Sinh ra trong một xã hội gia trưởng, nơi bạo lực đối với phụ nữ vẫn diễn ra phổ biến, Wu Junhong (21 tuổi), sinh viên ngành dân dụng tại một trường đại học Thượng Hải thường tự hỏi đàn ông (bao gồm cả anh) có liên quan đến các vấn đề phụ nữ đang phải đối mặt, chẳng hạn như sự an toàn của nữ giới trong không gian công cộng.
Trong khi tìm kiếm câu trả lời từ Internet, Wu đã thấy bài đăng về một khóa học "đạo đức nam giới" trên ứng dụng nhắn tin WeChat vào đầu tháng 10. Lớp học cho biết sẽ giúp thúc đẩy sự tham gia của đàn ông vào các vấn đề giới bằng cách giúp họ nhận thức rõ hơn về những tư tưởng gia trưởng và tác động tiềm tàng của nó đối với bạn đời, con cái và chính nam giới. Wu ngay lập tức đăng ký khóa học.
"Sau khi chia tay bạn gái và chứng kiến cảnh bạo lực trên cơ sở giới nghiêm trọng (trên các phương tiện truyền thông) vào đầu năm nay, tôi muốn biết mình nên làm gì khi đối mặt với tình huống tương tự", Wu nói
Những lớp học thay đổi suy nghĩ “phong kiến” của đàn ông
Lớp học đạo đức nam giới là sáng kiến của Fang Gang, chuyên gia nghiên cứu giới, tâm lý học và thành lập dự án chống bạo lực gia đình White Ribbon.
Năm 2015, Fang bắt đầu lớp học đạo đức nam giới đầu tiên ở Bắc Kinh, mặc dù lúc đó chỉ có hai người đăng ký, cùng với một số tình nguyện viên từ White Ribbon. Khóa học được thiết kế sau khi các trường học bị cho là chỉ cung cấp chương trình dành cho nữ giới, củng cố định kiến giới vì yêu cầu phụ nữ phục tùng chế độ phụ hệ.
Học viên học kiểm soát cơn giận trong lớp học của Fang - Ảnh: Sixth Tone
Fang nói các lớp học đang cố gắng giáo dục nam giới không chỉ về vấn đề liên quan đến giới tính, mà còn xóa bỏ quan niệm truyền thống về nam tính khiến đàn ông ngại thể hiện cảm xúc - chủ yếu được coi là "dấu hiệu của sự yếu đuối" hoặc "sự ẻo lả như con gái".
Năm nay, khóa học về đạo đức nam giới được mở rộng đến Thượng Hải, Thâm Quyến và Thành Đô, nơi các nhà tổ chức khu vực có kinh nghiệm trong các lĩnh vực liên quan đến giới cũng sẽ giảng dạy khóa học.
"Đã đến lúc đàn ông phải thay đổi và sẽ được thay đổi", Fang nói. Hai tuần kể từ khi Fang quảng cáo khóa học trên Weibo vào đầu tháng này, một số ứng viên từ 17 thành phố đã nộp đơn để trở thành tình nguyện viên khu vực. 4 người đàn ông đã đăng ký tham gia các lớp học.
Dự án của Fang sẽ có khoảng 20 lớp học miễn phí bắt đầu từ tháng 1/2023 và bao gồm các chủ đề như nam tính độc hại, làm cha, chăm sóc bà mẹ, tình dục và các mối quan hệ, nhận thức về bạo lực trên cơ sở giới.
Fang nói rằng bản chất của lớp đạo đức nam giới là "khuyến khích nam giới tham gia vào các hành động hướng tới bình đẳng", đề cập đến tuyên bố được đưa ra trong hội nghị toàn cầu về quyền phụ nữ năm 1995 ở Bắc Kinh.
"Trong 20 năm qua, tôi đã thành lập White Ribbon, ra mắt vở kịch The Penis Monologues và bắt đầu workshop Good Father'. Lần này, tôi mang khóa học về đạo đức nam giới trở lại với ý tưởng: Thúc đẩy bình đẳng giới từ góc độ nam giới".
Ngoài Fang, nhà xã hội học Phương Cương (Đại học Nhân dân Bắc Kinh) cũng mở lớp trực tuyến dạy nam giới làm người chồng, người cha tốt để thúc đẩy bình đẳng giới.
Theo đó, các lớp học phi lợi nhuận được mở ra nhằm mục đích phá bỏ định kiến, thúc đẩy nam giới gắn bó hơn với gia đình cũng như trách nhiệm xã hội của họ. Người quan tâm đến vấn đề này được ông Phương đào tạo từ tháng 10 năm nay đến tháng 1 năm sau, sau đó mỗi 3 người cùng một thành phố sẽ lập nhóm giảng dạy tại nơi mình sinh sống (mỗi lớp ít nhất 15 học viên).
Sau khi đăng tin tuyển sinh từ giữa tháng 9, đến nay lớp học đã có 17 nhóm tham gia. Trong đó, ba nhóm ở Thượng Hải, Thâm Quyến, Thành Đô vượt qua phỏng vấn được chọn.
Trước đó, thầy Phương Cương từng đăng tuyển năm 2015 nhưng thời điểm đó chương trình thất bại vì chỉ có 2 người đăng ký.
Các học viên học cách chăm sóc con nhỏ - Ảnh: SCMP
“Tôi chẳng mong đợi đợt này có nhiều người đăng ký nhưng tôi nghĩ sẽ có người muốn thay đổi đi lên. Đó là lý do tôi chọn bắt đầu từ thành phố lớn nơi dân trí cao hơn. Tôi hy vọng thành phố lớn sẽ đi đầu, rồi lớp học sẽ đến các thành phố cấp thấp hơn và cuối cùng là toàn quốc”, nhà xã hội học Phương chia sẻ.
Trong lớp học, học viên sẽ học cách trở thành người chồng người cha tốt thông qua loạt hoạt động như trải nghiệm cảm giác đau đớn khi sinh, chia sẻ câu chuyện cuộc sống với nhau, xem phim rồi trao đổi suy nghĩ.
Những ý kiến trái chiều
Trong những năm qua, chủ đề về bình đẳng giới và bạo lực đối với phụ nữ đã thu hút sự chú ý của công chúng nhiều hơn bao giờ hết.
Mới đây, một vụ tấn công nhóm thực khách nữ ở thành phố Đường Sơn và các clip lan truyền về một phụ nữ bị xích làm gia tăng lời kêu gọi cải thiện môi trường an toàn cho phụ nữ. Chính những vụ lạm dụng này cũng khiến Wu đặt câu hỏi về nam tính độc hại và chế độ gia trưởng.
"Những người đàn ông này liệu có xem người khác là con người nữa hay không? Đó là suy nghĩ đầu tiên xuất hiện trong đầu khi tôi xem tin tức này. Sau đó, tôi biết rõ ràng rằng giới tính không chỉ là vấn đề giai cấp và tôi muốn làm nhiều hơn thế", Wu nói.
Vụ nhóm đàn ông tấn công phụ nữ ở Đường Sơn, Trung Quốc gây phẫn nộ trong dư luận thời gian dài - Ảnh: Weibo
Celine Sun, phụ nữ 41 tuổi đến từ Thượng Hải, đã tham gia lớp học của Fang vào năm 2015 với tư cách là tình nguyện viên của White Ribbon. Cô coi đây là cơ hội để mọi người đánh giá lại định kiến giới và tìm hiểu phát triển vai trò giới.
"Khóa học sẽ mang lại lợi ích cho toàn xã hội vì thúc đẩy xem xét lại hình ảnh nam giới và có thể giải thoát mọi người khỏi cái bẫy do định kiến giới truyền thống mang đến", Sun cho hay.
Nhưng không phải ai cũng bị thuyết phục. Một sinh viên họ Li nói rằng cô nghi ngờ liệu dự án như vậy có thể thu hút nhóm đối tượng cần được giáo dục thực sự hay không.
"Chỉ những người đã quan tâm đến bình đẳng giới mới chú ý đến những dự án như vậy. Tôi không nghĩ đó là mục tiêu cuối cùng của Fang", Li nói.
Các chuyên gia cho rằng điều quan trọng là phải giáo dục nam giới về các chủ đề liên quan đến giới tính. White Ribbon đã nhận được hàng trăm cuộc gọi từ những người đàn ông bạo hành kể từ khi tổ chức này mở đường dây nóng vào năm 2010, đồng thời cùng họ đối mặt về các vấn đề này.
"Để theo đuổi bình đẳng giới tốt hơn, điều quan trọng là phải giáo dục nam giới tham gia nhiều hơn vào mọi khía cạnh của cuộc sống hàng ngày. Khi đàn ông học cách cư xử tốt hơn, điều này sẽ tạo nên những tiến bộ đáng kể, bao gồm gia đình tốt hơn, mối quan hệ lành mạnh hơn và môi trường an toàn hơn cho phụ nữ", Feng Yuan, Giám đốc tổ chức phi lợi nhuận Weiping về quyền phụ nữ ở Bắc Kinh, nhận định.