Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Nguyễn Văn Hiện phát biểu thảo luận về Dự án Luật Đất đai sửa đổi (sáng 17/4).
Thẩm tra dự luật, Ủy ban Kinh tế cho biết, đa số ý kiến tán thành với việc tiếp tục quy định chế độ sở hữu toàn dân đối với đất đai. Một số ý kiến đề nghị thực hiện chế độ đa sở hữu đối với đất đai; có ý kiến đề nghị thực hiện sở hữu tư nhân đối với đất ở...
Phân tích bất cập trong cơ chế thu hồi đất, giá đất, ông Nguyễn Văn Hiện cho rằng, đối với những dự án phát triển kinh tế phải quan tâm lợi ích của người dân. Ngoài giá trị đền bù đất, phải có lợi ích khác nữa, bởi dân là người “góp” đất vào dự án. “Nếu có lợi ích thỏa đáng thì người ta xung phong giao đất ngay. Đằng này, góp một trăm mét đất mà không mua nổi một mét nhà thì ai mà chấp nhận được” - Ông Hiện nói.
Liên quan ý kiến đề nghị bỏ quy định thu hồi đất thực hiện các dự án kinh tế - xã hội, Bộ trưởng TNMT Nguyễn Minh Quang cho biết, cơ quan soạn thảo luật tiếp thu và chỉnh lý theo hướng rà soát để chuyển các dự án phát triển kinh tế, xã hội mà trong đó có lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng vào nhóm các dự án được Nhà nước thu hồi vì lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng.
Tuy nhiên, cơ quan soạn thảo vẫn trình hai phương án: Phương án một, giữ nguyên như dự thảo; phương án hai: Nhà nước không thu hồi đất để thực hiện các dự án phát triển kinh tế, xã hội.
Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Nguyễn Văn Hiện cho rằng, chúng ta vẫn phải thực hiện các dự án thu hồi đất để phát triển kinh tế. Nhưng phải đặt mục tiêu vì lợi ích quốc gia, công cộng lên trên chứ không phải thu hồi để phục vụ cho lợi ích cá nhân hay một nhóm nào đó.
Giá đất là vấn đề lớn. Vì giá đền bù không thỏa đáng cho nên khiếu kiện nhiều. Thế nhưng, tại điều 72 dự thảo quy định không có gì mới so với quy định hiện hành, giá đền bù vẫn là giá do nhà nước quy định tại thời điểm thu hồi. Với cơ chế đó, giá đất nông nghiệp rẻ như bèo. Tôi đi tiếp xúc cử tri ở Sơn La, ở đó mấy mét đất mới mua được một bát phở!
Phải phân loại rõ khi thu hồi đất
Theo Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Phùng Quốc Hiển, dự thảo thiếu khả thi, chưa giải quyết được thấu đáo những vấn đề đang đặt ra. Đất đai là sở hữu toàn dân, nhưng phải làm rõ câu chuyện về quyền của người dân, quyền của nhà nước.
Hiện vấn đề này chưa rõ ràng, có mâu thuẫn, nếu không được giải quyết sẽ càng dẫn đến bức xúc. Bởi vậy, Chính phủ cần làm rõ quyền của nhà nước và quyền của người sử dụng đất gắn với đất đai, tài chính như thế nào.
Một bất cập khác được các ĐB chỉ ra là tình trạng các DN lợi dụng việc quản lý đất đai lỏng lẻo cho thuê để trục lợi. “Đất của nhà nước DN mang đi cho thuê, nhưng nhà nước không thu được đồng nào mà chảy vào túi cá nhân. Những trường hợp như vậy phải có cơ chế thu hồi, trả lại đất cho nhà nước quản lý” – Ông Hiển kiến nghị.
Chủ tịch QH Nguyễn Sinh Hùng nhấn mạnh, phải phân loại rõ các trường hợp có thu hồi và không thu hồi. “Phải làm rõ ba việc: việc gì Nhà nước thu hồi, loại đất nào Nhà nước thu hồi và để làm gì, loại đất nào để làm gì thì không thu hồi... Nếu quy định chưa rõ, sau này có thực hiện thu hồi vẫn sẽ rất phức tạp” - Chủ tịch QH nói.
