Trong đời sống tinh thần của người Việt, nén hương trên bàn thờ không đơn thuần là một nghi thức quen thuộc mà còn là biểu tượng của sự kết nối giữa các thế hệ, giữa người đang sống với tổ tiên, thần linh. Từ mùng 1, ngày Rằm cho tới lễ Tết, giỗ chạp, thắp hương được xem như cách gửi gắm lòng thành, lời cầu mong bình an, thuận hòa cho gia đình.
Không chỉ ở Việt Nam, nhiều quốc gia Á Đông như Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản cũng coi hương khói là “sợi dây vô hình” nối con người với cõi linh thiêng. Chính vì vậy, bất kỳ hiện tượng bất thường nào xảy ra với bát hương, chân hương – dù chỉ là một đốm lửa nhỏ – cũng dễ khiến nhiều người không khỏi băn khoăn, thậm chí lo lắng về những ẩn ý phía sau. Việc chân hương bị cháy hay bát hương bất ngờ bốc cháy được xem là 1 ví dụ điển hình.
Ảnh minh hoạ
Vì sao bát hương, chân hương bất ngờ cháy?
Theo góc nhìn khoa học thực tiễn, không thể khẳng định chân hương hay bát hương đang được thắp tại gia đình, bất ngờ bốc cháy là báo hiệm điềm gì đó cho gia chủ. Các chuyên gia nhấn mạnh, nguyên nhân phổ biến nhất khiến bát hương bốc cháy là do tàn nhang tích tụ quá dày. Khi gia đình thắp nhang thường xuyên nhưng ít tỉa chân hương, lớp nhang khô bên trong bát hương có thể âm ỉ cháy. Chỉ cần cắm thêm một nén nhang mới hoặc gặp gió lùa, lửa sẽ bén nhanh và tạo cảm giác “bát hương tự cháy”.
Các chuyên gia an toàn cháy nổ từng cảnh báo trên báo chí rằng tàn hương, tro nhang là vật liệu rất dễ bắt lửa, đặc biệt khi bàn thờ đặt gần cửa sổ, ban công hoặc khu vực thông gió mạnh. Dưới góc độ khoa học, đây là hiện tượng vật lý thông thường liên quan đến nhiệt độ và vật liệu khô.
Bát hương bốc cháy là do tàn nhang tích tụ quá dày (Ảnh minh hoạ)
Tuy nhiên, xét trên khía cạnh văn hoá, tín ngưỡng và tâm linh, nhiều chuyên trang Trung Quốc cũng đưa ra các quan điểm như sau. Cụ thể, số bài viết đăng tải trên nền tảng Baidu cho biết, người Hoa gọi hiện tượng hương trong lư hương tự cháy là “发炉” (phát lò), thường được hiểu là tín hiệu linh khí hoặc sự “đáp lại” của bề trên. Dù vậy, chính các tác giả cũng nhấn mạnh đây là cách lý giải mang tính tín ngưỡng, không thay thế cho việc nhìn nhận nguyên nhân thực tế.
Khi bát hương bốc cháy, nên xử lý ra sao?
Các khuyến cáo an toàn đều thống nhất rằng, việc đầu tiên cần làm là giữ bình tĩnh và xử lý lửa kịp thời. Gia chủ nên dập lửa bằng khăn ẩm, cát hoặc nước, tránh thổi mạnh vì có thể khiến lửa bùng lên. Sau đó, cần lau dọn khu vực bàn thờ, tỉa bớt chân nhang và loại bỏ hoàn toàn tàn hương cũ để tránh cháy âm ỉ tái diễn.
Về lâu dài, các tài liệu hướng dẫn an toàn đều khuyên gia đình nên nên tỉa chân nhang định kỳ, không chờ đến cuối năm; hạn chế thắp quá nhiều nhang cùng lúc; đặt bàn thờ ở vị trí thoáng nhưng tránh gió lùa mạnh và xa vật liệu dễ cháy. Những biện pháp này vừa đảm bảo an toàn, vừa giúp việc thờ cúng gọn gàng, trang nghiêm hơn.
Ảnh minh hoạ
Bát hương bốc cháy, suy cho cùng, phần lớn không phải dấu hiệu huyền bí mà là hệ quả của thói quen sinh hoạt quen thuộc. Nhìn nhận tỉnh táo, cẩn trọng trong thờ cúng và ưu tiên an toàn vẫn là cách ứng xử phù hợp nhất để giữ trọn sự an tâm cho mỗi gia đình.
Thông tin mang tính chất tham khảo, chiêm nghiệm