Tờ WSJ tiết lộ, Sam Altman – CEO OpenAI, công ty sở hữu ChatGPT có một công việc chính và một công việc phụ. Và chỉ một trong số đó đang giúp anh trở nên cực kỳ giàu có.
Với tư cách là giám đốc điều hành và đồng sáng lập của OpenAI, người đàn ông 39 tuổi này giám sát một công ty khởi nghiệp về trí tuệ nhân tạo trị giá 86 tỷ USD đang dẫn đầu một cuộc cách mạng công nghệ. Tuy nhiên, Sam không sở hữu cổ phần nào trong nhà phát triển ChatGPT. Anh nói rằng không muốn những hào quang của cải làm hỏng sự phát triển an toàn của trí tuệ nhân tạo. Kết quả là, mỗi năm Sam chỉ nhận mức lương 65.000 USD.
Về "công việc phụ" được nhắc đến kể trên, Altman là một trong những nhà đầu tư cá nhân năng nổ và tích cực nhất ở Thung lũng Silicon, quản lý một đế chế đầu tư rộng lớn đang trở thành người hưởng lợi trực tiếp từ thành công của OpenAI. Theo tìm hiểu của WSJ, số cổ phần mà Sam kiểm soát trị giá ít nhất 2,8 tỷ USD tính đến đầu năm nay. Đáng nói, phần lớn danh mục đầu tư không được biết đến rộng rãi.
Altman và các quỹ đầu tư mạo hiểm của anh đã đầu tư vào hơn 400 công ty, theo ước tính của chính Altman, bao gồm những tên tuổi lớn như Stripe, Airbnb và Reddit. Số cổ phần này được quản lý bởi văn phòng gia đình của Sam và có giá trị cũng như quy mô tương đương với một số công ty đầu tư mạo hiểm toàn diện.
Altman đã bổ sung thêm hàng trăm triệu USD vào các công ty khởi nghiệp bằng cách vay nợ từ JPMorgan Chase - ngân hàng cá nhân gắn bó lâu năm của anh. Chiến lược của Altman được cho là rất hiếm trong số các nhà đầu tư mạo hiểm do tính chất không ổn định của hoạt động đầu tư khởi nghiệp, nơi có tỷ lệ cao các công ty trẻ phá sản. Việc gánh những khoản nợ cá nhân như vậy là một canh bạc đầy rủi ro.
Chưa kể tới việc, ngày càng có nhiều công ty khởi nghiệp của Altman kinh doanh với chính OpenAI, với tư cách là khách hàng hoặc đối tác kinh doanh lớn. Sự sắp xếp này đặt Altman vào cả hai phía của các thỏa thuận, tạo ra một danh sách ngày càng nhiều các xung đột tiềm ẩn mà cá nhân anh có thể hưởng lợi từ công việc của OpenAI.
Ví dụ, OpenAI đang đàm phán để đạt được thỏa thuận với Helion, một công ty khởi nghiệp về năng lượng hạt nhân do Altman làm chủ tịch, trong đó họ sẽ mua một lượng lớn điện để cung cấp năng lượng cho các trung tâm dữ liệu.
Công ty 11 tuổi này đang lên kế hoạch xây dựng các nhà máy điện nhiệt hạch hạt nhân, một công nghệ chưa tồn tại ở dạng có thể sử dụng được. Altman đã đầu tư 375 triệu USD vào Helion vào năm 2021, đây là tấm séc khởi nghiệp lớn nhất mà anh từng viết. Công ty khởi nghiệp này đã ký hợp đồng với Microsoft – doanh nghiệp vốn là khách hàng đầu tiên và nhà đầu tư lớn nhất của OpenAI vào năm ngoái.
Tháng trước, OpenAI đã công bố hợp tác với Reddit, trong đó họ sẽ trả tiền để đưa nội dung của trang nhắn tin lên ChatGPT và các sản phẩm AI khác. Altman và các đơn vị do anh kiểm soát sở hữu 7,6% Reddit, khiến anh trở thành cổ đông bên ngoài lớn thứ ba. Bản thân Sam từng giữ chức vụ Giám đốc điều hành của Reddit trong một thời gian ngắn vào năm 2014.
Cổ phiếu của Reddit đã tăng 10% sau thông báo này, nâng số cổ phần của Altman thêm 69 triệu USD lên 754 triệu USD. Altman không dẫn đầu các cuộc đàm phán hợp tác, OpenAI cho biết trong một bài đăng trên blog.
Các khoản đầu tư gần đây hơn của Altman đã tập trung vào các công ty muốn tận dụng sự bùng nổ trí tuệ nhân tạo do OpenAI thúc đẩy. Apex Security, trong đó Altman đã đầu tư một số tiền không được tiết lộ vào mùa hè năm ngoái, nhằm mục đích bán phần mềm an ninh mạng cho các công ty sử dụng các sản phẩm AI như ChatGPT. Anh cũng đầu tư một số tiền không được tiết lộ vào Exowatt, một công ty khởi nghiệp giải quyết nhu cầu năng lượng sạch của các trung tâm dữ liệu lớn được các công ty AI sử dụng.
Thông qua người phát ngôn, Altman từ chối bình luận về bất kỳ xung đột lợi ích tiềm ẩn nào giữa OpenAI và các khoản đầu tư cá nhân của anh.
Bret Taylor, chủ tịch hội đồng quản trị của OpenAI cho biết, Altman đã "nhất quán tuân theo các chính sách và minh bạch về các khoản đầu tư của mình".
"Sam hoàn toàn tập trung vào vai trò CEO của mình. Chúng tôi quản lý cẩn thận mọi xung đột tiềm ẩn và luôn đặt OpenAI cũng như sứ mệnh của chúng tôi lên hàng đầu", Taylor nói. "Ủy ban kiểm toán hoàn toàn độc lập của chúng tôi xem xét tất cả các xung đột tiềm ẩn liên quan đến các giám đốc và lãnh đạo để đảm bảo kết quả tốt nhất cho OpenAI".
Hội đồng quản trị công ty đại chúng thường cấm các giám đốc điều hành nhận cổ phần lớn trong các dự án kinh doanh bên ngoài do những lo ngại về xung đột lợi ích. Vào tháng 11, Altman tạm thời bị các giám đốc hội đồng quản trị khác của OpenAI lật đổ, những người cho rằng anh thiếu trung thực trong giao tiếp. Trong số những mối lo ngại đó là danh sách các dự án phụ ngày càng nhiều của anh và những xung đột lợi ích tiềm ẩn.
Altman được phục chức vào cuối tháng đó, sau khi giành chiến thắng trong cuộc chiến giành quyền lãnh đạo với hội đồng quản trị. Ba trong số bốn thành viên hội đồng quản trị đã bỏ phiếu loại bỏ Altman đã rời đi khi CEO quay trở lại.
Một số giám đốc đã sa thải Altman cảm thấy anh cung cấp cho họ quá ít thông tin về quy mô và phạm vi cổ phần khởi nghiệp của mình đến mức không thể hiểu được cá nhân anh có thể được hưởng lợi như thế nào từ các thương vụ mà công ty theo đuổi.
ĐẾ CHẾ ĐẦU TƯ
Altman bắt đầu đầu tư khởi nghiệp khi đang điều hành Loopt, công ty khởi nghiệp mạng xã hội do anh thành lập ngay trước khi bỏ học tại Đại học Stanford vào năm 2005. Mặc dù Altman không có nguồn tiền mặt dồi dào nhưng anh đã có cơ hội tiếp cận với các công ty khởi nghiệp đang phát triển nhờ người cố vấn của mình là Paul Graham, người đồng sáng lập công ty liên doanh có ảnh hưởng Y Combinator, công ty đã đầu tư vào Loopt.
Altman đã gặp may mắn với khoản đầu tư khởi nghiệp thứ hai của mình. Năm 2009, Graham giới thiệu anh với John và Patrick Collison, hai doanh nhân trẻ người Ireland đang mơ về một công ty khởi nghiệp xử lý thanh toán mới có tên Stripe. Altman đầu tư 15.000 USD để mua 2% cổ phần công ty.
Stripe hiện là công ty khởi nghiệp có giá trị thứ ba ở Mỹ sau SpaceX và OpenAI, với mức định giá 65 tỷ USD. Cổ phần của Altman, hiện nhỏ hơn 2%, đánh dấu khoản đầu tư thành công nhất của anh cho đến nay. Năm ngoái, Stripe cũng công bố một thỏa thuận giúp thương mại hóa công nghệ của OpenAI.
Năm 2012, Altman bán Loopt và sử dụng số lợi nhuận nhỏ thu được để gây quỹ đầu tư mạo hiểm đầu tiên của mình, đặt tên là Hydrazine theo tên hóa chất dùng làm nhiên liệu tên lửa. Nhà đầu tư bên ngoài lớn nhất của Hydrazine là tỷ phú đồng sáng lập PayPal Peter Thiel, một cố vấn ban đầu khác của Altman.
Năm 2014, Altman trở thành chủ tịch của Y Combinator. Vào thời điểm đó, anh đã đầu tư vào 40 công ty, ông viết trong một bài đăng trên blog và nói thêm rằng 5 trong số đó đã tăng giá trị từ 100 lần trở lên.
Tài sản cá nhân của San cũng tăng vọt. Hiện nay, anh có dinh thự ở Thung lũng Napa và Hawaii, đồng thời sở hữu bộ sưu tập xe thể thao từ các nhà sản xuất hạng sang như Koenigsegg và McLaren.
Altman tiếp tục điều hành Hydrazine ngay cả khi đang điều hành Y Combinator.
Hydrazine đã mua lại một phần cổ phần của công ty khởi nghiệp do Graham sở hữu, một giao dịch mang lại cho Altman cổ phần trong một số công ty nổi nhất được hỗ trợ bởi Y Combinator. Vào tháng 9 năm 2014, Hydrazine cũng đã đầu tư 28 triệu USD vào Reddit, trang web nhắn tin mà Altman đã bị ám ảnh kể từ khi gặp những người sáng lập công ty vào năm 2005 thông qua Y Combinator. Altman tập hợp phần còn lại của vòng cấp vốn, thu hút các nhà đầu tư từ Thiel và rapper Snoop Dogg đến công ty liên doanh Andreessen Horowitz.
Altman gia nhập ban giám đốc của Reddit và giúp bổ nhiệm giám đốc điều hành hiện tại Steve Huffman vào năm sau. Altman đã xây dựng vị thế của mình trong nhiều năm thông qua nhiều quỹ và công ty cổ phần khác nhau, mang lại cho anh số cổ phần trị giá 413 triệu USD khi công ty khởi nghiệp này ra mắt công chúng vào tháng 3. Reddit thông báo vào tháng 1/2022 rằng Altman gần đây đã rời khỏi hội đồng quản trị.
Những người sáng lập đã tôn sùng lối suy nghĩ táo bạo và phong cách quyết đoán của Altman. Anh ấy thường đưa ra quyết định đầu tư ngay lập tức – đôi khi trước cả khi những người sáng lập hoàn thành việc giới thiệu công ty của họ.
Walker Williams, người sáng lập Teespring, một công ty khởi nghiệp thương mại xã hội được Hydrazine hỗ trợ cho biết: "Sam tích cực đầu tư hơn hầu hết mọi người. Anh ấy luôn hướng tới một danh hiệu lớn. Anh ấy đang mơ về việc Teespring sẽ trở thành một công ty thống lĩnh thế giới như thế nào".
Tới năm 2019, Altman đã được yêu cầu từ chức tại Y Combinator sau khi các đối tác cáo buộc rằng anh đã đặt các dự án cá nhân bao gồm OpenAI lên trước nhiệm vụ chủ tịch của mình.
VỚ BẪM
Altman bắt đầu đầu tư vào công ty khởi nghiệp của mình vào năm 2019, khi anh rời Y Combinator để điều hành OpenAI toàn thời gian.
Năm đó, anh đàm phán về hạn mức nợ với JPMorgan, cam kết danh mục đầu tư ngày càng tăng của các công ty khởi nghiệp tư nhân làm tài sản thế chấp thông qua một công ty trách nhiệm hữu hạn có tên Altman HoldCo.
Thỏa thuận này cho phép Altman lần đầu tiên viết séc cá nhân ở quy mô của một công ty liên doanh lớn, đồng thời giảm sự phụ thuộc vào Hydrazine, nơi anh phải chia sẻ lợi nhuận với các nhà đầu tư bên ngoài. Năm 2022, ngay sau khi rót hàng trăm triệu USD vào Helion, Altman cũng đầu tư 180 triệu USD vào phòng thí nghiệm kéo dài sự sống Retro.
Altman cũng sử dụng hạn mức nợ này để hỗ trợ cho một công ty liên doanh mới mà anh đồng sáng lập vào năm 2020 với anh trai Max, có tên là Apollo Projects.
Theo các luật sư công nghệ và nhà đầu tư mạo hiểm, sự sắp xếp của Altman – nơi phần lớn tài sản của anh gắn liền với các dự án kinh doanh bên ngoài chứ không phải OpenAI – đã đẩy xa ranh giới của quản trị doanh nghiệp truyền thống. Hầu hết các nhà sáng lập công ty khởi nghiệp đều gắn liền sự giàu có của họ với công ty của họ, điều này thúc đẩy động lực giúp công ty của họ thành công. Rất ít người có thể kiếm được nhiều tiền hơn bằng cách như Sam đang tiến hành.
Ngoài Helion, Altman đã lèo lái hoạt động kinh doanh của OpenAI cho ít nhất một công ty khởi nghiệp khác mà anh ủng hộ. Vào năm 2019, OpenAI đã ký một thỏa thuận mua chip AI trị giá 51 triệu USD từ Rain AI, một công ty khởi nghiệp mà anh đã ủng hộ vào năm trước.
"Liệu anh ấy có định yêu cầu OpenAI mua lại những công ty này với giá cao không? Liệu anh ấy có định tận dụng các nguồn lực OpenAI để giúp đỡ các công ty khác của mình không?", Louis Lehot, một đối tác tại công ty luật Foley và Lardner cho biết đó là điều mọi người nên thực sự lo lắng, đặc biệt nếu ông ấy không sở hữu OpenAI.
