồn: Guardian
Theo nhà lãnh đạo Nga, các mảnh vỡ thu được từ hiện trường tai nạn cho thấy tên lửa phòng không của Mỹ hoặc Pháp đã được sử dụng để bắn hạ chiếc IL76. Bên cạnh đó, hộp đen của chiếc máy bay đã được tìm thấy. Quá trình máy bay bị bắn hạ như thế nào "sẽ trở nên rõ ràng trong vài ngày tới".
"Tôi sẽ yêu cầu ủy ban điều tra công khai tất cả các tình tiết của tội ác này, ở mức tối đa có thể. Kết quả điều tra sẽ được công bố để người dân Ukraine biết chuyện gì thực sự đã xảy ra" - Ông Putin nói.
Trước đó, người đứng đầu Ủy ban Quốc phòng Duma quốc gia Nga Andrei Kartapolov cho rằng chiếc IL-76 đã bị Ukraine bắn hạ bằng tên lửa phòng không Patriot (Mỹ) hoặc IRIS T (Đức sản xuất).
Nga có thể sắp mở đợt tấn công mới vào Kharkiv
Sau vụ việc xảy ra với chiếc IL-76, đài truyền hình công EER của Estonia dẫn lời Bộ Tổng tham mưu Estonia ngày 26/1 dự đoán, Nga có lẽ đang chuẩn bị tiến hành một cuộc tấn công xuyên biên giới mới vào Kharkiv trong vài tuần tới.
Ngoài mục tiêu trả đũa cho vụ IL-76, Bộ trưởng Quốc phòng Estonia Eero Rebo cho rằng, Nga có thể sẽ tìm cách tập kích vào các khu vực ở biên giới với Ukraine, nằm giữa các tỉnh Kharkiv và Belgorod, nhằm chuyển hướng lực lượng Ukraine ra khỏi khu vực xung quanh Kupiansk - nơi Moscow đang đẩy mạnh một tuyến tấn công khác.
Tổ hợp ZU-23-2 do Lữ đoàn phòng thủ Kharkiv sử dụng. Ảnh: WP
Theo WP, hiện tại, Lữ đoàn phòng thủ lãnh thổ số 113 (một trong những đơn vị làm nhiệm vụ bảo vệ phía bắc thành phố Kharkiv) đang dựa vào tổ hợp ZU-23-2 thời Liên Xô do quân đội Nga bỏ lại sau khi rút khỏi thành phố Kupiansk gần đó vào tháng 9/2022.
Hệ thống phòng không di động được gắn phía sau xe tải chỉ có thể đánh chặn các mục tiêu di chuyển dưới tốc độ âm thanh. Tuy nhiên, trong đợt tấn công gần đây Nga đã tăng cường sử dụng tên lửa đạn đạo, rất khó đánh chặn.
Trong cuộc phỏng vấn qua điện thoại với tờ New York Times, phát ngôn viên lực lượng không quân Ukraine Yury Ihnat cho biết, quân đội Ukraine chỉ đánh chặn được khoảng một nửa trong tổng số 41 tên lửa do Nga bắn vào 3 thành phố Kharkiv - Kiev - Pavlohrad trong ngày 23/1, và chỉ đánh chặn được 5 trong tổng số 24 tên lửa đạn đạo của Nga.