Moscow Times: Cả nước chỉ có 1 cơ sở xác nhận COVID-19 và chuyện đằng sau tỉ lệ nhiễm thấp kỷ lục ở Nga

Báo Moscow Times cho hay, với 116.000 xét nghiệm được thực hiện tính đến ngày 18/3 (giờ địa phương) và cho kết quả 114 ca dương tính với virus corona mới (SARS-Cov-2), tỉ lệ ca nhiễm COVID-19 tại Nga (so với số ca xét nghiệm) chỉ là 0.09% - thấp nhất trong số tất cả các nước/vùng lãnh thổ chịu ảnh hưởng của dịch.

Nơi có tỉ lệ lây nhiễm thấp thứ hai là đảo Đài Loan, có chỉ số 0.3%, cao hơn 3 lần so với Nga.

Tuy nhiên, theo Phó chủ nhiệm Ủy ban bảo vệ sức khỏe Duma Quốc gia (Hạ viện) Nga, ông Alexei Kurinny: "Con số [nhiễm COVID-19] thực tế rất có khả năng cao hơn nhiều. Không may là chúng ta rất chậm chạp trong việc thực hiện xét nghiệm toàn diện."

Thống kê của Đại học John Hopkins (Hoa Kỳ) cho thấy tính đến hôm nay (20/3), đại dịch COVID-19 đã làm hơn 244.000 người lây nhiễm trên toàn thế giới, và hơn 10.000 người tử vong.

Tổng thống Nga Vladimir Putin ngày 17/3 đánh giá tình hình dịch tại nước này "trong tầm kiểm soát". Dù vậy, Nga cũng đã xúc tiến những biện pháp cứng rắn trong vài ngày qua, khi tuyên bố ngưng cho phép người nước ngoài và người không quốc tịch nhập cảnh cho tới ngày 1/5. Ngoài ra, Moskva cũng ra quy định cấm tổ chức các sự kiện cộng đồng có quy mô trên 50 người cho đến ngày 10/4.

Bất chấp các giải pháp đó, nhiều chuyên gia y tế đang nghi ngờ tính thực chất trong thống kê chính thức. Theo Moscow Times, nếu số ca nhiễm bệnh thực tế tại Nga cao hơn đáng kể so với thống kê hiện nay thì giới chức Nga có thể đã bỏ lỡ cơ hội kiểm soát dịch, và gánh nặng sẽ dồn lên vai hệ thống y tế cùng đội ngũ y bác sĩ.

Hình ảnh trên cao chụp công trường xây dựng bệnh viện mới tại thủ đô Moskva để phục vụ hoạt động điều trị bệnh nhân nhiễm COVID-19 (Ảnh: Valery Sharifulin / TASS)

Một tháng sau khi dịch COVID-19 bùng phát tại nước láng giềng Trung Quốc, Vektor - trung tâm nghiên cứu virus và công nghệ sinh học của nhà nước tại Siberia - tuyên bố đã phát triển bộ kit xét nghiệm SARS-Cov-2.

Trong gần 2 tháng, phòng thí nghiệm ở ngoại ô thành phố Novosibirsk, cách thủ đô Moskva 3.380km, này là cơ sở duy nhất có thể chính thức xác nhận một trường hợp dương tính với virus corona.

Quy trình là bác sĩ lấy mẫu bệnh phẩm và gửi đến trung tâm y tế bản địa để xét nghiệm sơ bộ, sau đó kết quả sơ bộ được gửi tới trung tâm Vektor ở Siberia để xác nhận.

"Chúng ta sẽ sớm có một trung tâm như vậy tại Moskva, để chúng ta không cần phải gửi kết quả xét nghiệm đi xa như thế nữa," nghị sĩ Kurinny nói với Moscow Times, cho biết giới chức Moskva có thể đưa ra thông báo về phòng thí nghiệm mới bất kỳ lúc nào.

Do tính chất quy trình xét nghiệm như thế, chỉ có Cơ quan liên bang Giám sát và Bảo vệ người tiêu dùng Nga (Rospotrebnadzor) - cơ quan chủ quản của Vektor - có thể xác định mức độ chính xác của các xét nghiệm.

Rospotrebnadzor đã từ chối đề nghị bình luận của Moscow Times.

Trang PCR News (Nga) cho biết có một số phòng thí nghiệm nhà nước khác cũng đã sẵn sàng tham gia xét nghiệm, nhưng chưa được sử dụng tới. Hồi đầu tháng 3, báo Kommersant đưa tin 2 phòng thí nghiệm thương mại của Nga đã sản xuất ra bộ dụng cụ xét nghiệm, nhưng có ý định bán cho các nước khác bởi họ không thể đưa vào sử dụng trong nước.

"Vấn đề ở đây là các rào cản quan liêu khó hiểu," người đứng đầu doanh nghiệp công nghệ DNK Tekhnologiya ở Moskva, ông Vladimir Kolin, nói.

Kolin lưu ý rằng bộ kit do phòng thí nghiệm của ông phát triển áp dụng các tiêu chuẩn hiện đại hơn, đồng nghĩa cho phép xác định được nhiều kết quả dương tính hơn so với xét nghiệm của Vektor.

Bà Anastasia Vasilyeva, người đứng đầu công đoàn của Liên minh bác sĩ do nhà lãnh đạo phe đối lập Nga Alexei Navalny thiết lập, nói với Moscow Times rằng công đoàn nhận được báo cáo của các bác sĩ trong vài tuần qua rằng nhiều xét nghiệm được trả về chậm. Một số bác sĩ nói họ hoàn toàn không thấy kết quả xét nghiệm.

"Làm sao một phòng thí nghiệm có thể xử lý toàn bộ khối lượng công việc này?" - bà Vasiliyeva nói.

Bên cạnh vấn đề về năng lực xét nghiệm, bản thân quy trình xét nghiệm tại Nga cũng được cho là dẫn đến tỉ lệ kết quả dương tính thấp.

Trong khi các nước có dịch bùng phát như Trung Quốc và Hàn Quốc tiến hành hàng nghìn xét nghiệm mỗi ngày và đến nay từng bước kiểm soát được dịch COVID-19 lây lan, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) khuyến cáo các nước "nhanh chóng xét nghiệm bất kỳ ca nghi nhiễm nào" và "cách ly ngay lập tức".

"Đó là những biện pháp đã giúp ngăn chặn sự lan truyền [COVID-19] tại Trung Quốc, chứ không phải những hạn chế đi lại lớn và phong tỏa," tiến sĩ Bruce Aylward, chuyên gia cao cấp của WHO, trả lời tạp chí New Scientist ngày 16/3.

Các chuyên gia y tế cũng nêu quan ngại về tiêu chí phân loại đối tượng xét nghiệm của Nga, chỉ bao gồm những người phát hiện triệu chứng và những người có lịch sử di chuyển đến những nơi có dịch - như Iran và Italy - trong vòng 14 ngày trước khi nhập cảnh Nga.

Ông Alexei Kurinny ngày 17/3 nói rằng chính sách kể trên là một sai lầm, đề cập những bài học từ Trung Quốc và Hàn Quốc.

Alexander Chepurnov, nhà virus học từng đứng đầu chương trình nghiên cứu ebola tại Vektor, nói trên tờ Siberian Times: "Tôi không thể tìm thấy bất kỳ cách giải thích nào [về số ca xác nhận nhiễm COVID-19 thấp tại Nga] và đó là lý do tôi thấy nghi ngờ."

"Điều đáng lo ngại, theo quan điểm của tôi, là tại sao [nhà chức trách] không lấy mẫu xét nghiệm của tất cả những người có [triệu chứng] viêm phổi."

Rospotrepnadzor thông báo vào chiều ngày 17/3 rằng kể từ thời điểm này, Nga sẽ xét nghiệm tất cả những người trở về từ châu Âu trong vòng 2 tuần trước đó, bất kể có triệu chứng lây nhiễm hay không.

Bên cạnh đó, cũng có những lo ngại về khả năng tiếp nhận bệnh nhân của các bệnh viện. Trang Meduza báo cáo rằng các bệnh viện ở St. Petersburg đã đạt đến giới hạn, trong khi thị trưởng Moskva Sergei Sobyanin trình bày với tổng thống Putin rằng thành phố sẽ xây dựng bệnh viện mới trong vòng 1 tháng để tiếp nhận các bệnh nhân COVID-19.

Thống đốc vùng Kaliningrad ông Anton Alikhanov nói với Moscow Times rằng chính quyền địa phương sẽ thuê một khách sạn để đáp ứng nhu cầu cách ly khoảng 200 người. Vùng này đã xác nhận 5 trường hợp nhiễm COVID-19.

Theo ông Alikhanov, tình hình "căng thẳng nhưng có thể kiểm soát được".