Chúng ta đã quen với khái niệm hộp cơm trưa hay "lunch box", với ý nghĩa là cơm mang từ nhà đến, và hầu hết mọi người đều hiểu "bento" mang ý nghĩa tương tự.
Thế nhưng, điều ấy là không đúng, bởi vì "bento" trong ý thức của người Nhật lại là cả một thế giới khác cơ.
Khác với những hộp lunch box bình thường có cơ chế "nhanh - tiện - lợi" chỉ bao gồm vài miếng sandwich hay cùng lắm là cơm trắng kèm 1 - 2 món ăn thì điểm đặc biệt của bento là sự cầu kì.
Một hộp bento chính thống sẽ được người nấu chăm chút đến từng chi tiết nhỏ nhặt, điều này thể hiện qua sự cân bằng giữa các loại nguyên liệu, độ hòa hợp của màu sắc, sự đa dạng của hương vị và dĩ nhiên, cách chúng hòa quyện với nhau.
Để nói về một hộp bento "đạt chuẩn" sẽ phải được nén chặt chẽ và không có không gian dư thừa, để khi mang đi các món ăn vẫn giữ được hình dạng ban đầu.
Theo truyền thống thì các bà mẹ sẽ là người chuẩn bị bento cho chồng và con, nhưng ở thời hiện đại, người ta có thể mua bento ở các cửa hàng tiện lợi.
Bento có nhiều loại, mỗi loại có ý nghĩa khác nhau và sau đây là 5 loại bento cơ bản mà có lẽ bạn sẽ thấy quen đấy!
Marukonouchi
Đây là loại bento khá phổ biến hiện nay, được bán trong các cửa hàng tiện lợi và siêu thị. Loại bento này thường được chia làm 2 ngăn, với một ngăn chứa cơm và ngăn còn lại đựng những món ăn kèm.
Ngày xưa, loại cơm hộp này là những phần ăn riêng được chuẩn bị cho các diễn viên và khách xem kịch Kabuki giữa lúc nghỉ giải lao. Bây giờ, nó được tiêu thụ phần lớn bởi giới công chức và nhân viên văn phòng.
Koraku
Dịch ra là "cơm trưa picnic" trong tiếng Nhật, những hộp bento Koraku thường có kích cỡ khá lớn để nhiều người cùng nhau ăn.
Người Nhật thường chuẩn bị Koraku vào mùa Xuân, khoảng thời gian thích hợp nhất để đi dã ngoại, đặc biệt là vào các lễ hội ngắm hoa đào (Hanami).
Những hộp Koraku tiêu chuẩn sẽ có cơm nắm (Onigiri) và cơm cuộn (makizushi). Ngoài ra, những món ăn kèm đều là thực phẩm thường có trong mùa Xuân như măng tre, các loại hải sản gồm hàu, vẹm xanh hay cá cơm.
Hinomaru
"Hi" trong Hinomaru có nghĩa là "thái dương", "mặt trời", nên tên hộp cơm này dịch ra là "vầng dương", hay "vầng sáng tỏa ra quanh mặt trời". Hinomaru tượng trưng cho quốc kì và biểu tượng Nhật Bản.
Hộp cơm này thể hiện đúng tinh thần người Nhật ở chỗ cô đọng giản dị, chỉ có một quả mơ chua trên lớp cơm trắng.
Ngày xưa, đây là một món ăn của người dân nghèo trong thời gian khó khăn nhất của đất nước này. Ngày nay, nó tượng trưng cho sự can trường chịu khó và lòng yêu nước.
Ngoài ra thì hộp cơm này cũng giống như một chuyện cười giữa các sinh viên trẻ ở Nhật giống mì tôm bên mình vậy. Mỗi lần thấy ai mang theo hộp cơm này là biết đứa ấy... hết tiền.
Aisai
"Ai" trong Asai có nghĩa là "tình yêu", nên từ cái tên có thể suy ra, đây là hộp cơm tình nhân, được làm từ vợ, bạn gái hay người yêu nói chung.
Những aisai bento thường được trang trí dễ thương và có các thông điệp đáng yêu, để khi người ăn mở hộp sẽ cảm thấy vui vẻ.
Tuy nhiên hầu hết các đấng ông chồng và bạn trai ở Nhật cho hay, họ ngừng nhận được những hộp cơm như vậy sau khoảng... 3 năm bên nhau.
Thay vào đó, những hộp cơm này chỉ xuất hiện như một "phần thưởng" hay "lời khen" khi họ làm được việc gì đó rất tốt đẹp.
Kyaraben
Đây là loại bento đặc biệt thường dành cho trẻ em. Kyaraben là những hộp bento có hình các nhân vật anime, manga hay thậm chí là người thật.
Món này lấy ý tưởng từ việc các bà nội trợ chia sẻ cách để khiến con mình không kén ăn, và tạo hình nhân vật mà chúng yêu thích cho hộp cơm là giải pháp hiệu quả.
Ngoài ra, đây cũng là một phong trào "ganh đua" khá nổi tiếng giữa các bà mẹ trẻ Nhật, vì vào giờ ăn trưa, nếu con mình có hộp bento đẹp nhất so với chúng bạn thì đó là một niềm tự hào to lớn đấy.