Trong Chiến Tranh Lạnh, Mỹ đã 67 lần ném bom nguyên tử xuống quần đảo Marshall để thử nghiệm, và khi chán “chơi đùa” với vũ khí hạt nhân, họ ném xuống đây vũ khí sinh học.
Thử nghiệm xong, họ thu thập tất cả những mẫu đất nhiễm xạ từ các hòn đảo, trộn chúng với bê tông rồi đổ xuống một hố bom lớn - “sản phẩm” còn sót lại sau một vụ thử bom hạt nhân. Họ đậy lên miệng hố một cái nắp bằng bê tông, rồi đặt cho nó cái tên “The Tomb - Lăng mộ”.
Theo tờ The Los Angeles Times đưa tin, thì biến đổi khí hậu đang làm cái nắp bê tông vỡ ra; nhiệt độ Trái Đất tăng, nước biển dâng đang khiến lăng mộ mở ra, và cũng mở ra nguy cơ chất phóng xạ tràn xuống Thái Bình Dương.
Quần đảo Marshall bao gồm 29 vòng đảo san hô và 1.156 đảo lớn nhỏ. Hơn 50.000 người đang định cư tại vùng đất một thời là nghĩa địa phóng xạ. Từ năm 1946 tới năm 1958, đây là địa điểm cho quân đội Mỹ thử kho vũ khí hạt nhân của mình; ngày 1 tháng Ba năm 1954, Lầu Năm Góc cho nổ đầu đạn nhiệt hạch 15 mega-tấn tại đảo san hô Bikini.
Đây là đầu đạn hạt nhân lớn nhất mà nước Mỹ từng cho nổ.
Thiên nhiên không phải thứ duy nhất gánh chịu hậu quả, những người dân bản địa không biết sơ tán nơi đâu, chỉ biết trốn trong nhà khi những tàn dư của quả bom chết người phát nổ cách họ không đủ xa.
“Chỉ mất hai tới ba năm để phụ nữ vùng đảo này sinh ra những sinh vật không giống người”, một người phụ nữ sống tại khu vực chết chóc kể trong cuốn sách viết về quần đảo Marshall. Trẻ sơ sinh khuyết tật xuất hiện nhiều đến mức người bản địa đặt cho những sinh linh xấu số nhiều cái tên dị thường: quỷ dữ, trẻ sứa, cá marlin, chùm nho sơ sinh, …
Chính quyền Mỹ từ chối trách nhiệm, những gì họ làm là tái định cư dân cư nơi đây và xây nên Lăng Mộ để chôn đi những phụ phẩm sót lại sau những vụ nổ hạt nhân nhiều thiệt hại. Thế nhưng với mực nước biển tăng và nhiệt độ ngày một cao, Lăng Mộ ở quần đảo Marshall đang đứng trước nguy cơ vỡ tung.
Theo từng khe nứt, nước biển tràn vào để rồi cuốn ra ngoài những chất phóng xạ chưa bị phân ra hết. Mọi con nước đều chảy về biển, số nước nhiễm xạ này cũng tuân theo quy luật ấy.
Và trong một động thái không ai nghĩ tới, chính quyền Mỹ lại một lần nữa khước từ trách nhiệm, họ nói rằng Lăng Mộ nay thuộc quyền hạn quản lý của quần đảo Marshall.
“Tại sao nó lại thuộc quyền sở hữu của chúng tôi được?”, tổng thống Hilda Heine của quần đảo Marshall trả lời các câu hỏi của The Los Angeles Times. “Chúng tôi không muốn chúng, cũng không xây nên chúng. Rác rưởi nằm bên trong chúng không phải của chúng tôi, chúng là của họ”.
Trong Chiến Tranh Lạnh, Nước Mỹ thử nghiệm bom hạt nhân dưới danh nghĩa bảo tồn sự sống còn của người Mỹ, và trong quá trình ấy, họ bỏ mặc những người dân của quần đảo Marshall.
Lăng Mộ không chỉ chứa đất phóng xạ và các mảnh kim loại văng ra từ quá trình thử bom trên biển Thái Bình Dương, mà còn có 130 tấn đất chuyển tới từ bang Nevada, Mỹ. Tháng Bảy vừa rồi, các nhà nghiên cứu tại Đại học Columbia công bố kết quả nghiên cứu gây giật mình: nhiều vùng ở quần đảo Marshall còn ô nhiễm phóng xạ nặng hơn cả Chernobyl.
Tại quần đảo Marshall, mực nước biển Thái Bình Dương tăng 0,7 cm mỗi năm, tính từ 1993 tới nay. Tốc độ này nhanh hơn mức tăng trung bình của đại dương trên toàn thế giới, và tới cuối thế kỷ này, các chuyên gia tin rằng Thái Bình Dương sẽ nuốt chửng quần đảo Marshall cùng với Lăng Mộ phóng xạ.
Từng đó áp lực sẽ khiến lăng mộ chết chóc mở bung ra, và tàn dư Chiến Tranh Lạnh - thời khắc căng thẳng tột cùng trong lịch sử thế giới sẽ tiếp tục ám ảnh sự tồn vong của nhân loại.