Đã có rất nhiều cuộc thảo luận xoanh quanh vấn đề giúp đỡ người dân một cách tốt nhất trong thời kỳ kinh tế khó khăn do đại dịch gây ra.
Một số nhà kinh tế đã đề nghị giữ mọi thứ đơn giản và nhanh chóng bằng cách gửi séc một lần cho mọi công dân Mỹ. Các nhà kinh tế khác lo ngại rằng một cách tiếp cận như vậy là tốn kém bởi vì như thế là quá hào phóng và không đủ cho những người bị ảnh hưởng nặng nề nhất. Tuy nhiên, việc xác định tốt mục tiêu – ai thực sự cần và cần bao nhiêu tiền – là rất khó, và cần có thời gian, để đảm bảo không bỏ sót những người thực sự cần.
Vì vậy, ý tưởng là: Đừng nhắm vào trước đại dịch mà nhắm vào sau đại dịch.
Hãy gửi cho mỗi người một tấm séc X đô la mỗi tháng trong N tháng bất kể có bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh hay không. Tổng số tiền được trợ giúp cho người dân sẽ là N*X.
Chính phủ sẽ đánh thuế phụ vào năm 2020 – trả vào tháng 4/2021 hoặc trải đều trong nhiều năm - bằng với N*X* (Y2020/Y2019), trong đó Y2020 là thu nhập của một người vào năm 2020 và Y2019 là thu nhập của một người vào năm 2019. Thuế phụ sẽ là N*X.
Theo kế hoạch này, một người nào đó bị thất nghiệp - tức trong năm nay sẽ giữ tất cả các khoản thanh toán bảo hiểm xã hội và không phải trả thuế phụ.
Một người có thu nhập giảm một nửa giữ một nửa số thanh toán và trả lại một nửa của N*X.
Còn nếu một người có thu nhập vẫn giữ nguyên (hoặc tăng) trả lại mọi thứ: Họ sẽ vừa nhận được một khoản vay ngắn hạn.
Tất nhiên, có một mức thuế suất biên tiềm ẩn trong chương trình này. Nếu Y2020 nhỏ hơn Y2019, mỗi đô la thu nhập trong năm 2020 phải đối mặt với mức thuế suất biên bổ sung là N*X/Y2019. Các nhà cung ứng trong nền kinh tế có thể phản đối. Nhưng tại thời điểm này trong lịch sử, bảo hiểm xã hội còn cấp bách hơn việc tránh các tác động "méo mó" của thuế.
Xem xét các yếu tố bên ngoài liên quan đến việc rời khỏi nhà để đi làm trong thời điểm đại dịch truyền nhiễm này, người ta thậm chí có thể lập luận rằng mức thuế suất biên cao hơn có thể mang lại hiệu quả.
Để làm rõ hơn, tôi sẽ đề cập đến một vài con số cho ý tưởng này. (Tôi không đề xuất những con số cụ thể này. Tôi chỉ sử dụng chúng để minh họa tính khả thi.) Giả sử chúng ta gửi 2.000 đô la một tháng cho mỗi người lớn trong 6 tháng tới. Dân số trưởng thành khoảng 300 triệu người. Chúng ta sẽ gửi 12.000 đô la mỗi người. Tổng cộng là 3,6 nghìn tỷ đô la.
Tuy nhiên, con số đáng kinh ngạc này không đáng sợ như chúng ta nghĩ. Bởi vì các khoản thanh toán này sẽ là khoản vay ngắn hạn cho hầu hết mọi người, chi phí ngân sách ròng sẽ nhỏ hơn nhiều. Những người duy nhất không hoàn trả các khoản vay đầy đủ thông qua thuế phụ sẽ là những người có thu nhập giảm trong năm 2020.
Giả sử 25% lực lượng lao động thất nghiệp trong nửa năm (một kịch bản rất tồi tệ). Sau đó, 40 triệu người sẽ có thu nhập giảm 50%. Thuế phụ của họ sẽ hoàn trả một nửa các khoản thanh toán bảo hiểm xã hội, dẫn đến việc họ nhận được khoản thanh toán ròng là 6.000 đô la mỗi người.
Đối với một người thất nghiệp với thu nhập hàng năm thông thường là 40.000 đô la, 6.000 đô la này sẽ thay thế 30% thu nhập bị mất; tỷ lệ thay thế sẽ cao hơn đối với người lao động có thu nhập thấp hơn. Ngoài ra, khoản vay ngắn hạn 6.000 đô la sẽ giúp giảm bớt mức ảnh hưởng từ đại dịch. Chi phí ngân sách ròng sẽ chỉ là 240 tỷ đô la, khoảng 1,2% GDP. Điều này chắc chắn khả thi.
