Cổng USB từng có tên gọi biểu thị tốc độ rất đơn giản
Trong khuôn khổ bài viết, chúng ta sẽ tập trung xoay quanh chuẩn USB biểu thị cho tốc độ truyền tải, không nói về USB-C, microUSB hay USB-A là các hình dạng vật lý của cổng USB. Trước đây, USB chỉ có hai tiêu chuẩn là USB 2.0 và 3.0, tốc độ truyền của 3.0 nhanh hơn 2.0.
Khi kết nối, cả hai đầu USB phải cùng hỗ trợ USB 3.0 thì mới khai thác được tối đa hiệu quả truyền dữ liệu. Nếu một trong hai chỉ hỗ trợ đến USB 2.0 thì tốc độ bạn đạt được vẫn chỉ là 2.0. Về cơ bản thì chúng có khả năng tương thích ngược nên vẫn sử dụng bình thường, chỉ có tốc độ khai thác là bị giảm đi nếu không đáp ứng đủ tiêu chuẩn USB 3.0 trên cả hai đầu.
Mọi thứ từng rất đơn giản
USB 3.1 xuất hiện đã làm xáo trộn tất cả
Diễn đàn phát triển chuẩn USB (USB-IF) chịu trách nhiệm xây dựng cấu hình và thúc đẩy triển khai chuẩn kết nối mới. Khi công bố USB 3.1, thay vì làm một việc đơn giản là đặt một cái tên mới bên cạnh 3.0 đã có, họ lại "hack não" người dùng bằng một cách gọi tên mới. USB 3.1 sẽ có tên là "USB 3.1 Gen 2" trong khi USB 3.0 lại được chuyển thành "USB 3.1 Gen 1".
Dường như cảm thấy chưa đủ rắc rối với các tên gọi, họ lại tạo ra những thứ mới mẻ khiến mọi chuyện như mớ bòng bong. Tốc độ truyền tải cũng được gọi tên lại, USB 3.1 Gen 1 (trước đây là USB 3.0) có tốc độ 5Gbps sẽ có tên là "SuperSpeed". Còn USB 3.1 Gen 2 với 10Gbps sẽ thành "SuperSpeed+".
Về mặt kỹ thuật, việc tăng tốc độ này đạt được bằng cách thực hiện mã hóa 128b/132b trong chế độ song công toàn phần (full-duplex). "Song công" (duplex) nghĩa là một kênh truyền tải tín hiệu theo hai hướng ngược nhau.
Tại cùng một thời điểm, tín hiệu chạy được theo cả hai chiều thì là song công toàn phần (full-duplex). Nếu mỗi thời điểm khác nhau chỉ có thể chạy theo một trong hai hướng thì là bán song công (half-duplex).
Nhưng tất nhiên là phần lớn chúng ta chẳng quan tâm đến chuyện này. Tốc độ hay kỹ thuật thực thi thật quá khó để ghi nhớ, vậy nên đơn giản nhất bạn chỉ cần biết là cùng USB 3.1, nhưng Gen 2 sẽ nhanh hơn Gen 1.
Để phân biệt, USB-IF đã công bố logo tượng trưng cho hai chuẩn, các hãng sản xuất sẽ phải đi chứng nhận thiết bị của họ đáp ứng được yêu cầu cấu hình, để được cấp chứng nhận này.
Để người dùng dễ nhận biết tốc độ truyền, chứng nhận "SuperSpeed" ra đời
USB 3.2 xuất hiện và làm mọi thứ rối tung thêm một lần nữa
Tại triển lãm MWC vừa diễn ra, USB-IF xuất hiện để tăng độ khó của "trò chơi" đặt tên chuẩn USB. Sau khi công bố USB 3.2, họ lại một lần nữa loại bỏ hết các tên gọi cũ ở trên, và đưa ra một ma trận tên gọi mới. USB 3.0 5Gbps ban đầu được đổi thành USB 3.1 Gen 1, bây giờ sẽ thành "USB 3.2 Gen 1".
USB 3.1 Gen 2 10gbps sẽ thành "USB 3.2 Gen 2". Trong khi đó, một chuẩn USB mới có tốc độ lên đến 20Gbps được giới thiệu, nhằm khai thác tối đa tiềm năng cổng vật lý USB-C. Tốc độ này gấp đôi USB 3.2 Gen 2 (mà trước đó là USB 3.1 Gen 2).
Họ đã bổ sung thêm một kênh truyền dữ liệu nữa tốc độ 10Gps. Điều này khiến sợi cáp không phải tăng thêm kích thước hay chân kết nối, mà vẫn đạt tốc độ cao hơn. Để khai thác tốc độ cực nhanh này, bạn vẫn phải đảm bảo hỗ trợ cả hai đầu cắm USB chuẩn mới nhất.
Mặc dù tương thích ngược nhưng tốc độ thực tế vẫn phụ thuộc vào chuẩn USB cao nhất mà hai đầu hỗ trợ. Và cuối cùng, chuẩn này có tên là… "USB 3.2 Gen 3"? Ồ không! Không đơn giản như bạn nghĩ!
Họ quyết định tên gọi mới sẽ không tuân theo trật tự tên gọi hai chuẩn cũ. Nó sẽ được gọi là "USB 3.2 Gen 2x2" để đảm bảo mặt kỹ thuật logic. Vì họ tăng lên hai kênh 10Gbps để đạt tốc độ 20Gbps, vậy nên yếu tố "x2" mới xuất hiện chỉ để chỉ số lượng kênh truyền tải 10Gbps đã tăng - theo đúng nghĩa đen.
USB 3.2 với tốc độ 20Gbps xuất hiện đã làm mọi thứ rối tung
Nhưng bạn sẽ không phải nhớ tất cả những điều này!
Thật may mắn làm sao, người dùng cuối không phải ghi nhớ các vấn đề kỹ thuật này để chọn mua đúng sản phẩm mình cần. USB-IF đề xuất tiếp thị cho Gen 1 dưới tên "SuperSpeed USB" và loại này tốc độ chậm nhất, chỉ 5Gbps.
Xịn hơn là Gen 2 sẽ tiếp thị bằng "SuperSpeed USB 10 Gbps" còn Gen 2x2 là "SuperSpeed USB 20 Gbps". Và mỗi loại sẽ có một biểu tượng để chúng ta nhận biết. Nếu bạn tìm thấy trên sản phẩm số "10" thì đó chính là Gen 2, còn Gen 1 thì không có đánh số vì trong tên tiếp thị của chúng không đề cập.
Tuy nhiên chuẩn Gen 2x2 thì chưa có logo chính thức, về mặt logic thì nên đánh số "20" cho khách hàng dễ nhận ra khi so sánh với loại có số "10" và không in gì. Hy vọng USB-IF không "hack não" chúng ta thêm lần nữa!
Ai sẽ bị ảnh hưởng bởi sự hỗn độn này?
Cổng USB-C được xem là cổng kết nối tương lai, thống nhất giao tiếp giữa nhiều thiết bị. Tiêu chuẩn truyền dữ liệu USB 3.2 Gen 2x2 20Gbps mới chỉ hoạt động trên USB-C, vậy nên sớm hay muộn chúng ta cũng phải đối mặt với nó.
Một sợi cáp tiêu chuẩn Gen 2 có tốc độ 10Gps
Tuy nhiên, đối với nhóm người sử dụng smartphone chiếm nhiều thời gian trong ngày thì bạn không cần quá bận tâm. Phần lớn dữ liệu trên smartphone sẽ được truyền qua Bluetooth, chia sẻ đám mây, các ứng dụng OTT,...
Hiếm khi chúng ta cần dùng đến cáp kết nối để copy dữ liệu vào điện thoại hay lấy ra. Hơn nữa bạn phải phụ thuộc vào chipset của thiết bị hỗ trợ mới khai thác được chuẩn USB mới. Hiện nay ngay cả các flagship mới nhất như Galaxy S10 hay Xperia 1 cũng chỉ hỗ trợ đến USB 3.2 Gen 1 5Gbps (trước đây là USB 3.1 Gen 1).
Những người phải làm việc với máy tính thường xuyên gồm laptop, desktop thì chắc chắn phải để ý. Tốc độ 20Gbps thực sự có giá trị nếu bạn cần copy những tệp tin rất lớn.