Dù kế hoạch này không thành và những kẻ thực hiện đã bị bắt giữ, nhưng toàn cảnh vụ việc này, với các tình tiết được dựng lại một cách tỷ mỷ, đã trở thành “một trường hợp điển hình ghi trong sách giáo khoa” của các chuyên gia chống khủng bố quốc tế.
Kế hoạch khủng bố đẫm máu
Đây là một trong các kế hoạch khủng bố tham vọng nhất của IS. Một kế hoạchtrải dài từ Lebanon qua Syria rồi đến Australia.
Bao gồm những tình tiết liên quan đến những bưu kiện gửi đường hàng không, những quả bom được tháo rời từng bộ phận, những thiết bị điều khiển từ xa, sự phối hợp nhịp nhàng củacác thành viên khủng bố dưới sự điều khiển của một trùm khủng bố giấu mặt... mục tiêu mà chúng nhắm đến: chiếc máy bay chở 400 hành khách của hãng hàng không Etihad Airway.
Dù âm mưu khủng bố nàyđã được ngăn chặn nhưng các chuyên gia chống khủng bố vẫn không ngừng phân tích mổ xẻ các yếu tố cấu thành âm mưu này, dưới con mắt của họ đây là một sự vụ phản ánh những phương thức “điển hình” trong cách hoạt động của các phần tử khủng bố.
Andrew Zammit, tiến sĩ khoa học chính trị tại Đại học Monash của Australia, trong một hội thảo tại Học viện quân sự West Point của Mỹ đã nhấn mạnh “chiến dịch khủng bố này có tính sáng tạo nhất trong số những thứ mà IS đã thực hiện”.
Kẻ lên kế hoạch này là Basil Hassan, ba mươi tuổi, người gốc Lebanon, được mệnh danh là “Người điều khiển”, kẻ phụ trách các vấn đề đối ngoại của IS. Năm 2016, Bộ Ngoại giao Mỹ đã đưa tên này vào danh sách “những kẻ khủng bố cần quan tâm đặc biêt”. Còn theo Jason Blazakis, một trong những chuyên gia chống khủng bố hàng đầu của Mỹ thì Hassan là “một trong những kẻ nguy hiểm nhất”.
Những kẻ cuồng tín
Sinh năm 1987 tại Đan Mạch, trong một gia đình nhập cư người Lebanon, Basil Hassan đã sớm bị các cơ quan tình báo Đan Mạch để mắt tới khi hắn bắt đầu hoạt động trong những nhóm có liên hệ với Al-Qaida.
Viên kỹ sư trẻ này bị nghi ngờ có liên quan mật thiết đến âm mưu ám sát Lars Hedegaard, một nhà báo và nhà sử học Đan Mạch, được công chúng biết tới rộng rãi thông qua những bài báo tố cáo những mưu toan bóp nghẹt quyền tự do ngôn luận nhân danh Hồi giáo.
Một tình cờ may mắn đã giúp Hedegaard đã thoát chết vào những giây cuối cùng khi khẩu súng của hung thủ đã chĩa vào đầu ông ta. Ngay sau đó kẻ khủng bố này đã thành công trong việc đào tẩu và biến mất khỏi tầm theo dõi của các cơ quan tình báo Đan Mạch.
Tháng 4-2014, các cơ quan tình báo Đan Mạch đã khấp khởi hy vọng khi nghe tin Basil Hassan bị bắt giữ tại Istanbul,Thổ Nhĩ Kỳ. Tuy nhiên những hy vọng về một vụ dẫn độ nhanh chóng bị tắt ngấm.
Không lâu sau đó, “Người điều khiển”lại thấy xuất hiện ở Syria, trong vùng lãnh thổ mà IS chiếm đóng. Dẫu rằng Thổ Nhĩ Kỳ vẫn luôn phủ nhận, việc này cho thấyThổ Nhĩ Kỳ đã sử dụng Basil Hassan như một món hàng để trao đổi với những tù nhân Thổ bị IS bắt giữ.
Khaled Khayat bày tỏ niềm vui sướng sau khi lắp ráp thành công quả bom hẹn giờ.
Một khi đã yên vị tại Raqqah, “thủ đô” của IS, Basil Hassan bắt đầu chứng minh cho IS thấy rõ các khả năng công nghệ của mình săn lùng các máy bay không người lái để phục vụ cho các cuộc không kích, lên kế hoạch làm nổ tung những chiếc máy bay chở khách, một kế hoạch mà Basil Hassan xem như là một sự “tận hiến lớn lao cuối cùng” của hắn và đồng bọn cho IS.
Một kế hoạch như vậy là rất khác thường đối với IS, duy nhất có một chiến dịch loại này đã từng xảy ra ở Maldives.
Việc đầu tiên mà Basil Hassan tiến hành, đó là thử khả năng kiểm soát an ninh hàng không của một số quốc gia ( Mỹ, Anh, Đức, Qatar) bằng cách xuất đi các kiện hàng chứa chất nổ.
Sau đó hắn bắt đầu tuyển mộ nhân sự để thực thi chiến dịch khủng bố này. Người được chọn là Tarek Khayat.
Tarek Khayat sinh năm 1970 tại Tripoli (Lebanon) trong một gia đình đông con ( 9 trai, 3 gái). Năm 2010, hắn xuất hiện như một trong những nhà lãnh đạo phong trào thánh chiến ở Lebanonvà tham gia chiến đấu bên cạnh các thành viên IS và mặt trận Al-Nusra, một tổ chức có liên hệ mật thiết với Al-Qaeda.
Từ năm 2016 Tarek Khayat cùng với ba con trai và cháu nội sang Syria để gia nhập chính thức vào hàng ngũ IS.
Ba trong số tám anh em trai của Tarek Khayat thì chuyển đến sống lưu vong ở Australia. Người anh cả Khaled sinh năm 1967, đã từng tham gia chiến đấu trong hàng ngũ quân đội Lebanon.Mahmoud, em út trong số ba người ở Australia, sinh năm 1985cũng là một kẻ cuồng tín; các nhà điều tra đã tìm thấy vô số các bức ảnh chụp anh ta và hai đứa con mang theo vũ khí cùng các biểu tượng của IS. Người thứ 3, Amer Khayat là kẻ “lạc loài” trong gia đình.
Cũng sống ở Sydney, đã lập gia đình và có hai đứa con gái nhưng Amer Khayat chỉ quan tâm đến chuyện chơi bời và hút ma túy. Khaled và Mahmoud nghĩ rằng Amer là kẻ đồng tính,họ chỉ bắt đầu liên lạc trở lại với anh ta là khi họ cần tìm ra một “kẻ khờ khạo”để giúp họ hoàn thành âm mưu khủng bố đẫm máu làm nổ tung một chiếc máy bay chở khách của hãng hàng không Abu Dhabi Etihad Air và tiến hành một vụ khủng bố bằng vũ khí hóa học ở New South Wales (Australia)
Kế hoạch tinh vi vẫn bị thất bại
Điều mà “Người điều khiển” thích nhất ở anh em nhà Khayat là việc họ chưa bao giờ bị các lực lượng an ninh Australia để mắt tới. Nhóm này sử dụng các tin nhắn đã được mã hóa để liên lạc với nhau, với gia đình ở Lebanon hay với các thành viên IS ở Syria. Họ không hé lộ với bất cứ ai về những niềm tin tôn giáo của mình.
Tháng 1-2017, kế hoạch khủng bố bắt đầu được khởi động. Từ Raqqah, “Người điều khiển” bắt đầu gửi tới Australia các thiết bị để chế tạo bom. Hassan khôn khéo chọn cách đi vòng, đầu tiên là đi theo đường bộ từ Syria đến Thổ Nhĩ Kỳ rồi sau đó theo đường hàng không tới Australia.
Công ty vận chuyển DHL sẽ giao các kiện hàng cho một người anh em họ của gia đình Khayat, người này không hề biết kiện hàng có chứa những gì.Bề ngoàiđó là một chiếc máy hàn, nhưng trong cuộn dây đồng của mô tơ chứa những lượng thuốc nổ pentrite cực mạnh.
Về phần mình, anh em nhà Khayat, Mahmoud và Khaled đi tìmkiếm các thiết bị bổ xung, chủ yếu là trên eBay: dây cáp, pin, bộ đếm thời gian. Họ chỉ còn chờ cơ hội để ra tay. Dịp may đến một cách rất tình cờ khi Amer thông báo anh ta có ý định quay về Lebanon thăm gia đình.
Amer không mảy may nghi ngờ khi Mahmoud và Khaled ngỏ ý muốn lái xe tiễn anh ta ra sân bay để đáp chuyến bay của hãng Etihad chặng Sydnay-Abu Dhabi-Beirut, đổi lại họđề nghị Amer chuyển giúp một thùng đồ về cho gia đình. Trong con mắt của anh em nhà Khayat, Amer là nỗi xấu hổ của gia đình, anh ta có bị nổ tung cùng chiếc máy bay của hãng Ethihad thì cũng là xứng đáng.
Từ Syria, Tarek ra yêu cầu họ phải tìm một vật dụng nào đó để có thể giấu quả bom mà không bị phát hiện.Khá nhanh trí, Khaled đã tháo dỡ một chiếc máy xay thịt và giấu thiết bị nổ vào trong đó. Quả bom chết chóc này sẽ được để vào trong hành lý của Amer và sẽ được đặt giờ để phát nổ vào thời điểm thuận tiện nhất trong hành trình theo như tính toán của Basil Hassan.
Ba anh em nhà Khayat đã có mặt ở quầy làm thủ tục tại sân bay khá sớm. Hành lý của Amer gồm va ly, ba lô và một túi đồ chơi.Vì trọng lượng hành lý vượt quá 7 kg được phép xách tay, nữ nhân viên tại quầy yêu cầu bỏ bớt hành lý lại hoặc ký gửi chiếc va ly và thanh toán cước phụ trội.
Cô cũng đánh dấu vào tên hành khách để bảo đảm rằng hành khách sẽ phải được kiểm tra an ninh thêm một lần nữa sau khi sắp lại đồ. Lo lắng quả bom bị phát hiện, Khaled đã vội vã lấy ra chiếc máy xay thịt có chứa bom để cất đi. Amer, vẫn không hề biết rằng mình vừa thoát chết trong gang tấc, vui vẻ lên máy bay đểtrở về thăm Lebanon.
Vấn đề khó khăn là phải tìm cách giải thích về nguyên nhân thất bại của chiến dịch đánh bom máy bay này cho “Người điều khiển” đang nóng lòng ngồi chờ tin tức ở Raqqah. Lần đầu tiên Khaled đã phải nói dối Hassan khi kể rằng chính Amer đã chủ động rút chiếc máy xay thịt chứa bom để lại.
Khaled đề nghị rằng để cho Mahmoud mang bom lên máy bay và trở thành người “tử vì đạo” trong chuyến bay tới. Đề nghị này bị Basil Hassan từ chối. Hắn muốn chuyển sang một âm mưu khác, tổ chức một cuộc khủng bố bằng chất độc, được sản xuất ngay ở Australia, tất nhiên là luôn dưới sựđiều khiển của hắn, “Người điều khiển” Basil Hassan.
Theo cảnh sát địa phương, nhóm khủng bố dự định sẽ phát tán một chất khí kịch độc, một hỗn hợp giữa lưu huỳnh và hydro tại một không giancông cônghoặc trên một phương tiện giao thôngvào giờ cao điểm.
Ngày 29-7,hai anh em nhà Khayat tiến hành thử nghiệm lắp ráp và đốt thử chất khí nhưng không thành công. Họ đã khôngcòncơ hội thử nghiệm lại bởi hơn một giờ sau đó cả hai đã bị bắt.
Làm sao cảnh sát Australia có thể lần ra nhóm khủng bốnày?Các nguồn tin cho biết có một cơ quan tình báo nước ngoài đã gửi cảnh báo đến Sydney vào ngày 26-7, mười một ngày sau khi xảy ra sự kiện tại sân bay.Một cơ quan tình báo đã chặn và giải mã được các thông điệp qua lại giữa anh em nhà Khayat với bộ phận chỉ đạo của IS đóng tại Raqqah.
Năm 2019, Khaled và Mahmoud Khayat đã bị tòa án Australia xử 40 và 36 năm tù. Sau khi IS sụp đổ Tarekcũng đãbị bắt tại Iraq và đã bị tửhình. “Người điều khiển” Basil Hassanthìđã biến mất khỏi Syriavà không ai biết hiện giờ hắn đang ở đâu.