Máy bay không người lái tầm cao RQ-180 do hãng Northrop Grumman chế tạo là một máy bay trinh sát không người lái chiến lược tàng hình của Mỹ, thường được sử dụng cho các nhiệm vụ trinh sát trong những vùng trời khu vực tranh chấp. Cho đến năm 2019, không có bất cứ hình ảnh hoặc tuyên bố nào về nó được công bố, nhưng ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy sự tồn tại của RQ-180 và việc nó đã được sử dụng bình thường trên tuyến trước.
Mới đây, Aviation Week đã tiết lộ tin vào năm 2019 Không quân Mỹ đã thành lập Phi đội Trinh sát số 74 tại Căn cứ Không quân Beale AFB ở California để vận hành ít nhất là từ xa UAV bí mật RQ-180. Trên phù hiệu của binh sĩ đơn vị này có thêu hình một con dơi lớn màu trắng, điều này hoàn toàn trùng khớp với biệt danh "White Bat" trong thông tin của truyền thông về RQ-180.
RQ-180 thường hoạt động vào ban đêm để tránh bị phát hiện bằng mắt thường (Ảnh: Chinatimes).
Theo tin của The Drive và The National Interest ngày 18/11, RQ-180 trước đây đã xuất hiện trên vùng trời California, Nevada và Philippines, và đây dường như là một gợi ý chính thức rằng chiếc máy bay do thám không người lái tàng hình tuyệt mật này sắp được công khai. Về phía Trung tâm Vũ khí ưu việt của Không quân Mỹ (PACE), cũng đã trực tiếp cung cấp thêm bằng chứng cho thấy điều này có thể sắp diễn ra.
Đó là một video có tiêu đề "Heritage Today — ISR And Innovation” (Di sản Ngày nay - ISR {tình báo, trinh sát và giám sát} và Đổi mới) cho thấy sự phát triển của các nhiệm vụ "tình báo, trinh sát và giám sát" (ISR) của Không quân Mỹ trong vài thập kỷ qua.
Ở cuối phim, một chiếc máy bay trinh sát không người lái RQ-4 Global Hawk bay vút lên không trung, và lời tường thuật trong phim mạnh dạn tuyên bố "những con dơi trắng đã thay thế thời của khí cầu và máy bay có cánh." Phân tích chỉ ra rằng lời tường thuật và hình ảnh cụ thể có thể coi là chứng cứ hiện thực nhất cho thấy RQ-180 sắp được xuất hiện chính thức.
Sau đó, màn hình lập tức thay đổi, xuất hiện hình ảnh một chiếc máy bay không người lái tàng hình cao không tầm xa có cánh bay, giống hệt chiếc RQ-180 được Aviation Week tiết lộ trước đó.
Mọi thông số về nó hiện vẫn đang được giữ bí mật. Theo những thông tin ít ỏi trên truyền thông, RQ-180 là máy bay sử dụng công nghệ tàng hình có hình dạng cánh dơi, sải cánh 40m, hoạt động ở độ cao 18km, đã được Không quân Mỹ đưa vào sử dụng từ 2015.
Theo một thông tin trên tờ Aviation Weekly và sau đó được xác nhận bởi nhiều nguồn tin, biệt danh của máy bay, cho dù không chính thức, là "Great White Bat" và "Shikaka". (Shikaka là tên của một con dơi trắng linh thiêng hư cấu, trung tâm của cốt truyện trong bộ phim hài "Ace Ventura 2" năm 1995 của Jim Carrey).
RQ-4 Global Hawk - UAV trinh sát chiến lược của Mỹ đã hoạt động 20 năm sẽ được RQ-180 thay thế (Ảnh: Chinatimes).
Trên thực tế, máy bay không người lái tàng hình RQ-180 đã được giới quân sự thế giới biết đến từ lâu, nhưng sau khi phát triển thành công, nó chỉ nhiều lần bay trên "Khu vực 51" bí ẩn và quân đội Mỹ không công bố tin tức cùng hình ảnh về sự tồn tại của nó.
Một chiếc RQ-180 đã được chụp ảnh tại vùng trời Philippines vào tháng 9 vừa qua. Theo yêu cầu tác chiến, nó không nên bay vào ban ngày, vì khí thải của động cơ sẽ tạo thành “luồng khói” ở độ cao lớn, có thể được nhìn thấy bằng mắt thường và có thể đánh mất ưu thế tàng hình. Người ta ước tính rằng có vẻ khi đó quân đội Mỹ đã cố tình làm điều này.
Chiếc RQ-180 bị phát hiện ở Philippines hồi tháng 9/2021 (Ảnh: 163.com).
Loại máy bay trinh sát không người lái chiến lược quen thuộc nhất của quân đội Mỹ cho đến nay là RQ-4 Global Hawk. Loại máy bay trinh sát chiến lược không người lái tầm cao này đã phục vụ trong quân đội Mỹ 20 năm và tham gia vào các chiến dịch quân sự lớn như Chiến tranh Afghanistan và Chiến tranh Iraq. Cho đến nay, nó vẫn đang tiến hành các hoạt động do thám chiến lược đối với các quốc gia khác.
Tuy nhiên, RQ-4 Global Hawk đã được thiết kế từ rất sớm; tuy có các đặc điểm hành trình xa, bay lâu và các thiết bị trinh sát có độ chính xác cao, nhưng tốc độ chậm và khả năng ẩn náu kém, khiến nó khó thoát khỏi bị hệ thống phòng không của của các cường quốc quân sự tầm trung bắn hạ.
Vào tháng 6/2019, một chiếc RQ-4C của Hải quân Mỹ đã bị một tên lửa phòng không của Iran bắn hạ trên Eo biển Hormuz ... Hệ thống điều khiển ở mặt đất và hỗ trợ hậu cần của máy bay này phức tạp đến mức Đức mua một chiếc RQ-4 Global Hawk đã được cho nghỉ hưu, đưa bảo tàng hàng không như một vật triển lãm vĩnh viễn mà chưa thực hiện bất cứ một phi vụ nào.
Chiếc RQ-4 Đức mua chưa bay giờ nào đã bị kéo vào bảo tàng (Ảnh: 163.com).
Do sự phổ biến trên toàn cầu của các hệ thống phòng không tầm xa tiên tiến như S-300, S-400, v.v., tỷ lệ sống sót trên chiến trường của RQ-4 Global Hawk là rất thấp. Quân đội Mỹ đã lên kế hoạch cho nghỉ hưu toàn bộ các máy bay trinh sát chiến lược này. RQ-180 sẽ được thay thế hoàn toàn với tư cách là lực lượng trinh sát chiến lược chủ lực trong năm nay.
RQ-180 áp dụng cách bố trí khí động học cánh bay tương tự như máy bay ném bom tàng hình B-2, không chỉ cải thiện khả năng tàng hình mà còn có khả năng cơ động ở độ cao tốt hơn so với RQ-4 Global Hawk vì loại này sử dụng cánh mảnh mai, mặc dù ở trong không khí loãng nhưng độ nâng đã được cải thiện (tương tự như U-2).
Tuy nhiên, kiểu thiết kế cánh này rất mỏng manh, dẫn đến khả năng cơ động rất kém, nếu bị radar điều khiển hỏa lực của tên lửa đất đối không khóa, gần như không có khả năng thoát hiểm.
Trong khi bố trí khí động học của cánh và thân máy bay rất tốt, hộp cánh rất chắc chắn. Nó có thể thực hiện một số thao tác cơ động ở độ cao, rõ ràng là mạnh hơn nhiều so với RQ-4 Global Hawk "chỉ chờ bị đánh”. Ngoài ra, không gian trống bên trong bố trí cánh máy bay lớn hơn, có thể lắp nhiều thùng nhiên liệu rời, giúp cải thiện đáng kể tầm hoạt động của RQ-180.
Anten radar có diện tích lớn của Trung Quốc chuyên dùng phát hiện máy bay tàng hình (Ảnh: 163.com).
Các thiết bị trinh sát khác nhau của RQ-180 chắc chắn tốt hơn RQ-4 Global Hawk. Nó có khả năng tàng hình cao và các thiết bị trinh sát được nâng cấp thêm. Khả năng chiến đấu của RQ-180 White Bat sẽ được cải thiện rất nhiều và cũng sẽ trở thành kình địch của các hệ thống phòng không các nước.
RQ-180 tuy rất tiên tiến nhưng không phải khó bị phát hiện, hiện các quốc gia đã nắm vững thiết kế máy bay kiểu cánh dơi đều có khả năng phát hiện ra nó. Truyền thông Trung Quốc mới đây đã đăng tải hình ảnh một dàn radar có anten diện tích lớn tương đương sân cầu lông, được cho là chuyên dùng để phát hiện máy bay tàng hình.
Phù hiệu mang hình con Dơi màu trắng của Phi đội Trinh sát số 74 Không quân Mỹ (Ảnh: 163.com).
Đối với các quốc gia có khả năng chống lại máy bay tàng hình, khi số lượng máy bay chiến đấu tàng hình tăng lên trong vài năm tới, cũng sẽ tăng cường xây dựng các hệ thống chống tàng hình để tạo thành một mạng lưới phòng không chống tàng hình toàn diện và hiệu quả bao phủ vùng trời, sau đó cùng với vệ tinh, máy bay báo động sớm ... tạo thành hệ thống tác chiến chống tàng hình. Có như thế mới có thể phòng thủ hiệu quả trước sự xâm nhập của máy bay tàng hình.