Một nghiên cứu mới công bố trên tạp chí khoa học Science đã cho thấy một thế giới đáng kinh ngạc của người Neanderthals từng cư ngụ trong một hang động ven bờ biển Bồ Đào Nha.
Nghiên cứu cho thấy loài người tuyệt chủng này không hề là một sinh vật còn mông muội. Họ giống với chúng ta, những Homo sapiens đến đáng kinh ngạc.
Chìa khóa nằm ở chế độ ăn. Những người Neanderthals ở khu vực này không chỉ ăn thịt ma mút, bò rừng, tê giác cổ đại như chúng ta nghĩ, mà ăn rất nhiều hải sản và hạt.
Bằng chứng trong hang động ven biển tại Figueira Brava, phía nam Lisbon cho thấy nhóm Neanderthals sống ở đây 106.000 – 86.000 năm chủ yếu ăn cá, trai, sò, cua… Họ còn ăn cả hải cẩu, cá heo, chim biển, hươu, ngựa, dê nếu bắt được.
Chế độ ăn giàu axit béo từ hải sản này đưa đến một yếu tố quyết định: giúp não bộ phát triển ở một tầm mới. Họ trở nên thông minh hơn, bắt đầu nghĩ đến việc làm các đồ vật. Đầu tiên là những chiếc hộp gỗ để thu thập và lưu trữ các nón thông để lấy hạt ăn dần, rồi những món trang sức bằng vỏ sò, ốc…
Hang động bí ẩn nơi phát hiện ra các di chỉ loài người tuyệt chủng - ảnh: João Zilhão
Nghiên cứu đứng đầu bởi nhà khảo cổ João Zilhão từ Đại học Barcelona này cho biết cũng chính các axit béo tăng cường trí não trong hải sản đã thực sự dẫn đến sự đổi mới về văn hóa và công nghệ ở người Homo sapiens chúng ta, theo cách tương tự. Bằng chứng chính là các bản vẽ bằng vỏ sò hay các vật trang trí mà tổ tiên chúng ta dùng làm chỗ ở, hay các công cụ lao động ngày một tinh vi.
Cũng nhờ hải sản và sự tăng cường trí não này, chúng ta đã có thể rời châu Phi và thậm chí lấn át người Neanderthals hay người Denisovans ở các châu lục khác. Người Neanderthals ăn hải sản chỉ là một nhóm nhỏ, giới hạn. Những người ở sâu trong lục địa vẫn chủ yếu sống bằng thịt rừng.
Và đó có thể là lý do họ bị thua sút để rồi tuyệt chủng trước sự bùng nổ của những Homo sapiens có chế độ ăn đa dạng và trí thông minh vượt trội hơn.
Phát hiện tại hang động ven biển này được giới khảo cổ đánh giá cao, bởi những hang động cùng loại thường đã bị chôn vùi hay phá hủy bởi biển cả và băng hà, vùi sâu bí mật về loài người tuyệt chủng này.