Một số hình ảnh vệ tinh do Planet Labs công bố ngày 29/8 cho thấy, Nga dường như đang tạo ra một hàng rào chắn dưới biển bảo vệ cầu Kerch (hay còn gọi là cầu Crimea) bằng cách đánh chìm các con tàu dọc theo cây cầu này để ngăn chặn các cuộc tấn công bằng xuồng không người lái (USV) cảm tử.
Hình ảnh vệ tinh cho thấy một số con tàu bị chìm quanh cầu Crimea. Nguồn: Sky News
Tuyến phòng thủ “chìm” của Nga
Hệ thống rào chắn trên biển, là các rào cản vật lý hoặc lưới vây quanh các mục tiêu cần bảo vệ trên biển, như lối vào cảng, eo biển và các cây cầu khỏi nguy cơ bị tấn công. Vị trí này cách nơi giao nhau giữa lối vào Eo biển Kerch và Biển Đen khoảng 24km về phía Bắc. Đây là tuyến đường mà các USV của Ukraine được cho là đã đi qua để tiếp cận cây cầu.
CNN đưa tin cầu Kerch nối lãnh thổ Nga với bán đảo Crimea đã bị USV “Sea Baby” của Ukraine tấn công vào hôm 17/7. Chiếc xuồng không người lái này đã mang khối lượng thuốc nổ lên tới 850kg. Hình ảnh vệ tinh do Maxar Technologies cung cấp vào thời điểm đó cho thấy các nhịp cầu ở phía bắc cây cầu bị hư hại nhiều nhất, điều này đồng nghĩa với việc USV có thể đã vượt qua phần phía Nam cây cầu để tiến tới mục tiêu.
Trước đó hôm 22/8, Tổng cục Tình báo Quốc phòng Ukraine (GUR) cho rằng, Nga đã lên kế hoạch đánh chìm những chiếc phà gần cây cầu này nhằm bảo vệ nó trước các cuộc tấn công của USV. Các phương tiện này được đặt dọc theo phần phía Đông của cây cầu, ngay phía Đông Nam đảo Tuzla. Chúng nằm rất gần mặt nước vì thế khiến các các tàu lớn khó đi lại trong khu vực. Ở thời điểm đó, GUR lưu ý, bằng cách đánh chìm những chiếc phà, Nga có ý định thiết lập một hàng rào để bảo vệ cây cầu Kerch”. Cơ quan tình báo Ukraine cho biết, các lực lượng nước này muốn nhắm mục tiêu vào cây cầu để cắt đứt tuyến đường tiếp tế của Nga.
Nga đã tăng cường thiết lập chướng ngại vật dọc theo lối vào cảng Sevastopol tại Crimea như một phần của kế hoạch phòng thủ nhiều lớp trên không, trên biển và trên đất liền, đặc biệt sau khi Ukraine tiến hành cuộc tấn công bằng USV vào cảng biển này hồi tháng 10/2022.
Mặc dù hệ thống phòng thủ của Nga ngày càng phức tạp hơn, nhưng chúng vẫn có những lỗ hổng. Một video ghi lại cuộc tấn công vào cảng Sevastopol – nơi đóng quân của Hạm đội Biển Đen của Nga ngày 23/5 cho thấy một chiếc USV đã đâm phải chướng ngại vật, nhưng hai chiếc khác đã vượt qua được.
Tuy nhiên, hệ thống phòng thủ gần cầu Kerch được thiết kế hoàn toàn khác biệt vì được dựng nên từ những con tàu bị đánh chìm để ngăn chặn cuộc tập kích của USV.
Hiệu quả trong việc chống lại USV
Nhà nghiên cứu hải quân HI Sutton – người theo dõi chặt chẽ cuộc xung đột Nga-Ukraine nhận định: “Rào chắn bằng những con tàu chìm có thể hiệu quả đối với phương tiện không người lái trên mặt nước và dưới nước. Ngoài ra, Nga có thể gia cố tuyến phòng thủ bằng cách treo dây xích hoặc lưới giữa các con tàu. Những tấm lưới này có hàng rào ở phía trên để ngăn chặn phương tiện không người lái hàng hải lao qua chúng. Nó tương tự như rào cản mà chúng ta quan sát được tại các bến cảng của Nga xung quanh Crimea. Điểm khác biệt so với hệ thống phòng thủ ở bến cảng là chúng không cần phải mở để cho tàu thuyền đi qua”.
Các quan chức tình báo Ukraine cũng cho rằng nếu Nga lắp thêm rào chắn kết nối giữa các con tàu bị chìm thì điều này có thể tạo ra một khối bảo vệ vững chắc được thiết kế riêng để đẩy lùi các cuộc tấn công bằng USV. Những rào chắn này được cho là đã đạt được một số thành công rõ ràng trong việc chống lại các cuộc tấn công bằng xuồng không người lái của Ukraine tại các cảng Sevastopol và Novorossiysk.
Hệ thống phòng thủ chìm của Nga có thể tạo ra chướng ngại lớn, đòi hỏi các phương tiện không người lái dưới nước phải xác định được khoảng cách cực kỳ chính xác để lách qua. Các USV có thể gặp nhiều khó khăn khi vượt qua chướng ngại này nếu di chuyển vào ban đêm, hoặc hoạt động dưới hỏa lực dày đặc của đối phương.
Chiến thuật lập rào chắn bằng các con tàu bị đánh chìm nhằm cản trở việc di chuyển trên một tuyến đường thủy hẹp có lịch sử lâu đời trong chiến tranh hải quân, ước tính được sử dụng từ thế kỷ 11. Trước đó vào năm 2014, Hải quân Nga đã đánh chìm một tàu tuần dương cũ, một tàu kéo ở lối vào Vịnh Donuzlav, khiến các tàu chiến Ukraine đang neo đậu tại Căn cứ hải quân phía Nam của nước này không có đường lui.
Để đối phó với hệ thống phòng thủ dưới nước của Nga, một công ty có tên gọi Ammo Ukraine cho biết họ đang phát triển loại USV mới có khả năng tính toán khoảng cách khi tiến hành các cuộc tấn công vào cơ sở hạ tầng của Nga. Vẫn chưa rõ quá trình phát triển sẽ diễn ra như thế nào, nhưng điều này cho thấy Ukraine đang dành sự quan tâm lớn cho việc tìm kiếm các phương tiện tiên tiến và hiện đại hơn nhằm phá hủy các mục tiêu của Nga tại Crimea.