Nguyên lý hiệu ứng bão kép: Tương tác dẫn đến thay đổi đường đi
Bão là một trong những hiệu ứng dữ dội nhất trong tự nhiên và hiệu ứng bão kép đề cập đến hiện tượng thay đổi đường đi do sự tương tác giữa hai cơn bão gây ra. Đằng sau hiện tượng này là những nguyên lý vật lý phức tạp và kiến thức về khí tượng học.
Hiệu ứng bão kép là hiện tượng hai cơn bão tiếp cận nhau và tương tác với nhau trong một khoảng thời gian nhất định dẫn đến đường đi của mỗi cơn bão bị thay đổi. Hiện tượng này thường xảy ra ở các vùng biển nhiệt đới như Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương. Khi hai cơn bão đến gần nhau, chúng hoạt động giống như hai cơn lốc xoáy khổng lồ và tạo thành một hệ động lực phức tạp.
Sự thay đổi đường đi của hiệu ứng bão kép là do tương tác gây ra. Khi hai cơn bão đến gần, chúng hút nhau, làm thay đổi đường đi của nhau. Sự hấp dẫn lẫn nhau này không phải là một hiệu ứng hấp dẫn đơn giản mà là một dòng xoáy được tạo ra bởi sự khác biệt về tốc độ gió và áp suất không khí giữa chúng. Thông thường, những cơn bão mạnh hơn sẽ gây ảnh hưởng lớn hơn những cơn bão yếu hơn.
Hiệu ứng bão kép đề cập đến hiện tượng hai cơn bão được tạo ra ở những khu vực tương đối gần nhau cùng một lúc. Hiệu ứng thiên tai do hiệu ứng bão kép mang lại thường nghiêm trọng hơn hiệu ứng bão đơn. Ảnh: NASA
Các nguyên lý vật lý đằng sau hiệu ứng bão kép khá phức tạp, liên quan đến nhiều yếu tố như hoàn lưu khí quyển và nhiệt độ bề mặt đại dương. Vùng nước ấm ở các vùng biển nhiệt đới có thể tạo ra sức mạnh và tăng cường sức mạnh cho các cơn bão. Khi hai cơn bão đến gần, các đám mây bão và hệ thống quay của chúng bắt đầu tương tác, gây ra những thay đổi về áp suất không khí và tốc độ gió, cuối cùng khiến đường đi của chúng thay đổi.
Những thay đổi đường đi do hiệu ứng bão kép gây ra có tác động đáng kể đến thời tiết và khí hậu vùng ven biển. Do ảnh hưởng của tương tác, đường đi của bão có thể lệch khỏi hướng ban đầu, đôi khi còn quay ngược trở lại. Điều này mang lại rủi ro và thách thức lớn hơn cho người dân và chính quyền địa phương trong phạm vi ảnh hưởng của cơn bão. Vì vậy, việc nghiên cứu, dự báo hiệu ứng bão kép trở nên rất quan trọng.
Thiên tai có thể xảy ra do hiệu ứng bão kép
Với sự gia tăng của biến đổi khí hậu toàn cầu, các cơn bão tấn công các vùng ven biển ngày càng thường xuyên hơn và hiệu ứng bão kép cũng dễ xảy ra hơn.
Hiệu ứng xảy ra như nào tùy thuộc vào kích thước của hai cơn bão. Nếu một cơn bão lớn hơn cơn bão còn lại, cơn bão lớn hơn sẽ tích tụ nhiều năng lượng hơn khi tương tác có thể gây ra sự phát triển của một cơn bão lớn hơn, hoặc khiến hai cơn bão hợp nhất thành một. Ảnh: NPR
Mưa xối xả là một trong những thảm họa thường gặp nhất trong hiệu ứng bão kép. Do lượng mưa do hai cơn bão gây ra ở khu vực tiếp cận lớn hơn lượng mưa của một cơn bão trong điều kiện bình thường và thời gian mưa kéo dài hơn nên mưa lớn đã trở thành một trong những thảm họa nghiêm trọng nhất ở các vùng ven biển.
Mưa lớn sẽ gây áp lực rất lớn lên hệ thống thủy lợi địa phương, hệ thống thoát nước đô thị có thể bị quá tải, dẫn đến ngập úng nghiêm trọng. Ngoài ra, mưa lớn còn gây ra các thiên tai thứ cấp như lũ quét, lở đất, ảnh hưởng rất lớn đến giao thông, đất nông nghiệp và đời sống của người dân khu vực xung quanh.
Bão là một loại thiên tai có sức tàn phá rất lớn, hiệu ứng bão kép là một dạng thiên tai có mối đe dọa rất lớn đến an toàn tính mạng con người và tài sản. Ảnh: Zhihu
Hiệu ứng bão kép cũng gây ra gió mạnh, một nguyên nhân chính khác gây ra thiệt hại nặng nề. Hai cơn bão trong hiệu ứng bão kép sẽ làm tăng tốc độ không khí, có thể phá hủy nhà cửa, làm hư hại các cơ sở điện và làm tê liệt hệ thống giao thông. Gió mạnh cũng có thể gây ra các hiện tượng thời tiết như mưa lớn, giông bão và mưa đá, làm trầm trọng thêm mức độ nghiêm trọng của thảm họa. Để giảm thiểu thiệt hại do gió mạnh gây ra, việc thực hiện trước các biện pháp phòng ngừa rủi ro tương ứng, bao gồm gia cố nhà cửa, sửa chữa các công trình điện, là rất quan trọng để bảo vệ tính mạng và tài sản của người dân địa phương.
Hiệu ứng bão kép (bão đôi) còn được gọi là hiệu ứng Fujiwhara là một hiện tượng xảy ra khi hai cơn bão gần nhau, quay quanh nhau và giữ khoảng cách lưu thông giữa các khu vực áp suất thấp. Hiệu ứng được đặt theo tên của Sakuhei Fujiwhara, nhà khí tượng học người Nhật Bản đầu tiên mô tả hiệu ứng này. Ảnh: Zhihu
Sóng biển cũng là một yếu tố bị ảnh hưởng bởi hiệu ứng bão kép. Nước biển dâng tại khu vực chịu ảnh hưởng của hai cơn bão cùng lúc mạnh hơn, có thể hình thành sóng lớn, gây xói mòn bờ biển nghiêm trọng và gây lũ lụt cho các vùng ven biển. Xói mòn do sóng không chỉ trực tiếp loại bỏ các bãi cát ở khu vực ven biển mà còn có thể làm hư hại các công trình và cơ sở hạ tầng gần bờ biển. Đồng thời, sóng cũng sẽ làm dâng cao mực nước thủy triều, gây lũ lụt, đe dọa nghiêm trọng đến người dân và đất nông nghiệp ở các vùng ven biển.
Để giảm thiểu thiệt hại, mất mát do hai cơn bão gây ra, việc cảnh báo sớm và ứng phó khẩn cấp trở thành một phần thiết yếu.
