Hãng thông tấn TASS ngày 16/4 đưa tin, trên chiếc tàu thương mại MSC Aries do Iran bắt giữ vài ngày trước có công dân Nga, buộc Đại sứ quán Nga và phái đoàn ngoại giao Nga tại Cộng hòa Hồi giáo Iran vào cuộc xử lý tình hình.
Moscow đang yêu cầu Iran thả ngay công dân Nga ra khỏi con tàu bị bắt giữ.
Đặc nhiệm Iran đột kích từ trực thăng bắt giữ tàu MSC Aries ngày 13/4. Ảnh: AP
Trước đó, hôm 13/4, hãng thông tấn IRNA (Iran) cho biết, lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) đã đột kích từ trực thăng để bắt giữ tàu container MSC Aries treo cờ Bồ Đào Nha nhưng "có liên kết với Israel". Con tàu sau đó đã được kéo về lãnh hải Iran.
Hãng thông tấn AP cho biết, tàu Aries có liên kết với tập đoàn Zodiac Maritime - trụ sở tại London. Trong khi đó, Zodiac Maritime lại là một phần trong Tập đoàn Zodiac của tỷ phú Israel Eyal Ofer.
Về phần mình, Zodiac cho biết MSC đã thuê tàu Aries từ Gortal Shipping – một chi nhánh của Zodiac Maritime.
Iran công bố lý do bắt tàu
Bộ Ngoại giao Iran ngày 15/4 cho biết, tàu Aries bị lực lượng Iran bắt giữ ngày 13/4 vì "vi phạm luật hàng hải", đồng thời nhấn mạnh rằng, mối liên kết giữa con tàu này với Israel là hoàn toàn chắc chắn.
Quá trình bắt giữ đã diễn ra tại eo biển Hormuz, chỉ vài ngày sau khi Tehran tuyên bố sẽ trả đũa cuộc tấn công của Israel nhằm vào lãnh sự quán Iran ở thủ đô Damascus (Syria) ngày 1/4. Thời điểm đó, Iran cảnh báo thêm rằng, họ có thể sẽ phong tỏa tuyến đường vận chuyển quan trọng trong khu vực.
"Tàu MSC Aries đã được đưa về lãnh hải Iran do vi phạm luật hàng hải và không hồi đáp các cuộc gọi của lực lượng chức năng Iran" – Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Iran Nasser Kanaani cho hay.
MSC – công ty điều hành tàu Aries – xác nhận rằng Iran đã bắt giữ con tàu, đồng thời cho biết họ đang làm việc với "các cơ quan hữu quan" để đưa tàu trở về và đảm bảo an toàn cho 25 thành viên thủy thủ đoàn.
Cục vận tải Quốc tế đã lên án vụ bắt giữ của Iran và chỉ trích hành động đó "vi phạm trắng trợn luật pháp quốc tế, cũng như quyền tự do hàng hải".
Nga hành động khẩn giải cứu thuyền viên
Đại sứ quán Nga cho biết, tàu Aries hiện đang bị tạm giữ ở cảng Bandar Abbas, miền nam Iran. Timofey Kolchanov – công dân Nga trên tàu – là kỹ sư cơ khí cao cấp. Trên con tàu này còn có các thuyền viên là công dân Ấn Độ (17 người), Philippines, Pakistan và Estonia.
Ngay sau khi xác định có công dân Nga trên tàu, Đại sứ quán Nga đã liên lạc với chính quyền Iran để tìm hiểu thông tin chi tiết. Moscow yêu cầu Iran thả ngay công dân Nga ra khỏi con tàu bị bắt giữ. Hiện tại, Tehran chưa đưa ra thông báo nào về thời gian dự kiến sẽ thả tàu.
Ngoài Nga, Bộ trưởng Ngoại giao Ấn Độ Subrahmanyam Jaishankar cũng đã có cuộc điện đàm với người đồng cấp Iran Hossein Amir-Abdollahian và bày tỏ quan ngại về tình hình của 17 thành viên thủy thủ đoàn người Ấn Độ.
Iran đột kích bắt giữ tàu MSC Aries ngày 13/4. Nguồn: AP
Tờ bne IntelliNews (trụ sở tại Berlin, Đức) nhận định, yêu cầu của Moscow có lẽ sẽ sớm được Iran đáp ứng, bởi Nga hiện đang ở một vị thế đặc biệt, duy trì quan hệ tốt với Iran. Đặc biệt, Moscow đã phát triển mối quan hệ chặt chẽ với Iran nhằm đáp ứng nhu cầu lớn về vũ khí ở Ukraine. Hai phía cũng có mối quan hệ thương mại quan trọng.
Trước sức ép từ Moscow, hiện tại, Iran đã hứa sẽ để các quan chức Đại sứ quán Nga có quyền tiếp cận công dân nước này "trong tương lai gần".
Thông báo của phái đoàn ngoại giao Nga tại Iran ngày 16/4 cho biết: "Theo thông tin từ các cơ quan chức năng Iran, tàu Aries – trên tàu có công dân Nga Timofey Kolchanov – đã được chuyển đến cảng Bandar Abbas.
Phía Iran đã hứa sẽ cung cấp quyền tiếp cận công dân của chúng ta trong tương lai gần. Ngay khi điều này được tiến hành, các nhân viên của Đại sứ quán Nga sẽ đích thân tới thăm Timofey Kolchanov".
Phái đoàn Ngoại giao Nga lưu ý thêm rằng, thủy thủ Kolchanov đã có cơ hội nói chuyện với gia đình của mình.
Cùng ngày 16/4, Bộ Ngoại giao Nga ra thông báo cho biết, Iran hiện không đưa ra cáo buộc pháp lý nào đối với thủy thủ Nga trên tàu Aries và sẽ không ngăn cản người này trở về quê hương.
Theo người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova, Ngoại trưởng Nga-Iran đã có cuộc điện đàm trong ngày 14/4 để thảo luận về vấn đề này. Bà Zakharova đồng thời cho biết, Đại sứ quán Nga tại Tehran đang theo dõi sát sao tình hình.
Theo hãng thông tấn RBC, Kolchanov đã được cung cấp một chiếc điện thoại để trò chuyện với người thân. Đoạn ghi âm cuộc trò chuyện sau đó được kênh Telegram Mash (một kênh chuyên tin tức về Nga) công bố.
Trong đoạn băng, Kolchanov cho biết, sau khi tàu Aries bị bắt giữ, phía Iran đã cắt internet và sóng liên lạc di động, đồng thời tịch thu điện thoái cá nhân.
"Họ cung cấp điện thoại cho các thuyền viên trong 1 giờ đồng hồ, tôi gọi về nhà và nói rằng mọi chuyện vẫn ổn. Họ cho chúng tôi đồ ăn và nước uống. Vì vậy nhìn chung mọi thứ vẫn ổn trong một tình huống như vậy" – Kolchanov nói.