Đó là cá chìa vôi một loài cá biển quý hiếm xuất hiện chủ yếu ở vùng biển miền Trung khiến giới sành ăn săn lùng mỗi khi vào mùa.
Cá chìa vôi (còn được ngư dân gọi là cá phóng lao) là loài cá có hình dạng được đánh giá là độc đáo bậc nhất thế giới. Cá không có hình thù giống các loại cá thông thường bởi thân hình dài, tròn như ống, da màu hồng đỏ và không trơn nhẵn như cá chình hay lươn.
Điểm đặc biệt nhất nằm ở phần vây lưng phát triển thành một đoạn xương cứng, sắc, dài bằng gang tay, chìa thẳng lên trên, trông giống dụng cụ dùng quệt vôi ăn trầu cũng là nguồn gốc cái tên "cá chìa vôi".
Cá chìa vôi.
Con cá trưởng thành có thể dài tới gần một mét, nặng vài kilogram, thậm chí có cá lớn trên 10 kg. Phần đầu cá có mỏ dài dạng ống, miệng loe ra như chiếc bình vôi tạo nên hình dáng hiếm gặp trong thế giới sinh vật biển.
Cá chìa vôi phân bố chủ yếu ở các vùng biển nhiệt đới và cận nhiệt đới, sinh sống gần các rạn san hô nơi nước trong, độ mặn ổn định.
Ở Việt Nam, loài cá này xuất hiện nhiều nhất tại vùng biển miền Trung, đặc biệt là khu vực Đà Nẵng. Trên thế giới, cá chìa vôi cũng được ghi nhận tại một số nước ở khu vực Đông Nam Á. Mỗi năm, khoảng tháng 10–11 là thời điểm cá vào mùa, ngư dân mới có thể đánh bắt được với số lượng nhất định.
Không chỉ hiếm, cá chìa vôi còn được đánh giá cao nhờ chất lượng thịt. Cấu trúc cơ thể cá khá đặc biệt khi chỉ có một trục xương sống ở giữa, phần còn lại là thịt nạc dày, chắc, ít xương dăm, vị ngọt tự nhiên. Nhờ đó, cá chìa vôi là "món ăn" được giới nhà giàu "săn lùng".
Về mặt dinh dưỡng, cá chìa vôi là nguồn cung cấp protein chất lượng cao, dễ tiêu hóa, giàu các vitamin nhóm B như B6, B12, niacin cùng nhiều khoáng chất thiết yếu như sắt, canxi, phốt pho, kẽm. Đặc biệt, loài cá này chứa lượng đáng kể acid béo omega-3, có lợi cho tim mạch, não bộ và hệ miễn dịch, trong khi hàm lượng chất béo tổng thể lại thấp, phù hợp với chế độ ăn lành mạnh. Thịt cá còn giàu collagen tự nhiên, giúp hỗ trợ sức khỏe da và khớp.
Trong y học cổ truyền, cá chìa vôi còn được gọi là hải long và được sử dụng làm dược liệu tại Việt Nam cũng như nhiều nước châu Á. Đông y cho rằng hải long có vị ngọt, tính ấm, tác động vào kinh thận, thường dùng trong các bài thuốc bổ thận, tráng dương, giảm đau lưng, hỗ trợ sinh sản và tăng cường thể trạng.
Giá trị kinh tế của cá chìa vôi cũng là yếu tố khiến thương lái ráo riết săn lùng. Trên thị trường, giá cá dao động khá mạnh, từ 250.000–400.000 đồng/kg vào mùa, nhưng với cá lớn, cá hiếm, mức giá có thể lên tới 1,4–2 triệu đồng/kg. Do bị khai thác nhiều trong khi sản lượng tự nhiên hạn chế, cá chìa vôi ngày càng trở nên khan hiếm.
Với hình dáng độc nhất, giá trị dinh dưỡng cao và giá bán "đắt xắt ra miếng", cá chìa vôi không chỉ là đặc sản của vùng biển miền Trung mà còn là một trong những loài cá đặc biệt khiến nhiều người tò mò, săn tìm, dù không phải lúc nào cũng dễ mua.
