Đánh giá trên được đưa ra sau lời kêu gọi hôm 6-2 của Đô đốc Hải quân Mỹ John Richardson về các hành động cứng rắn hơn chống lại sự khiêu khích "vùng xám" của Trung Quốc như một cách để ngăn chặn căng thẳng trên biển không leo thang thành những cuộc xung đột bùng nổ.
Chiến thuật "vùng xám" được Trung Quốc áp dụng trên biển được xác định là "sử dụng kỹ thuật để đạt được các mục tiêu của một quốc gia và làm nản lòng các đối thủ của mình bằng cách sử dụng các công cụ sức mạnh – thường có tính chất không cân xứng và mơ hồ - mà không phải sử dụng trực tiếp các lực lượng quân sự thông thường đã biết".
Đô đốc Richardson nói rằng Mỹ cần tìm cách thực thi các luật lệ đối với lực lượng cảnh sát biển và tàu cá dân quân biển của Trung Quốc – hai ví dụ điển hình về các tàu phi quân sự "vùng xám" mà Hải quân Mỹ có thể đối mặt với những hành động tiếp cận thiếu chuyên nghiệp.
Lyle Morris, một nhà phân tích chính sách cao cấp của công ty Rand Corporation ở Washington nhận định phát ngôn nói trên của ông Richardson phản ánh sự biến chuyển quan trọng trong suy nghĩ của Mỹ. Ông cho rằng giới chức Mỹ nên chủ động hơn trong cách tiếp cận với thách thức "vùng xám".
Nhà phân tích này chỉ rõ các hành động kiểu "vùng xám" thường xóa mờ ranh giới giữa khái niệm quân sự và phi quân sự, được Trung Quốc sử dụng như một chiến thuật khẳng định yêu sách lãnh thổ.
Chiến thuật vùng xám mà Bắc Kinh thực hiện bao gồm việc triển khai các tàu bảo vệ bờ biển phi quân sự hay tàu dân quân để mở rộng đáng kể sự hiện diện của Trung Quốc tại vùng biển Đông và Hoa Đông.
Theo phân tích của ông Morris – vốn nghiên cứu sâu tình hình ở các vùng biển nói trên, sự hiện diện phi quân sự kiểu này có thể buộc quốc gia khác không thể hoạt động trong các khu vực tranh chấp.
Các chuyên gia từ Mỹ và Úc cũng tán đồng với nhận định này. Trong báo cáo công bố hôm 8-2 từ Đại học Sydney và Diễn đàn Pacific – một viện nghiên cứu chính sách có trụ sở ở Honolulu, giới chuyên gia đã hối thúc Washington hợp tác chặt chẽ hơn với các đồng minh để đẩy lùi các hành động cưỡng ép "vùng xám" của Bắc Kinh.
Báo cáo nêu rõ các biện pháp có thể bao gồm thiết lập các lằn ranh đỏ rõ ràng và tham gia cùng các đồng minh như Úc, Nhật, Hàn Quốc để tăng cường khả năng răn đe.