Liên minh chống khủng bố do Mỹ lãnh đạo và các chiến binh người Kurd trong tổ chức SDF ở đông bắc Syria tuyên bố sẽ tiêu diệt hoàn toàn tổ chức khủng bố Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) tại những vùng đất có dân cư mà chúng kiểm soát sau chiến dịch quân sự được cho là cuối cùng ở hữu ngạn sông Euphrates thuộc tỉnh Deir Ezzor.
Các hoạt động quân sự nhằm vào các thị trấn mà IS kiểm soát chỉ thật sự diễn ra sau một quá trình chuẩn bị chậm chạp mà không thể lý giải. Và kết quả trên chiến trường cho thấy các lực lượng Mỹ và người Kurd có rất ít chiến thắng thật sự sau những trận đánh đẫm máu giành giật từng thị trấn, làng mạc của IS.
Vào trung tuần tháng 10, chiến dịch đã vấp phải một vấn đề nghiêm trọng.
Ngày 11/10, sau vài ngày bão cát cản trở tầm nhìn dẫn tới hạn chế sự hỗ trợ của không quân Mỹ cho các lực lượng mặt đất của người Kurd, IS đã tổ chức một đợt phản công lớn vào ngày 11/10.
Các xe bom chứa đầy thuốc nổ mạnh đã thổi bay các trạm kiểm soát của lực lượng SDF, sau đó các đơn vị xung kích của IS đã đánh mạnh cắt đứt các tuyến tiếp vận.
Diễn biến trở nên nguy hiểm hơn khi kịch bản này tái diễn một số làng và thị trấn với việc IS bắt sống một số tù binh SDF.
IS bắt sống một số tù binh SDF tại al-Bahra, tả ngạn Euphrates.
Vào ngày 12/10, các nhóm du kích của IS đã đột kích một trại tị nạn dành cho dân địa phương mà liên minh do Mỹ dẫn đầu thiết lập gần Al-Bahrah.
Khoảng 130 gia đình người tị nạn với ước tính 700 người đã bị IS bắt cóc và đưa đến Hajin, một thị trấn nhỏ ở phía bắc của khu vực IS kiểm soát (Hajin hiện tại được coi là thủ đô tạm thời của IS).
Thông qua các hội đồng bô lão Arab địa phương, IS đã yêu cầu thương lượng với liên minh do Mỹ lãnh đạo về việc trao đổi con tin lấy tù binh IS.
IS cũng yêu cầu liên minh phải cung cấp thực phẩm và y tế ngay lập tức để đổi lấy 90 phụ nữ bị bắt cóc mà không thuộc các gia đình kể trên. Sau khi yêu cầu của IS đã bị Liên minh từ chối, IS đe dọa sẽ giết 10 con tin mỗi ngày trừ khi các yêu cầu của chúng được đáp ứng.
Trong bài phát biểu tại sự kiện Valdai ngày 18/10, Tổng thống Nga Putin đã đề cập đến tình hình tại tả ngạn Euphrates:
"Chúng ta thấy rõ những chuyện xảy ra tại tả ngạn của sông Euphrates. Chúng ta đều biết rằng lãnh thổ này nằm dưới sự bảo trợ của các đối tác người Mỹ. Còn họ thì dựa vào lực lượng vũ trang người Kurd.
Nhưng rõ ràng họ đang để xảy ra một vấn đề: IS vẫn hoạt động và gần đây đã bắt đầu mở rộng phạm vi ảnh hưởng. Chúng bắt 130 gia đình làm con tin với gần 700 người.
Tôi nghĩ ít người có mặt ở đây biết rằng chúng (IS) đã đưa ra tối hậu thư, yêu cầu (Phương Tây) cho chúng mở rộng ảnh hưởng và cảnh báo rằng nếu tối hậu thư này không được đáp ứng, chúng sẽ bắn 10 người mỗi ngày.
Như ngày hôm kia,10 người đã bị giết. IS đã bắt đầu hiện thực hóa các đe dọa của chúng. Điều này thật đáng sợ. Tôi nghĩ đó là một bi kịch. Chúng ta cần phải làm điều gì đó để giải quyết tình hình này.
Nhưng tại sao các đồng nghiệp của chúng ta giữ im lặng? Theo thông tin của chúng tôi, có một số công dân Mỹ và châu Âu nằm trong số các con tin. Họ (Phương Tây) im lặng, một sự im lặng như thể không có chuyện gì xảy ra".
Mặc dù không quân Mỹ vẫn hiện diện trên bầu trời, nhưng không có bất kỳ cuộc không kích nào nhằm vào các chiến binh IS đang tấn công vào các vị trí của lực lượng SDF. Ảnh do chiến binh IS chụp tại mặt trận.
Không kích thì nhiều nhưng kết quả gần như không có
Từ ngày 7/10 đến ngày 13/10, theo báo cáo của liên minh thì không quân đã thực hiện 137 cuộc không kích trong 225 lần xuất kích ở Iraq và Syria.
Sau khi phải đình chỉ xuất kích vào 3 ngày (7 tới 9/10) do bão cát, tần suất xuất kích trong khu vực này lại tăng lên khoảng 20 lần mỗi ngày. Gần như tất cả các phi vụ không kích này đều nằm trong khu vực IS kiểm soát khá nhỏ dọc theo tả ngạn Euphrates.
Báo cáo cũng đề cập đến số lần không kích tại các "Hầm ngầm của IS’’ hay ‘’Mục tiêu chiến thuật của IS’’.
Nhưng các cuộc không kích thực sự có ý nghĩa hay không? Bất kỳ vị trí trống trong hoang mạc cũng có thể là ‘’Một hầm ngầm của IS’’? Và không kích một "Mục tiêu chiến thuật của IS" có thể chỉ đơn giản là ném bom gần một số chiến binh di chuyển bằng xe máy?
Bốn bản báo cáo hàng tuần cuối cùng liệt kê tổng cộng 349 cuộc không kích và 546 cuộc xuất kích nhưng không bản báo cáo nào có thông tin chính xác về thiệt hại của IS. Mặc dù số lượng cuộc không kích là lớn nhưng hoàn toàn không có bất kỳ thay đổi nào trên chiến trường.
Chiến dịch ném bom IS hiện tại nhắc chúng ta nhớ tới chiến dịch không kích của Mỹ chống IS trong những năm 2014 và 2015.
Thời điểm đó, các "Máy xúc của IS" là những "mục tiêu quan trọng" nhất mà phía Mỹ đưa ra. Người Nga cũng đã tuyên bố rằng đây là một cuộc chiến chống khủng bố giả hiệu và chứng tỏ cách mà họ thực sự tiêu diệt IS.
IS vận động tấn công lực lượng SDF ở al-Kashmar, tả ngạn Euphrates trong bão cát. Ảnh do chiến binh IS chụp tại mặt trận.
Liên minh không kích nhầm vào đồng minh SDF và mục tiêu của người Mỹ
Theo RIA (dẫn nguồn tin quân sự và ngoại giao): Hôm 16/10, hai máy bay tiêm kích F-15 của liên minh đã khai hỏa nhầm vào đơn vị dân quân người Kurd trong khi không kích IS, 6 chiến binh SDF đã thiệt mạng và 15 người khác bị thương.
Vụ việc xảy ra gần thị trấn Hajin ở tỉnh Deir Ezzor không chỉ làm gián đoạn các nỗ lực tấn công mà còn dẫn đến việc đào ngũ hàng loạt trong hàng ngũ Lực lượng Dân chủ Syria (SDF). Vụ việc đang bị nghi ngờ là do tin tình báo giả của IS cung cấp cho các điệp viên của liên minh.
Vào ngày 19/10, IS tung ra hình ảnh xử tử 5 người đàn ông ở địa phương do bị cáo buộc là gián điệp cho SDF.
Thậm chí tình hình còn trở nên tồi tệ hơn nữa, khi những chiến binh khủng bố bắt đầu mở rộng kiểm soát thêm một số vị trí trong khu vực.
Quân đội Mỹ và Pháp cung cấp hỗ trợ pháo binh cho SDF trong khi các lực lượng không quân Mỹ và Anh thực hiện các phi vụ oanh tạc vào các vị trí của IS. Nhưng dân quân thuộc SDF dường như không thể hoặc không muốn tiến hành các cuộc xung phong vào các vị trí IS.
Redur Khalil, một chỉ huy trưởng SDF nói với nhà báo AFP trong một buổi phỏng vấn:
"Các hoạt động quân sự ở Hajin sẽ mất nhiều thời gian hơn dự kiến. IS có được nhiều lợi thế từ thời tiết, bao gồm cả bão cát. Thời tiết đã giúp chúng thoát khỏi bị quan sát bằng máy bay trinh sát và phương tiện giám sát khác của Liên minh".
Cách SDF hiện thực hóa cam kết tiêu diệt IS trong khu vực này làm tăng thêm sự nghi ngờ rằng họ và người Mỹ hoàn toàn không có ý định thực sự để chống lại chúng.
Đài quan sát Syria cũng báo cáo về một loạt các vụ ám sát và các cuộc tấn công kiểu du kích chống lại lực lượng SDF do các thành viên IS lẫn trong dân nằm sâu trong khu vực SDF kiểm soát.
Bom hẹn giờ (IED) được cài đặt khắp nơi và ngoài việc gây thiệt hại cho lực lượng SDF thì cũng cản trở việc tái thiết hậu chiến.
IS có vẻ không bị giới hạn ở trong những khu vực chúng kiểm soát hiển thị trên bản đồ mà còn có các đơn vị nhỏ ẩn nấp trong dân và các thành viên IS trà trộn di chuyển vượt xa khỏi khu vực đó.
Điều này dẫn đến việc liên minh sẽ luôn trong tình trạng thiếu nhân lực để kiểm soát các tuyến tiếp vận, hạn chế hậu quả và truy quét các nhóm IS.
Sau 5 tháng rưỡi giao tranh, IS chỉ bị mất 5 dặm ở hai khu vực phía bắc và phía nam.
Tại sao các lực lượng người Kurd được trực tiếp trang bị và chỉ huy bởi Lực lượng Đặc biệt của Mỹ với yểm trợ bằng pháo binh và không kích được cho là mạnh nhất tại Trung Đông không thể đánh lui được 1-2000 tên IS hoàn toàn thiếu các vũ khí hạng nặng và không có tiếp tế từ bên ngoài?
Bản đồ so sánh khu vực IS kiểm soát 1/5...
...và so với 19/10.
Các nguồn tin của người Nga cáo buộc Mỹ không nghiêm túc trong cuộc chiến:
"Một cuộc chiến chống khủng bố giả hiệu ở khu vực phía đông Syria này đã diễn ra trong hơn 6 tháng và được Washington sử dụng để biện minh cho sự hiện diện bất hợp pháp của các lực lượng quân sự Hoa Kỳ trên đất nước này".