Đại dịch Covid-19 được giới chuyên gia đánh giá là liều thuốc thuốc thử đối với khả năng "sinh tồn" của hầu hết các ngành, doanh nghiệp, trong đó có các doanh nghiệp khởi nghiệp. Nhiều người quan niệm trong nguy có cơ, dịch Covid-19 là cũng là một cơ hội để startup và tạo nên sự khác biệt.
Đồng tình với quan điểm này, trong một buổi hội thảo do Shark Tank tổ chức cách đây không lâu, Chủ tịch Nexttech Nguyễn Hòa Bình hào hứng chia sẻ:
“Là một tập đoàn chuyên startup, “ổ chuyên startup”, cũng rất may chính vì văn hóa, môi trường đó mà chúng tôi luôn giữ được tinh thần khởi nghiệp. Đời startup nay đây mai đó lúc nào cũng đứng trước bờ vực thất bại. Chính vì vậy chúng tôi đã quen với tình trạng chông chênh rồi. Khi dịch bệnh đến thì “À, thời cơ đây rồi, cơ hội đây rồi. Đây là cơ hội để thị trường, khách hàng người ta bất mãn với những mô hình cũ và sẽ chuyển qua các mô hình mới. Đấy là mảnh đất sống của startup”.
Cả thế giới không ai lường được đại nạn như Covid. Bài học để chúng ta luôn duy trì tinh thần mãi mãi tinh thần khởi nghiệp ở trong doanh nghiệp. Sẵn sàng duy trì chi phí cố định thấp, chi phí biến đổi cao để lúc nào chúng ta cũng có thể cắt giảm được. Duy trì văn hóa sáng tạo, luôn xoay chuyển tình thế”.
Một điều thú vị là tham dự panel trao đổi cùng Shark Bình có Chủ tịch Thế giới di động Nguyễn Đức Tài và ông Nguyễn Bá Quỳnh, Tổng Giám đốc Global Cybersoft – thành viên Tập đoàn Hitachi Consulting. Trước chia sẻ tích cực của shark Bình, ông Nguyễn Đức Tài phải lên tiếng vì có phần lo lắng.
Ông Tài nói: “Có cái này Tài muốn chia sẻ là hồi nãy nghe anh Bình nói về “đây là lúc khởi nghiệp này kia thấy hơi lo”. Vì cách đây mấy ngày có đứa cháu nó lên hỏi, “Cậu ơi tư vấn cho con ít, con muốn khởi nghiệp này kia”.
“Thôi thôi mày về đi làm thuê vài năm nữa rồi tính. Đợi qua mùa này đi. Mùa này mấy ông bự tiền nặng túi còn không dám móc ra nữa. Mày tiền cỏn con móc ra rồi vợ con mày đi ở đâu? Thôi mày về làm thuê thời gian nữa đi. Chỉ sợ là cổ xúy cho khởi nghiệp vào lúc này. Tất nhiên trong ngành anh Bình, ngành software thì Tài không rành nhưng trong những ngành khác đây là lúc những thằng tiền nhiều còn đang run tay khi móc ra nữa. Vậy tiền mỏng lét móc ra lúc này thì mày cũng liều gớm ha.”
Bất ngờ trước ý kiến phản biện của chủ tịch Thế giới di động, shark Bình đưa ra lập luận phản bác. Chủ tịch Nexttech chia sẻ:
"Tôi thì hơi phản bác lại một chú ý kiến của anh Tài. Thứ nhất với như tôi đã nói. Với startup đã nhỏ rồi thì lúc mà đối thủ to hơn họ đang run tay thì mình phải khôn khéo mình tìm cách để bứt phá để rút ngắn khoảng cách. Lời khuyên của tôi cho cháu anh Tài ví dụ: "Cậu già rồi. Cái ngành cậu làm thì nó là ngành kinh tế sờ soạng (nghĩa là người ta phải đến cửa hàng, sờ vào đấy) mà thời bây giờ là của nền kinh tế không chạm và có rất nhiều mô hình kinh doanh mới có thể giúp chúng ta bứt phá lên.
Đặc biệt trong thời Covid vừa rồi. Lấy một ví dụ tôi tham khảo ở thị trường Trung Quốc đó là món bán hàng rất mới: Livestream. Ở bên Trung Quốc thậm chí Jack Ma cũng lên mạng livestream bán son. Một bà lão 80 tuổi livestream bán ổn. Bất động sản như anh Hưng cũng livestream bán nhà. Và các công ty khoa học công nghệ cũng lên mạng livestream bán tên lửa. Đó là điển hình của nền kinh tế không chạm. Trong thời Covid, nền kinh tế không chạm đã biến internet Trung Quốc thành một cái chợ. Rất châu Á. Người Trung Quốc rất thích sự ầm ĩ, ồn ào, sôi động, cảm xúc, bấm phát là mua ngay. Cái hình thái bán hàng kiểu đó đang là xu hướng cực lớn với nền kinh tế sờ soạng".
Không chỉ lấy ví dụ từ nền kinh tế số tại Trung Quốc để bảo vệ quan điểm, shark Bình còn lấy ngay dẫn chứng từ chính sự thành công của Thế giới di động. Chủ tịch Nexttech cho rằng:
“Theo tôi quan sát anh Tài khởi nghiệp cách đây 15 năm. Tại thời điểm đó tôi cũng khởi nghiệp sàn thương mại điện tử (TMĐT) LÀ chodientu sớm hơn Shopee về sau này. Tôi thấy rằng Thế giới di động (TGDD) thành công một trong những điểm nhấn quan trọng nhất là nhờ TMĐT, nhờ ứng dụng công nghệ. Tại thời điểm đó ai ai cũng vào TGDD để tra giá sau đó mới thành phong trào lan ra thành cửa hàng. TGDD đã quá thành công với TMĐT và phần TMĐT của TGDD đã đạt tới ngưỡng của mô hình bán hàng truyền thống tại website”.
Shark Bình cho rằng TMĐT hiện có nhiều hình thái và đến Jack Ma còn lên mạng livestream bán hàng. Vi doanh nhân này cũng đùa rằng lời khuyên cho cháu ông Tài là nghỉ việc đi và học livestream bán hàng, đồng thời không quên giới thiệu về học viện livestream bán hàng của Nexttech.
Trước những lập luận của shark Bình, chủ tịch Nguyễn Đức Tài lấy ví dụ minh họa về việc từng có một ông lớn bán lẻ tại Trung Quốc từng sang Thế giới di động để học hỏi. Vấn đề của doanh nghiệp Trung Quốc này là tỷ lệ tiền thuê mặt bằng so với doanh thu từ 20-25% trong khi con số này của Thế giới di động chỉ dưới 2%.
“Với tỷ lệ chi phí thuê mặt bằng/doanh thu như vậy bảo đảm chắc chắn sẽ rẻ hơn chi phí logistics của các bạn đang làm TMĐT hiện nay. Bách Hóa Xanh cũng làm online và tiền logistics để có thể giao 1 túi hàng đang chiếm khoảng 10% doanh thu. Với cuộc chơi một ông bỏ ra 2% cho tiền thuê mặt bằng và một ông bỏ tiền cho DC, logistics và khuyến mãi thì cuộc chơi này không có hồi kết. Chỉ có khi nào ai đó rút máu khỏi thì các bạn TMĐT bị chết bất đắc kỳ tử thôi. Nhiều bạn cũng bị rút máu giữa chừng lắm rồi.
Giờ TGDD vận hành một cái shop hoành tráng như vậy chi phí đang dưới 8% doanh thu thì các bạn có khả năng tin rằng các ông TMĐT có khả năng giao hàng đến nhà khách hàng chi phí dưới 8% không? Bình chắc nắm rõ được con số này. Cái đó nhiều số nằm mơ của các ông TMĐT.”, ông Nguyễn Đức Tài chia sẻ thêm.
Đồng tình với quan điểm thận trọng của chủ tịch Nguyễn Đức Tài, ông Nguyễn Bá Quỳnh cho rằng có khoảng 90% các startup sẽ thất bại. Và startup là trò chơi của các nhà đầu tư cho nên cần cẩn thận. Nhà đầu tư là người lèo lái xu hướng thị trường và họ là người luôn được lợi cho dù startup có thất bại hay thành công. Điểm thứ 2 theo ông Quỳnh nhận định là startup công nghệ có chu kỳ.
“Bản chất startup là đẻ ra các ý tưởng và những nhà đầu tư sẽ đi tìm kiếm ý tưởng. Trong 100, 1000 hay 1 triệu ý tưởng họ chọn ra 1-10 ý tưởng và họ đầu tư. Và phần còn lại là fail. Quý vị có một ông cậu như anh Tài rất là tốt, cứ mạnh dạn startup đi nhưng quý vị mà không có được người tài trợ cho mình nguồn tiền đủ để đập đầu vào đá thì nên cẩn trọng. Và thông thái nhất là quý vị nên nhìn thấy chu kỳ. Tương tự như bất động sản thì startup có chu kỳ. Chu kỳ Việt Nam chậm hơn thế giới 5-10 năm. Như anh Tài đã startup thành công khuyên là không thì nên cố gắng chờ xíu đi.”, ông Quỳnh chia sẻ.
Chốt lại màn tranh luận, shark Bình lấy dẫn chứng một startup phát triển mạnh mẽ trong bối cảnh Covid-19 là Zoom. Tuy nhiên chủ tịch Nexttech cho rằng thông điệp của mình là phải startup với một hình thái mới, còn nếu chưa có long mạch thì không nên startup.