Học càng nhiều, sống càng thọ

Theo một nghiên cứu mới tại Trung tâm Lão hóa Robert N. Butler Columbia và Trường Y tế Cộng đồng Mailman thuộc Đại học Columbia của Mỹ, những người đạt trình độ học vấn cao hơn có xu hướng già chậm hơn và sống lâu hơn so với những người khác.

Dữ liệu trên lấy từ những người tham gia Nghiên cứu Tim mạch Framingham - một nghiên cứu dài hạn về hệ tim mạch tiến hành trên cư dân thị trấn Framingham, bang Massachusetts (Mỹ) từ năm 1948 và đã kéo dài 3 thế hệ.

Đây là phân tích đầu tiên kết nối mức độ học vấn với tốc độ lão hóa sinh học và tỷ lệ tử vong. Tác giả chính của nghiên cứu là Tiến sĩ, Phó Giáo sư Dịch tễ học Daniel Belsky tại Trường Y tế Cộng đồng Mailman.

Ông Daniel Belsky cho rằng, từ lâu, chúng ta đã biết người có trình độ học vấn cao hơn có xu hướng sống lâu hơn nhưng có rất nhiều thách thức trong việc tìm hiểu điều đó xảy ra như thế nào. Điều quan trọng là liệu các biện pháp can thiệp nhằm thúc đẩy trình độ học vấn có góp phần cải thiện tuổi thọ và sức khỏe hay không?

Đo tốc độ lão hóa

Để đo tốc độ lão hóa, các nhà nghiên cứu đã áp dụng một thuật toán được gọi là đồng hồ biểu sinh DunedinPACE vào dữ liệu gen được Nghiên cứu Tim mạch Framingham thu thập.

Những phát hiện mới nhất cho thấy, theo thước đo của đồng hồ biểu sinh DunedinPACE, 2 năm học thêm khiến tốc độ lão hóa chậm hơn từ 2 đến 3%. Theo nghiên cứu trước đây của Tiến sĩ Daniel Belsky về mối liên hệ của DunedinPACE với nguy cơ tử vong, tốc độ lão hóa chậm lại này tương ứng với việc giảm khoảng 10% nguy cơ tử vong trong Nghiên cứu Tim mạch Framingham.

DunedinPACE do các nhà nghiên cứu ở Columbia phát triển và báo cáo tháng 1/2022. DunedinPACE (viết tắt của Pace of Aging Comped from the Epigenome - Tốc độ lão hóa được tính từ bộ gen biểu sinh), được đo từ xét nghiệm máu. Nó hoạt động giống như một máy đo tốc độ quá trình lão hóa cơ thể của một người đang thay đổi khi họ già đi.

Lão hóa sinh học đề cập đến sự tích tụ những thay đổi phân tử làm suy yếu dần tính toàn vẹn và khả năng phục hồi của tế bào, mô và cơ quan khi chúng ta già đi. Các nhà nghiên cứu ở Columbia đã sử dụng dữ liệu từ 14.106 người trong Nghiên cứu Tim mạch Framingham trải qua 3 thế hệ để liên kết dữ liệu về trình độ học vấn của con cái với dữ liệu của cha mẹ.

Sau đó, họ sử dụng dữ liệu từ một nhóm nhỏ những người tham gia đã cung cấp mẫu máu trong quá trình thu thập dữ liệu để tính toán tốc độ lão hóa sinh học bằng đồng hồ biểu sinh DunedinPACE.

Trong phân tích sơ bộ, các nhà nghiên cứu kiểm tra mối liên hệ giữa mức độ học vấn, sự lão hóa và tỷ lệ tử vong trong một nhóm nhỏ gồm 3.101 người tham gia trong đó có thể tính toán được trình độ học vấn và tốc độ lão hóa.

Đối với 2.437 người tham gia có anh chị em, các nhà nghiên cứu cũng kiểm tra xem liệu sự khác biệt về trình độ học vấn giữa anh chị em có liên quan đến sự khác biệt về tốc độ lão hóa hay không.

Học vấn có thể thúc đẩy tuổi thọ

Nghiên cứu sinh tiến sĩ Gloria Graf tại Khoa Dịch tễ học do ông Belsky giám sát cũng là tác giả đầu tiên của nghiên cứu trên. Bà giải thích, một vấn đề chính trong các nghiên cứu như thế này là những người có trình độ học vấn khác nhau có xu hướng đến từ các gia đình có nền tảng giáo dục và có các nguồn lực khác nhau.

Để giải quyết những vấn đề trên, họ tập trung vào chênh lệch trình độ học vấn của một người so với cha mẹ và anh chị em ruột của họ. Những thiết kế nghiên cứu này kiểm soát sự khác biệt giữa các gia đình và cho phép họ tách biệt những tác động của học vấn.

Bằng cách kết hợp các thiết kế nghiên cứu trên với đồng hồ biểu sinh DunedinPACE mới, các nhà nghiên cứu có thể kiểm tra xem học vấn ảnh hưởng như thế nào đến tốc độ lão hóa.

Sau đó, bằng cách liên kết trình độ học vấn và dữ liệu tốc độ lão hóa với các hồ sơ về thời gian sống của những người tham gia, nhóm có thể xác định liệu tốc độ lão hóa chậm hơn có làm tăng tuổi thọ ở những người có trình độ học vấn cao hơn hay không.

Bà Gloria Graf nhấn mạnh, “phát hiện của chúng tôi ủng hộ giả thuyết rằng các biện pháp can thiệp nhằm thúc đẩy trình độ học vấn sẽ làm chậm tốc độ lão hóa sinh học và thúc đẩy tuổi thọ”.

Ông Belsky nói thêm, “cần có bằng chứng thực nghiệm để xác nhận những phát hiện của chúng tôi”. Theo ông, đồng hồ biểu sinh như DunedinPace có tiềm năng tăng cường các nghiên cứu thực nghiệm như trên bằng cách cung cấp kết quả có thể phản ánh tác động của mức độ học vấn đối với quá trình lão hóa khỏe mạnh trước khi xuất hiện bệnh tật và khuyết tật trong cuộc sống sau này.

Việc nâng cao trình độ học vấn có liên quan đến cả tốc độ lão hóa chậm hơn và giảm nguy cơ tử vong, bà Gloria Graf cho biết. Người có quá trình lão hóa khỏe mạnh thường nằm trong số những người tham gia có trình độ học vấn tốt hơn.

Mối liên hệ này tương tự giữa các thế hệ và giữa anh chị em trong gia đình: Anh chị em có trình độ học vấn cao hơn có xu hướng già đi chậm hơn so với anh chị em có trình độ học vấn thấp hơn.