Hoàng đế Khang Hi được đánh giá rất cao trong lịch sử phong kiến Trung Hoa, được xem là một vị hoàng đế ưu tú. Nhưng với vai trò là một người cha, sự giáo dục con cái của ông đã thất bại.
Trưởng tử Dận Thì muốn giết đệ đệ, Thái tử Dận Nhưng lập kế hoạch hại cha, con trai thứ 3 Dận Chỉ bụng đầy toan tính xấu xa, con trai thứ 4 chính là Hoàng đế Ung Chính lại càng lạnh lùng tột độ.
Làm lão sư cho hoàng tộc là điều không hề dễ dàng, bởi các hoàng tử của Hoàng đế Khang Hi hầu như phải học hành quanh năm suốt tháng, ngày nào cũng phải đọc sách, bắn tên. Đến cả sinh nhật của bản thân cũng không được phép nghỉ.
Hoàng đế Khang Hi yêu cầu rất cao ở các hoàng tử, mỗi ngày từ 3 giờ đến 5 giờ sáng là giờ đọc sách.
Lúc này cung nữ thái giám và lính canh trong Tử Cấm Thành vẫn chưa tỉnh giấc nhưng các hoàng tử đã tắm rửa xong và chuẩn bị bắt đầu một ngày mới.
Sau đó, từ 5 giờ đến 7 giờ sáng, các sư phó (thầy dạy học) sẽ giảng và giao bài tập mới cho các hoàng tử. Khoảng 7 giờ đến 9 giờ sáng, Hoàng đế Khang Hi sẽ đích thân đến kiểm tra tình hình học tập của các con.
Từ 11 giờ đến 1 giờ trưa họ sẽ được nghỉ học để dùng bữa. Kết thúc bữa ăn, các hoàng tử bắt đầu giờ học thuộc lòng từ 3 giờ chiều. Hoàng đế sẽ đến lớp kiểm tra lần 2 trong ngày và lần lượt nghe các con đọc thơ thuộc lòng.
Đến khoảng 5 giờ chiều là bắt đầu luyện võ thuật. Các hoàng tử sẽ tập bắn tên với một tấm bia giữa sân và Hoàng đế Khang Hi tiếp tục đích thân quan sát các con tập luyện.
Sau thời gian luyện bắn tên, các hoàng tử có thể quay về cung nghỉ ngơi. Như thế, họ đã phải học ít nhất 15 giờ/ngày.
Trên thực tế, các hoàng tử nhà Thanh không thật sự hạnh phúc như nhiều người đã nghĩ. Theo yêu cầu nghiêm ngặt của Hoàng đế, họ gần như không được nghỉ ngơi.
Chỉ có ngày đầu năm và sinh thần của Hoàng đế mới có thể được nghỉ nửa ngày.
Ảnh vẽ Hoàng đế Khang Hi.
Hoàng đế Khang Hi rất nghiêm khắc với các con, kết quả ông đã thu hoạch được gì? Câu trả lời là có. Mỗi người con trai của ông đều văn võ song toàn, cầm kỳ thi họa hay cưỡi ngựa bắn tên đều thành thạo.
Theo hệ thống giáo dục nhà Thanh do Hoàng đế Khang Hi khởi xướng, trong triều đại này chưa bao giờ xuất hiện vị hoàng đế bất tài nào, chỉ có người không đủ năng lực.
Tuy nhiên, sau bao nỗ lực bồi dưỡng, các con trai của Hoàng đế Khang Hi đã làm ông rất thất vọng.
Năm Khang Hi thứ 29, Hoàng đế đột ngột phát bệnh trên đường thảo phạt Cát Nhĩ Đan, ông vội lệnh cho Thái tử Dận Nhưng đến thăm mình.
Nhưng nhìn thấy vua cha bệnh nặng, Dận Nhưng không những không hỏi thăm mà còn tỏ vẻ rất vui mừng. Hắn vui vì sắp trở thành Hoàng đế.
Nhưng đối mặt với biểu cảm của Thái tử, Hoàng đế Khang Hi cảm thấy hụt hẫng và yêu cầu con trai quay về Tử Cấm Thành.
Hoàng đế Khang Hi phúc lớn mạng lớn, lần bệnh nặng đó không hạ gục được ông. Khi trở về cung, ông vẫn còn tức giận, liền hạ lệnh xử trảm hoặc bắt giam toàn bộ những người thân cận với Thái tử.
Sau khi Thái tử bị lạnh nhạt, trưởng tử Dận Thì tỏ vẻ rất phấn khởi, hắn nói thẳng với vua cha: "Dận Nhưng còn sống một ngày thì triều đình sẽ không yên bình thêm một ngày. Chi bằng con thay người giết hắn để trừ hậu họa".
Câu nói này của con trai khiến Hoàng đế Khang Hi sững sờ, ông không ngờ con trai có thể có ác ý với đệ đệ như thế.
Thêm nữa, hoàng tử thứ 3 cũng thêm dầu vào lửa, hùa theo Dận Thì. Kết quả, Hoàng đế Khang Hi khiển trách và xử phạt cả 2 người con này.
Đến tận khi mất, Hoàng đế Khang Hi vẫn không hiểu rõ gốc rễ tại sao mình nghiêm khắc giáo dục các con mà kết quả lại quá đau lòng.