Những năm gần đây, tại Hải Phòng người dân đổ xô về nghĩa trang Cựu Viên (phường Bắc Sơn, quận Kiến An, Hải Phòng) để tìm mua bằng được một suất đất ưng ý dành cho những người đã khuất. Nếu tính cả tiền mua đất, cộng thêm xây dựng một ngôi mộ tầm trung đã ngốn chi phí tới hàng trăm triệu đồng. Còn đối với những lăng tẩm nguy nga, lộng lẫy thì tiền tỉ là chuyện thường.
Đất nghĩa trang đắt “như vàng”
Cách trung tâm TP Hải Phòng chừng 10km, nghĩa trang Cựu Viên trải rộng trên diện tích khoảng 10ha, nằm dọc theo chân núi Cựu Viên (phường Bắc Sơn). Đặt chân tới “thành phố” người âm, chúng tôi như bị choáng ngợp bởi sự lộng lẫy, nguy nga, tráng lệ của những lăng tẩm dành cho người đã khuất. Nghĩa trang được quy hoạch một cách rất quy củ, bài bản, đường đi lối lại được trải nhựa rộng rãi. Hầu hết các ngôi mộ được xây dựng, thiết kế theo kiểu lăng tẩm, điện đài. Một điều dễ nhận thấy khi tới thăm nghĩa trang này là sự phân khu rất rõ ràng giữa tầng lớp “bình dân” và những gia đình có điều kiện.
Một ngôi mộ bình thường được xây dựng từ 40-50 triệu đồng. Còn đối với những gia đình có tiền, họ sẵn sàng bỏ ra tiền trăm, thậm chí tiền tỉ để xây dựng cho người đã khuất những lăng tẩm, điện đài, thiết kế rất công phu. Có những ngôi mộ được làm hoàn toàn bằng đá xanh, chạm trổ cầu kỳ, xung quanh bài trí linh vật bằng đá rất mỹ thuật.
Theo tìm hiểu của PV, năm 2001, trước tình trạng nghĩa trang Cựu Viên bị quá tải, UBND quận Kiến An đã có đề án quy hoạch, tôn tạo. Đặc biệt, chỉ tiếp nhận những trường hợp là người địa phương được an táng tại nghĩa trang Cựu Viên. Quy định là vậy, nhưng việc mua bán đất dành cho người đã khuất ở đây vẫn bị giới “cò” thao túng.
Đi một vòng nghĩa trang, chúng tôi nhận thấy, trên tường các ngôi mộ ghi chi chít các số điện thoại, các tờ rơi của “cò” môi giới đất. Thậm chí, trên các trang mạng như: Muaban…com; raovat… “cò” cũng đăng tin quảng cáo, rao bán đối với những người có nhu cầu. Những câu mời chào rất hấp dẫn tựa: Bán 2 lô đất xây lăng mộ tại nghĩa trang Cựu Viên, diện tích 50m2, cao ráo, phong thủy miễn chê. Giá cả theo thỏa thuận, ai có nhu cầu liên hệ theo số điện thoại 098756…
Để xác thực lại thông tin, PV đã gọi vào số máy của một “cò” đất tên Hùng. Khi PV đề cập tới việc đang có nhu cầu mua một lô đất để cải táng cho người thân, từ đầu dây bên kia, “cò” Hùng quảng cáo liên hồi và xin đảm bảo sẽ lo cho gia đình từ A-Z. Khi được hỏi về giá cả, người này cho biết, đối với những suất đất ở vị trí bình thường thì dao động từ 5-7 triệu/m2.
Còn đối với những lô đất có vị trí đắc địa, vuông vắn thì lên tới 15-20 triệu/m2. Khi PV ngỏ ý chê đắt, liền bị “cò” đất nói xơi xơi rằng không hiểu giá cả thị trường. Như vậy chỉ cần nhẩm tính, kể cả tiền mua đất, xây lăng tẩm ở những vị trí đắc địa, những hộ gia đình đó đã phải tiêu tốn số tiền hàng tỉ đồng.
Vì sao “sốt đất”
Theo lời kể của người dân địa phương, trước đây nghĩa trang Cựu Viên còn có tên gọi khác là Thượng Chất (thuộc địa phận xã Lãm Hà, huyện Kiến An). Sau khi Kiến An được quy hoạch lên quận thì nghĩa trang Cựu Viên trực thuộc địa giới phường Bắc Sơn. Nghĩa trang Cựu Viên có một địa thế khá lý tưởng, mặt hướng ra sông Lạch Tray, lưng tựa vào chân núi Cựu Viên.
Ông Hoàng Văn Tú (65 tuổi, trú tại quận Lê Chân, Hải Phòng) đang dọn cỏ cho phần mộ của người thân tại nghĩa trang tâm sự: “Tôi sống cách đây khoảng 12km. Đây là phần mộ của bố mẹ tôi, được cải táng cũng đã hơn 10 năm nay rồi. Ngày ấy tôi mua có vài trăm nghìn/m2 thôi, bây giờ giá ở đây cao tới mức chóng mặt.
Nghĩa trang Cựu Viên đông nhất vào những dịp lễ, Tết. Dòng người đổ về tu sửa mồ mả cho người quá cố nườm nượp, khiến giao thông nhiều lúc tắc nghẽn. Nhiều người còn ví nơi đây như nghĩa trang trên đồi Thanh Tước (huyện Mê Linh, Hà Nội), nơi yên nghỉ của những người nổi tiếng, nghệ sỹ, nhà văn, nhà thơ”.
Trao đổi với chúng tôi, một cán bộ phường Bắc Sơn (quận Kiến An) cho biết, trước sự quá tải của nghĩa trang Cựu Viên, UBND quận Kiến An và UBND phường Bắc Sơn đã có quy định là không tiếp nhận những phần mộ di chuyển từ địa phương khác đến. Quy định là vậy, nhưng để kiểm soát được việc này thực sự là rất khó.
Bởi lẽ, nhiều gia đình đã xây sẵn lăng tẩm từ rất lâu, gặp khách, được giá là họ bán để kiếm tiền chêch lệch. Bên cạnh đó, đối với số “cò” người địa phương, khi gặp khách, họ báo cáo lên chính quyền và nhận là thân nhân để được cải táng tại nghĩa trang Cựu Viên.
